نام پژوهشگر: اصغر زنگی آبادی
اصغر زنگی آبادی فرانک جهانگرد
تکرار در ادب فارسی؛ علوم بلاغی، شعر و سخن ادبی جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است و در شمار آرایه های بدیعی قرار دارد که در سطح کوچک ترین واحد کلام یعنی واج، تا بزرگترین واحد که جمله است، به صورت کاربرد بیش از یک بار هر یک از این عناصر اعمال شده است. مولوی صرف نظر از اشعار سرچشمه گرفته از حالت ناخودآگاه، در اشعار خودآگاه به تأثیر ظاهر کلام توجّه داشته و برای هرچه بیشتر موثّر افتادن کلام، از عناصر بلاغی سود جسته که یکی از این عناصر تکرار است. درکنار توجّه به تکرار در ساختار زبان و لفظ (تکرار لفظی یا آوایی) که شامل انواع تکرارِ واج، هجا، واژه، عبارت، جمله و وزن می شود، به عرصه ی حضور آنها در قالب صنایع و آرایه های پرتکراری چون هم حروفی، هم صدایی، ردالعجز علی الصدر، التزام، انواع جناس، سجع و... توجّه شده است. با توجّه به بررسی های انجام گرفته بر روی رابطه وزن و تکرار، مشخّص شد که اوزان دوری به نوعی از تکرار برخوردار می باشند و بسامد تکرار آنها در محدوده مورد بررسی (1/36% ) است. در حوزه ی تکرار معنوی (تکرار فکر و اندیشه)، به موارد با بسامد بالای آن چون؛ آرمان گرایی با طرح انسانی آرمانی و ویژگی های آن، انواع جدال و ستیزه، خواب و رویا، غنیمت شمردن وقت، راز و لزوم رازداری و... پرداخته شده است.