بررسی تاثیرات زیانبار آفت کش ها با تاکید بر مسئله مقاومت در بندپایان حایز اهمیت بهداشتی(مقاله مروری)

چکیده: زمینه و هدف: با توجه به اهمیت حفظ بهداشت محیط و نقش آفت کش های شیمیائی به عنوان ابزار اصلی مبارزه با آفات بهداشتی و خطرات ناشی از کاربرد این مواد برای محیط زیست و سلامت انسان و همچنین توسعه مقاومت در بندپایان زیان آور، ضمن مروری بر زیان های ناشی از روش شیمیائی کنترل آفات در مقایسه با روش های دیگر و تاکید بر توسعه مقاومت نسبت به سموم آفت کش، به نقد و بررسی روش های مختلف اقدام گردید. هدف از این مطالعه دسته بندی، بررسی خطرات ترکیبات شیمیایی در روند کنترل بندپایان آفت می باشد. روش بررسی: تحقیق به روش مروری و با استفاده از واژه های کلیدی ,insecticide resistance, ecotoxicology, pesticide residue environment و hazardous material environment و جستجو در database های ovid medline, web of science, pub med، database of systematic review ebm cochrane و sid به منظور دستیابی به مقالات پژوهشی در مجلات علمی- پژوهشی داخل کشور و مجلات پژوهشی بین المللی انجام پذیرفت. تعداد 552 مقاله بدست آمد که پس از بررسی عناوین و چکیده مقالات، تعدادی از آنها به دلیل عدم ارتباط با اهداف مطالعه حذف گردید. در نهایت منابع واجد شرایط انتخاب و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در خاتمه نتیجه گیری کلی بعمل آمد. یافته ها: مهمترین یافته های این مطالعه دسته بندی کردن عوارض محیطی کاربرد سموم آفت کش و توسعه مقاومت به این ترکیبات و مکانیسم های آن در بندپایان مختلف می باشد که مساله مقاومت به علت افزایش دوز مصرفی می تواند به نوبه خود در تشدید آلودگی های محیط زیست موثر باشد. تاثیرات نامطلوب ناشی ازکاربرد آفت کش ها از لحاظ زیست محیطی بسیار شدید است. از جمله می توان به مسئله توسعه مقاومت در بندپایان به سموم اشاره کرد که در بعضی از موارد منجر به شکست در عملیات کنترل آفات بهداشتی و ناقلین بیماری ها گردیده و موجبات خسارات عمده ای را از لحاظ اقتصادی و بهداشتی فراهم نموده است. نتیجه گیری: روش های کنترل محیطی می تواند با استفاده از بهسازی محیط در نامطلوب کردن شرایط برای رشد و نمو بندپایان در کاهش جمعیت آنها تاثیر قابل ملاحظه ای داشته باشد. با استفاده از روش های کنترل محیطی به جای کاربرد سموم می توان محیط زیست را پاک و سالم نگهداشت تا سلامتی و بهداشت جامعه انسانی که از اهداف اصلی سازمان ها و تشکیلات بهداشتی است، فراهم شود. واژگان کلیدی: کنترل محیطی، آفات بهداشتی،مقاومت به حشره کش، بقایای سموم آفت کش. وصول مقاله:18/11/89 اصلاحیه نهایی:10/11/90 پذیرش مقاله:06/12/90