محمود شاهمردانی فیروزجایی هادی معاضد
دستیابی به منابع آب شیرین یکی از مهمترین نگرانی های بشری است. بطوریکه بر اساس برآوردهای جهانی ظرف کمتر از پنجاه سال آینده شمار روز افزونی از کشورهای جهان با بحران کمبود آب مواجه خواهند شد. در چنین شرایطی استفاده از پساب فاضلاب شهری برای مقاصد مختلف و بخصوص کشاورزی به عنوان راه حلی موثر مورد توجه متخصصین و مهندسین علوم آب قرار گرفته است. بطور کلی هدف از این تحقیق بررسی تأثیر پساب فاضلاب شهر اهواز بر روی برخی از خصوصیات فیزیکی و هیدرولیکی خاک در عمق های مختلف خاک و مدت زمانهای مختلف آبیاری می باشد. جهت انجام این تحقیق از 12 کرت به ابعاد 2×2 متر، در زمین مجاور تصفیه خانه فاضلاب غرب شهر اهواز استفاده شد. تیمارهای آبی عبارت بودند از پساب فاضلاب شهر اهواز، آبیاری با تناوب 2 به 1 (دو بار آبیاری با پساب فاضلاب و یک بار آبیاری با آب رودخانه کارون)، آبیاری با تناوب 1 به 1 و آبیاری با آب رودخانه کارون که در قالب طرح آماری فاکتوریل با پایه کاملاٌ تصادفی و با سه تکرار اجرا گردید. خاک زمین محل اجرای طرح از نوع لوم شنی بوده است. پس از آبیاری به مدت 60، 120 و 180 روز با تیمارهای آبی، خصوصیات هیدرولیکی و فیزیکی خاک شامل ضریب هدایت هیدرولیکی اشباع به روش بار افتان، نگهداشت ویژه خاک توسط دستگاه صفحات فشاری، نفوذپذیری نهائی لایه سطحی خاک با روش حلقه های مضاعف، جرم مخصوص ظاهری و تخلخل کل با روش نمونه گیری دست نخورده، درصد رطوبت ظرفیت زراعی، نقطه پژمردگی دائم و تخلخل موثر خاک توسط دستگاه صفحه فشاری در سه عمق 15-0، 30-15 و 45-30 سانتیمتری خاک اندازه گیری و محاسبه شد. تجزیه و تحلیل آماری داده ها با استفاده از نرم افزار spss انجام گرفت. تجزیه و تحلیل نتایج حاصله نشان داد که پساب فاضلاب شهر اهواز نسبت به آب رودخانه باعث افزایش معنی دار (0/05) نفوذ پذیری لایه سطحی، هدایت هیدرولیکی اشباع، تخلخل کل، تخلخل موثر، نگهداشت ویژه، درصد رطوبت در0/33 و 15 بار و کاهش معنی دار (0/05) وزن مخصوص ظاهری خاک گردید. همچنین آبیاری با تناوب 2 به 1 نسبت به آب رودخانه باعث افزایش معنی دار (0/05) هدایت هیدرولیکی اشباع، تخلخل کل، نفوذ پذیری نهائی لایه سطحی خاک و درصد رطوبت در 0/33 و 15 بار و کاهش معنی دار (0/05) وزن مخصوص ظاهری خاک شده است. در این تحقیق آبیاری با تناوب 1 به 1 کمترین تفاوت معنی داری (0/05) روی خصوصیات فیزیکی و هیدرولیکی خاک، نسبت به آب رودخانه داشته است.
