“Ulusal Alegori tartışması ışığında Yusuf Atılgan’ın Anayurt Oteli romanı”

Yusuf Atılgan’ın Anayurt Oteli’ni yayınladığı 1973 yılından bu yana, roman üzerine yapılan çalışmaların cevapsız kalmış görünen ortak sorularından birisi, romanın janrının ne olduğudur. Birçok çalışmada alegorik karakteri çözümleme için temel alınmakta, ancak niteliğin janr olarak tartışılmasına gerek duyulmamaktadır. Dolayısıyla da barındırdığı farklı tür özelliklerini ve teknikleri değerlendirmek uygun bir çerçevenin eksikliği hissedilmektedir. Bu çalışmada, türler arası geçişlilik gösteren Oteli romanının bütün değerlendirilebilmesi için, edebiyat tarihindeki ayrıksı özelliklerine odaklanılacaktır. amaçla, metnin yaygın şekilde alegori nitelendirilmesinin sorgulanması gerekmektedir. Nitelendirmenin arkasında güncelliğini koruyan Üçüncü Dünya Edebiyatı tartışması bulunmaktadır. Amerikan düşünür Fredric Jameson’ın 1986 yılında yayımladığı “Çokuluslu Kapitalizm Çağında Edebiyatı” adlı polemik yaratan makalesi, eleştirisinin kendisine dair geriye dönük sorgulamalar başlangıç noktası ele alınmaktadır. Tartışmanın yürütülebilmesi kavramları arasındaki ayrım anlatıların nitelikleri ortaya konmaktadır. Çağdaş kuramlarının metin içi metinler niteliklerini ayırmaya yönelik yaklaşımı benimsenmekte, oluşturulan sınıflandırma aracılığıyla romandan örnekler incelenmektedir. Özellikle ironinin kullanıldığı noktalar çözümlenerek Oteli’nin ulusal janrını aştığı sonucuna ulaşılmaktadır. romanında ironik tutum takındığına işaret eden abartılar, denklikleri aşan seviyededir. Metnin tonu dikkate alındığında, Zebercet’in hikâyesiyle Türkiye’nin sembolik tarihi örtüşmenin yanıltıcı olduğu çıkmaktadır.