نام پژوهشگر: علی ذکاوتی قراگزلو

تحلیل و نقد دلالتهای تربیتی در اندیشه صلح کمینوس ، کانت و گالتونک
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1378
  علی ذکاوتی قراگزلو   علی شریعتمداری

موضوع رساله، تحلیل و نقد دلالتهای تربیتی در اندیشه صلح کمنیوس ، کانت و گالتونگ است . مبحث صلح در اندیشه فلسفی تربیتی غرب حداقل از زمان افلاطون تاکنون پیشینه مستمر دارد. کمنیوس به پخته ترین و ظریف ترین تلفیق نظری و عملی صلح (تا زمان خود) با تکیه بر سرمشق (نمودگار یا پارادیم) مهر دست زد و مبحث صلح را از انحصار سیاست و اخلاق فردی و ملیت به در آورد و به عرصه زبانها، عرصه ی بین الملل و آموزش و عمل، ارزشهای ادیان الهی و تربیت آورد. او به همگرایی و پیوند فراگیر و جهانی دانش ایمان و اخلاق می اندیشید و تربیت را نوری در تاریکی می نامید. صلح او را "مهرآورد" می نامیم. کانت توفیق یافت مبانی اخلاقی (عقل عملی) صلح و نیز زوایای تاریک نظری آن را باز نمایند. نزد عقل عملی (اخلاق) که استوار بر "ندای وجدان" است ، احترام به ارزش صلح محرز است زیرا اخلاق مبتنی بر ارزش مطلق آن و خود مختاری است نه پاداش و نه ترس . جنگ ، ثمربخشی داوری درست و فعل اخلاقی (فعالیت عقل عملی) را از میان می برد. در حالی که داوری درست و انسان شدن آدمی فقط در گرو تربیت است و فعل اخلاقی استوار بر اختیار، اراده و انتخاب و مسئولیت است . هر چند که تعارض ها راه حل قطعی نداشته باشند، تربیت در مقام جوینده پیگیر بهترین راه حلهاست . زیرا تنها به امکان انسان شدن و امکان فعل عقلی و اخلاق متکی است . و می تواند آدمی را از شر جنگ ، محافظت کند. از لحاظ مبانی صلح در عقل سطری، می توان گفت جنگ امکان داوری درست را زایل می سازد. صلح مورد نظر کانت را صلح خردکوش یا خردبنیاد می توان نامید.