16. ASIR DİVAN ŞAİRLERİNDEN SİRÂCÎ’NİN MANZUM HADİS TERCÜMELERİ

Türk edebiyatı tarihinde 14. asırdan çağımıza kadar pek çok kırk hadis derleme, tercüme ve şerhinin meydana getirildiği ilgililerce bilinen bir gerçektir. 16. yüzyılda toplama, çeviri açıklama çalışmaları, önceki asırlara nazaran kat artmış; bu türde –şimdiki tesbitlerimize göre- otuz dolayında eser ortaya konmuştur. Anılan çağda Usûlî, Fuzûlî, Fevrî, Âşık Çelebi gibi veya sayıdan miktar daha fazla eden şairlerin kısmı divan sahibidir. Divanındaki çeşitli şiirlerden anlaşıldığına göre Sirâcî de asır Osmanlı şairlerinden olup Hz. Peygamber’e, onun Ehl-i Beyt’i, dört dostu, torunları Hasan, Hüseyin on iki imama sevgiyle bağlı edebî şahsiyettir. Mütercim, divanının başında yer alması okuyanların dua etmesi isteğiyle kırkaltı hadisi ikişer beyitli nazm kıtalar şeklinde Türkçeye çevirmiştir. Bu çalışmada Sirâcî’nin tercümeleri ele alınıp şekil öz yönünden incelenmiş; anılan kitapçıkta Yenice Vardarlı Usûlî’nin (ö. 945/ 1538) aynı türden eserinin, nazım biçimi, Peygamber’e ait sözlerin seçilmesi çevrilmesi yönlerinden tesirli olduğu, bazı ipuçlarından hareketle ileri sürülmüştür. Şairin yaşadığı çağ kişiliği hakkında, divanındaki şiirlere dayanılarak bilgi verilmiş; o asırda mahlası kullanan şahsiyetin kimliği, tarihî biyografik kaynaklardan faydalanılarak tesbit edilmeye çalışılmıştır. Nihayet tercümeleri, Latin harflerine günümüz Türkçesine çevrilerek okuyucuların incelemesine arz edilmiştir.