یکی از اساسی ترین مسائل در انسان شناسی عرفانی، شناخت ابعاد وجودی انسان است. بدون شناخت دقیق این ابعاد، شناخت کامل انسان ناممکن است. یکی از این ابعاد وجودی“دل” است. در پایان نامه ی حاضر، قلب و دل در ادبیات عرفانی بر پایه امّهات سبک عراقی، مورد مطالعه قرار گرفته است. براین اساس، پایان نامه در قالب چهار فصل تدوین شده است: فصل نخست به معناشناسی واژه ی دل اختصاص دارد. در این فصل ابتدا معنی لغوی واژه ی دل و قلب در فرهنگ های فارسی و عربی بررسی شده، سپس مفهوم اصطلاحی دل از دیدگاه کلام، فلسفه، قرآن و عرفان و تصوّف مورد مداقّه قرار گرفته است. در فصل دوم انواع و مراتب دل و وجوه و اطوار آن از قبیل رابطه ی عقل و دل، نفس و دل، گونه های قلب و ... بررسی شده است. فصل سوم باعنوان مضاهات و مضافات دل دارای دو بخش است. در بخش نخست اوصاف و احوال مربوط به دل بررسی و در بخش دوم اصطلاحات مربوط به دل از قبیل مکاشفه، مشاهده، قبض و بسط و ... کاویده شده است. در فصل چهارم جلوه های ادبی دل را در متون عرفانی بر اساس ویژگی های بیانی، بدیعی و دستوری بررسی کرده ایم.