MYTHOLOGİCAL BİRD MOTİF İN TURKMEN AND AZERBAİJANİ TALES: SİMURG / ZÜMRÜD

Toplumların kültürel kodlarına, değer yargılarına ve inanç sistemlerine ayna tutan masallar, kendisini meydana getiren motif adlı en küçük ögeler aracılığıyla çeşitli sembollerin aktarımında kullanılan etkili araçlardan biridir. İnsanların zihinlerinde idealize edilen dünya düzeninin tesis edilmesi düzensizliğin sona erdirilmesi, masallarda kahramana yardımcı motifler gerçekleştirilir. Bu amaçla kaos durumunu erdirmekle görevli yolculuğunda olup iyiliğin, bilgeliğin vefakârlığın sembolü olarak sıklıkla kuşlar, konumlandığı mekân ile sahip olduğu özellikleri itibarıyla mitolojik izler taşıyan olağanüstü varlıklardır metin içerisinde her biri geleneği bilen anlatıcı tarafından bilinçli işlenir. çalışmada Türkmen Azerbaycan masallarından seçilen toplam on iki üzerinden kahramanın yolculuk epizotunda karşısına çıkarak olay örgüsünün şekillenmesinde önemli rol oynayan Simurg / Zümrüd motifinin şekilsel işlevsel çözümlemesi yapılmıştır. Olağanüstü kuşun yaşadığı mekân, fiziksel özellikleri, işlevleri karşısındaki büyük engel işlenen ejderha, yılan, dev gibi kaotik varlıklar üzerinde durularak motifin sahadaki kullanım durumu değerlendirilmiştir.