نام پژوهشگر: مرتضی نجفی دادگر
مرتضی نجفی دادگر طاهره حسنلو
خارمریم ( silybum marianum) گیاهی دارویی و دوساله بومی خاورمیانه و مدیترانه می باشد. ماده موثره مهم این گیاه دارویی نوعی فلاونوئید بنام سیلی مارین می باشد که از داروهای گیاهی قدیمی و مشهور است. تاثیر این داروی گیاهی بر روی انواع بیماری های کبدی، هپاتیت نوع بی و انواع سرطان ها ثابت شده است. آنزیم چالکون سینتاز، آنزیم کلیدی و آلوستریک در چرخه بیوسنتز سیلی مارین در قسمت های مختلف گیاه از جمله در ریشه های موئین و بذر آن می باشد. ریشه های موئین با رشد سریع و ثبات ژنتیکی بالا و همچنین قابلیت کشت آسان و ارزان، می توانند منبع خوبی برای تولید انواع متابولیت های ثانویه باشند. در این تحقیق سعی شد که با استخراج ژن کد کننده آنزیم چالکون سینتاز ( chs a ) از گلبرگ های اطلسی ( petunia hybrida ) و ساخت cdna آن و ساخت سازه ناقل و بیانی، اقدام به وارد کردن این ژن به ریز نمونه های خارمریم با استفاده از آگروباکتریوم رایزوژنز ( agrobacterium rhizogenes ) سویه 9126، گردید. هدف از این کار بررسی احتمال ورود و بیان این ژن در ریشه های موئین تلقیح شده با آگروباکتریوم و احتمال افزایش تولید سیلیمارین در ریشه های موئین تراریخته بود. نتایج حاصل از آنالیز pcr گیاهان تلقیح شده، نشان دهنده ورود ژن chs a به همراه پیشبر 35s و خاتمه دهنده nos t بود. همچنین بررسی ریشه های تراریخته با آنالیز hplc نشان داد که ورود ژن به درون ریشه های موئین همزمان باعث افزایش 9 برابری در تولید و تجمع سیلی مارین کل و افزایش 8 برابری در ترکیب مهم داروئی دیگری بنام سیلی بین شده است. همچنین با ورود ژن rol b آگروباکتریوم رایزوژنز القا و رشد ریشه های موئین افزایش بالایی داشت. نتیجه دیگری که در این تحقیق بدست آمد، ریشه زایی بالاتر ریز نمونه های هیپوکتیل از ریز نمونه های سایر قسمت های گیاه بود.