Osmanlı Döneminde İzmir’den Yapılan İhracatın Analizi (1774-1776)*

Bu çalışma, Osmanlı İmparatorluğu’nun İzmir’den yürüttüğü ihracatına ilişkin olarak, altı adet arşiv defterinden (gümrük defteri) hareketle, 1774-1776 yıllarına yönelik bir örneklem oluşturmayı amaçlamaktadır. Çalışmanın temel sorusu, söz konusu yıllarda Osmanlı’nın İzmir Meyve Gümrüğü’nden yaptığı ihracatın yapısal özellikleri nelerdir şeklinde ifade edilebilir. Bunun için, ihracat yapan 244 geminin mal götürdüğü limanlar; ihracatı gerekleştiren bu gemilerin bandıraları ve 1.487 tüccara ait olan 2.563 parça ihraç malı sayısal olarak vergi rakamları bağlamında incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar, İmparatorluğu ihracatının ağırlıklı Fransa, İngiltere Flemenk limanlarına yöneldiği; ihracatta Fransız, Venedikli, İngiliz bandıralı kullanıldığı; ihracata konu malların ise ham pamuk, iplik ile hammadde kimyasal mallardan oluştuğu şeklindedir. sonuçların, daha önceden benzer kaynaklar kullanılarak yapılan kimi çalışmaların bulgularını kısmen desteklediği açıktır. Ancak elde sonuçların tür olduğu genelleme yapabilmek için uzun dönemli serilerin incelenmesi gerekliliği mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.