وندالیسم و یا به عبارتی گرایش به تخریب اموال عمومی و خصوصی و به صورت عمدی و بدون کسب منفعتی در جوامع جدید به عنوان مسئلة نوظهور مطرح شده است. در این تحقیق تلاش بر این بوده است تا علاوه بر سنجش میزان گرایش به رفتارهای وندالیستی در بین دانش آموزان مقطع متوسطة شهر ارومیه، متغیرهای تأثیرگذار بر گرایش به رفتارهای وندالیستی نیز تعیین گردد. بر این اساس پس از تدوین چارچوب نظری و ارائة مدل نظری مرکب از سه نظریة کنترل اجتماعی هیرشی، همنشینی افتراقی سادرلند و تئوری درون فهمی ماتزا، فرضیه های تحقیق تعیین گردید. با کاربرد روش پیمایش و استفاده از تکنیک پرسشنامه از یک نمونة 512 نفری دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطة شهر ارومیه به جمع آوری اطلاعات پرداخته شد. در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای غیر متناسب با حجم بهره جستیم. نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه ها نشان دادند بین عواملی همچون پیوستگی به خانواده، پیوستگی به اولیای مدرسه، انطباق با محیط مدرسه، پایبندی به نظم و انظباط مدرسه، شرکت در فعالیتهایی مانند درسی، هنری، تفریحی، مذهبی، اعتقاد به قواعد و مقررات مدرسه، مشاهدة رفتارهای وندالیستی، مشاهدة لوازم و تجهیزات تخریب شدة محیط اطراف، وفاداری به دوستان خرابکار، توجیه رفتار خرابکارانه، پایة تحصیلی، جنسیت و گرایش به رفتارهای وندالیستی دانش آموزان رابطة معنی داری وجود دارد. درحالیکه میزان گرایش به رفتارهای وندالیستی با توجه به وضعیت تحصیلی دانش آموزان متفاوت نیست. میزان گرایش نیز از حد متوسط رو به بالا نشان داد. در نهایت نتایج تحلیل رگرسیونی چند متغیره و تحلیل مسیر نشان دادند بیشترین میزان همبستگی با متغیر وابسته متعلق به متغیرهای توجیه رفتار خرابکارانه(31 %)، اعتقاد به قواعد و مقررات مدرسه(13 %)، وفاداری به دوستان خرابکار(11 %)، انطباق با محیط مدرسه(6 %) و پیوستگی به خانواده(4 %) می باشند. مدل تحلیلی این تحقیق توانست 6/45 درصد از تغییرات گرایش به وندالیسم را تبیین نماید.