Arpaemîni-zâde Sâmî’nin Meşhur Beytinin Farklı Bir Yorumu ve Klasik Şiirde Penbe-i Mînâ

Arpaemîni-zâde Sâmî’nin “müşkilât”tan sayılan ve “ta’kîd örneği” olarak da nitelenen meşhur beyti üzerine, yazıldığı dönemden günümüze kadar birçok yorum yapılmıştır. Bahse konu olan beytin; sözdiziminde bir kuralsızlık olmasa anlam yapısından kaynaklanan belirsizlik vardır bu sebeple farklı çağrışımlara yorumlara imkân vermektedir. Talat Onay’ın ifadesiyle iki yüz elli yıldır devam eden tartışma, yeni bulgularla güncelliğini korumaktadır. Bunlar arasında, M. Rûhî’nin kendisi de aynı zamanda şair Müderris-zâde Sa’dullâh ‘İzzet’in “penbe-i mînâ”ya verdikleri dolayısıyla beyte getirdikleri diğerlerinden bariz şekilde ayrılır. Bu makalede, daha önce ilmî neşri yapılmayan, penbe-i mînâ kavramıyla ilgili yorumu aktarıldıktan sonra diğer yorumlarla mukayeseli ele alınmıştır. Birbirinden çok yorumlandığı görülen söz konusu terkibin, klasik şiirdeki örneklerine müracaat etme zarureti doğmuştur. maksatla Türk şiirinden 150 divan, Fars 75 divan taranmıştır. Tarama neticesinde ulaşılan beyitlere dayanarak, şiirinde mînâ” tabiri etrafında oluşan hayallerin tespit tasnifi Klasik elde edilen bulgular ışığında, beyit hakkında ortaya konulan önceki görüşlerin geçerliliği tartışılmıştır.