چکیده جهت حفظ نسخه های خطی از عوامل بیولوژیکی ، روشهای درمانی مختلفی به کار گرفته شده است . اما با گذشت زمان و با افزایش آگاهی از تاثیرات مخرب ناشی از استفاده از مواد شیمیایی روی اشیا مورد درمان ، محیط و کاربران ، امروزه استفاده از روشهای جایگزین توصیه می شود . در این پایانامه با استناد به متون کهن از قرن ششم بر استفاده از گیاهان به منظور پیشگیری از صدمات ناشی از آسیب حشرات و آفت ها و ترکیبات طبیعی موجود در گیاهان و اثرات ضد قارچی آنها و با توجه به گونه های گیاهی ایران که حدود شش تا هشت هزار گونه گیاهی است ، یعنی رقمی دو تا سه برابر تمام قاره اروپا ، سعی شده است که ضمن آشنایی و توسعه یک روش غیر سمی و ایمن برای آثار ، تاثیر اسانس گیاه مرزه خوزستانی را بر روی دو گونه از شایع ترین قارچها ( آسپرژیلوس نایجر و پنیسیلیوم ) در آثار کاغذی بطور تجربی و آزمایشگاهی مورد بررسی قرار داده و تاثیر آن در چند روش مانند ، استفاده مستقیم بر روی کاغذهای آلوده به قارچ ، استفاده از اسانس گیاه در محیط کشت مایع و جامد و بکارگیری آن بصورت بخور در محفظه و بررسی تاثیر اسانس بر روی جوهر نسخه های حساس به آب ، ارزیابی شد تا شاید بتوان با روشی ساده و مطمئن از آثار باارزش در برابر عوامل بیولوژیکی محافظت نمود . مرزه خوزستانی در علم گیاه شناسی با نام ساتوریا خوزستانیکا ، از خانواده نعناحاوی مواد موثره مختلفی می باشد که مهمترین آن کارواکرول(37/90%) است ، که رشد رویشی و زایشی قارچها را به طور کامل از بین می برد و روشی بی خطر و مطمئن برای انسان و آثار به جای ماده از پیشینیان می باشد .

سمپاشی های مکرر و ممتد باعث توسعه مقاومت plutella xylostella l.(lepidoptera: plutellidae) و brevicoryne brassicae l. (homoptera: aphididae) به حشره کش های شیمیایی شده است. جستجو برای روشهای متعدد کنترل این آفات به تحقیق و آزمایش دوباره ترکیبات گیاهی که خواص سمی، ضد تغذیه ای و دورکنندگی دارند، منجر شد. آزمایشات به منظور تحقیق خواص سمی اسانس و عصاره اتانولی artemisia sieberi (besser) وrosmarinus officinalis l. روی p. xylostella و b. brassicaeدر دمای 1 ± 25 سلسیوس، رطوبت 5 ± 65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. انالیز داده های مربوط به و رزماری.ارزیابی سمیت تنفسی این گیاهان نشان می دهد، تمام مراحل زندگی این حشرات به اسانس درمنه از رزماری حساس ترند. سمیت تماسی (topical)عصاره اتانولی گیاه درمنه روی لاروهای سن چهارم p. xylostella بیشتر از عصاره اتانولی رزماری بوده است. همچنین مقادیر lc50 گوارشی گیاه درمنه نیز کمتر از رزماری است. مقایسه خاصیت دورکنندگی عصاره های اتانولی این گیاهان روی آفات مورد مطالعه تفاوت معنی دار ندارد.به طور کلی عصاره های اتانولی درمنه و رزماری تفاوت معنی داری از نظر میزان تاثیر به شاخص های ضد تغذیه ای لارو شب پره پشت الماسی نداشته اند.عصاره های مورد استفادهبه جز شاخص ضریب تقریبی هضم شوندگی (ad) سایر شاخص های ضد تغذیه ای مانند نرخ مصرف نسبی (rcr)، نرخ رشد نسبی(rgr)، شاخص تبدیل غذای خورده شده (eci) و شاخص تبدیل غذای هضم شده (ecd) را تحت تاثیر قرار دادندبه طوری که با افزایش غلظت عصاره، مقدار rcr افزایش ولی سایر شاخص ها کاهش یافته است.