یکی از راه های حفظ زبان ها و گویش ها کوشش برای ثبت علمی دقیق آنهاست . در این پایان نامه سعی شده است ویژگی آوائی زبان اورامی ( گویش پاوه ای ) مورد بررسی قرار گیرد . اورامی یکی از گویشهای اصلی زبان کردی است که در مناطق پاوه ، نودشه ، نوسود و روستاهای اطراف آن در استان کرمانشاه و در شهرهای مریوان ، ژاورود و روستاهای اطراف آنها در استان کردستان به آن صحبت می شود . داده ها در این پایان نامه ، به چندین روش گردآوری شده اند . آشنایی کامل با گویش مذکور که زبان مادری نگارنده است ، گفتگو با گویشوران سالمند محل ، استفاده از گویشوران با سواد و آگاه به زبان محلی و مطالعه ی برخی کتاب ها و پایان نامه ها در این مورد بوده است . به طور کلی این پایان نامه تلفیقی از مطالعات میدانی ـ کتابخانه ای است . دستگاه واجی گویش پاوه ایی شامل 44 واج ، متشکل از 29 همخوان و 15 واکه ی ساده و مرکب است که با استفاده از تلفظ گویشوران استخراج شده و سپس با استفاده از الفبای آوانگاری ، جفت های کمینه را ضبط و ثبت کرده و مورد تحلیل و توصیف قرار داده است . پس از معرفی واجها و واجگونه های گویش اورامی ساختار هجایی که به صورت است مشخص شده و سپس واحدهای زبر زنجیری مورد بررسی قرار گرفته و در پایان از قواعد تغییرات آوایی واژه ای مشترک فارسی و اورامی سخن به میان آمده است . واژه های کلیدی : آوا، واج، واجشناسی، آواشناسی، اورامی .