نام پژوهشگر: سارا فولادی وندا
سارا فولادی وندا امیر آینه بند
اگر چه به نظر میرسد که نظر مالتوس درباره روند رشد هندسی جمعیت جهان در برابر رشد حسابی تولیدات غذایی از نظر منطقی کاملاً درست نباشد، با این حال روزی را که بشر به ناچار با بحران غذا روبرو خواهد شد، به تصویر می کشد. در حال حاضر کشاورزی به عنوان ابزاری که قادر است از سایر علوم در جهت تولید غذا استفاده کند، مورد توجه خاص کشورهایی است که استقلال و تمامیت اراضی و قدرت رقابت بین المللی در زمینه های سیاسی و اقتصادی را جزء اهداف بلند مدت توسعه قرار داده اند. سالانه مقادیر مهمی از منابع ارزی و نیروی انسانی کشور صرف واردات محصولات غذایی می شود که در این میان روغن های خوراکی با توجه به بازار بسیار وسیع مصرف و اهمیت فوق العاده غذایی از اولویت خاصی در سطح ملی برخوردارند. بیش از 90% مصرف داخلی روغن های خوراکی کشور از طریق واردات تأمین می گردد. به این لحاظ، لزوم برنامه ریزی بلندمدت و منسجم، با هدف نیل به خودکفایی در تولید روغن خوراکی غیر قابل انکار خواهد بود(4). رشد جمعیت، بهبود سطح تغذیه، جایگزین شدن مصرف روغنهای نباتی به جای روغنهای حیوانی، همراه با توسعه دامداریها و مرغداریهای صنعتی، افزایش مصرف کنجاله دانه های روغنی در تغذیه دام و طیور، نیاز به دانه های روغنی و تکاپو برای دستیابی به منابع تازه، تولید این محصولات را در جهان به شدت افزایش داده است. ارزش غذایی فراوان دانه های روغنی به عنوان سرشارترین منابع تولید روغن و پروتئین گیاهی در طبیعت توجه بیشتر کشورهای پیشرفته صنعتی را به تولید این محصولات معطوف داشته است. یکی از دانه های ارزشمند وغنی که در این سالها رویکرد بسیاری را به خود جلب کرده و در طرح کاهش واردات روغن نباتی نیز سهم فراوانی برای آن در نظر گرفته شده است، کلزا می باشد(65). در واقع کلزا به علت دارا بودن صفات مثبت زراعی نظیر مقاومت به سرما ، مقاومت به کم آبی، تحمل شوری، ارزش تناوبی بالا، بی تفاوتی نسبت به بافت خاک، کنترل علفهای هرز، دارابودن ژنوتیپ های بهاره و پاییزه، استفاده بهینه از رطوبت و بارندگی، سهولت عملیات کاشت، داشت و برداشت، هزینه کمتر تولید و سرانجام عملکرد بیشتر در واحد سطح نسبت به سایر دانه های روغنی برتری دارد(9). همچنین بر اساس اصول اولیه اقتصاد، کاهش هر چه بیشتر در هزینه ها و افزایش هر چه بیشتر در تعداد کالاهای تولید شده به ازای هر واحد نهاده ی مصرفی می تواند موجب افزایش درآمد نهایی تولید کنندگان شود، که یکی از راههای انجام آن در کشاورزی استفاده از راهکارهای مدیریتی مکانیزاسیون کشاورزی، بویژه ماشین ها و تکنولوژی، در روند تولید در سطح خرد وکلان می باشد (29). به علاوه گیاه کلزا در کلیه مراحل رشد و نمو از شرایط محیطی تأثیر فراوان می پذیرد و از آنجا که بسیاری از عوامل تولید زراعی نیز بر شرایط محیطی تأثیر می گذارند، لذا تجزیه و تحلیل عوامل عمد? موثر بر تولید کلزا همچون تراکم گیاه، پیش شرط تدوین برنامه کشت این گیاه است. همچنین در صورتیکه نیاز غذایی کلزا در طول کشت تأمین گردد، کشت آن از لحاظ اقتصادی سود فراوانی عاید کشاورزان و صاحبان صنایع غذایی و بخش صنعت خواهد نمود. عدم شناخت نیاز غذایی کلزا و زمان مناسب مصرف عناصر غذایی، منجر به استفاده نادرست ازکودهای شیمیایی می گردد که اثرات نامطلوبی همچون آلودگی شیمیایی منابع محیط زیست، بر هم خوردن تعادل اکوسیستم های زراعی، آلودگی آب های زیرزمینی، سخت شدن خاک های زراعی و بالأخره کاهش بهره وری را در پی خواهد داشت(9). لذا اهداف این آزمایش شامل : 1- تعیین مناسب ترین روش خاک ورزی و اثر آن بر عملکرد گیاه کلزا. 2- انتخاب تراکم مناسب گیاه کلزا با توجه به روشهای خاک ورزی. 3- بررسی تأثیر کودهای ریزمغذی به خصوصیات رشد و نمو و عملکرد گیاه کلزا. 4- مقایسه روشهای خاک ورزی حفاظتی با خاک ورزی رایج منطقه و تأثیر آن بر عملکرد کلزا. 5- بررسی عملکرد کمی و کیفی گیاه کلزا در هر تراکم ، تیمار کودهای ریزمغذی و روش خاک ورزی.