Kitabü’l-Ef’âl Tanıklığında -ş, +lAş- Ekiyle Genişletilmiş Bazı Fiiller Üzerine Bir İnceleme

Mısır ve Suriye sahasında XI yüzyılda gelen Kıpçak Türkleri Harezm-Altın Ordu Memlük bölgesinde yaşayan Oğuzların (Türkmen) dil kültüründen etkilenmişler bunun sonucunda karma bir yapısı ortaya çıkmıştır. Zamanla Türklerinin yönetimi ele geçirmesi bölgede Araplara Türkçe öğretme ihtiyacı sonucu birçok eser yazılmış tercüme edilmeye başlanmıştır. Bu eserlerden kısmı gramer sözlük içeriklidir. 1356 yılında Mısır’da kaleme alınmış olan Kitabü'l-Ef'âl de bu dönemde içerikli biridir. Eserde, Eski Orta dönemi söz varlığı içinde yer almayan sözcükler yanında kökü veya değişik ekli şekilleri bulunan; fakat eklerle genişletilmiş biçim anlamlarıyla karşılaşmadığımız yeni mevcuttur. sözcüklerin tarihî süreç aynı anlamla karşımıza çıkarken da ya tamamen kullanımdan kalkmış farklı anlamda varlığını sürdürmüştür. Çalışmada sözcük sayısı açısından en fazla hacme sahip Kitabü'l-Ef'âl’de alan (-ş-) (+lA-ş-) eki ile bazı fiillerin hem dönem kitaplarında Türkçeden Türkiye Türkçesi ağızlarına kadar geçen süreçte sözlüklerde kullanımını konulmaya çalışılmıştır.