این پژوهش به منظور تعیین تاثیر منابع مختلف روغن گیاهی بر عملکرد، غنی سازی گوشت توسط اسیدهای چرب امگا-3 و بیان ژن fads2 در کبد جوجه های گوشتی در قالب دو آزمایش انجام شد. در آزمایش اول اثر نوع روغن جیره (سویا، کتان، کانولا، ذرت و آفتابگردان) بر عملکرد، الگوی اسیدهای چرب گوشت سینه و ران و بیان ژن fads2 در کبد جوجه های گوشتی مورد بررسی قرار گرفت. استفاده از منابع مختلف روغن گیاهی تاثیر معنی داری بر افزایش وزن، ضریب تبدیل غذایی، نسبت راندمان انرژی و پروتئین و ترکیب لاشه نداشت، ولی استفاده از روغن کتان منجر به افزایش مصرف خوراک در جوجه های گوشتی شد (05/0>p). روغن کتان باعث افزایش مقدار اسیدهای چرب غیراشباع، اسیدهای چرب غیراشباع دارای چند پیوند دوگانه، اسیدهای چرب امگا-3 و افزایش نسبت اسیدهای چرب غیراشباع به اسیدهای چرب اشباع و اسیدهای چرب غیراشباع دارای چند پیوند دوگانه به اسیدهای چرب اشباع و کاهش نسبت اسیدهای چرب امگا-6 به امگا-3 در گوشت سینه جوجه های گوشتی شد (05/0>p) درحالیکه افزودن روغن ذرت به جیره جوجه های گوشتی، نسبت اسیدهای چرب امگا-6 به امگا-3 در گوشت سینه را بطور معنی داری افزایش داد (05/0>p). در این آزمایش اسیدهای چرب امگا-3 بیشترین مقدار را در گوشت سینه جوجه های گوشتی تغذیه شده با تیمار حاوی روغن کتان و کمترین مقدار را در گوشت سینه جوجه های تغذیه شده با جیره ی حاوی روغن ذرت داشت (05/0>p). بیشترین مقدار اسید چرب 18:3c به ترتیب در گوشت سینه جوجه-های گوشتی تغذیه شده با جیره حاوی روغن های کتان، کانولا، سویا، آفتابگردان و ذرت مشاهده شد (05/0>p). افزودن روغن کتان به جیره سبب افزایش معنی دار اسید چرب 20:5c در گوشت سینه جوجه های گوشتی گردید. بیشترین مقدار اسیدهای چرب امگا-3 به ترتیب در گوشت سینه جوجه های تغذیه شده با جیره حاوی روغن های کتان، کانولا، سویا، آفتابگردان و ذرت مشاهده شد. افزودن روغن کتان به جیره جوجه های گوشتی باعث افزایش معنی دار اسیدهای چرب 18:3c، 20:5c، اسیدهای چرب غیراشباع، اسیدهای چرب غیراشباع دارای چند پیوند دوگانه و اسیدهای چرب امگا-3 در گوشت ران جوجه های گوشتی شد (05/0>p). بیشترین و کمترین مقدار اسیدهای چرب امگا-6 در گوشت ران جوجه های گوشتی به ترتیب در اثر مصرف تیمارهای حاوی روغن های ذرت و کانولا ایجاد شد (05/0>p). استفاده از روغن-های آفتابگردان و کتان در جیره جوجه های گوشتی منجر به افزایش معنی دار بیان ژن fads2 در کبد جوجه های گوشتی شد. درحالیکه استفاده از روغن کانولا منجر به کاهش معنی دار بیان ژن مورد نظر در مقایسه با روغن سویا شد (05/0>p). روغن های سویا و ذرت تاثیر یکسانی بر بیان ژن fads2 در کبد جوجه های گوشتی داشتند و از طرف دیگر روغن های کانولا و ذرت نیز اثر مشابهی بر بیان ژن مذکور داشتند. در آزمایش دوم اثر طول مدت مصرف روغن کتان بر عملکرد، الگوی اسیدهای چرب گوشت ران و سینه و بیان ژن fads2 در کبد جوجه های گوشتی مورد بررسی قرار گرفت. افزایش طول مدت مصرف روغن کتان در جیره جوجه های گوشتی تاثیر معنی داری بر افزایش وزن جوجه های گوشتی نداشت، ولی مصرف خوراک را افزایش داد (05/0>p). ضریب تبدیل غذایی و نسبت راندمان انرژی و پروتئین تحت تاثیر طول مدت مصرف روغن کتان قرار نگرفت. با افزایش طول مدت مصرف روغن کتان در جیره جوجه های گوشتی وزن نسبی سینه افزایش و وزن نسبی لاشه و چربی بطنی، کاهش یافت (05/0>p). نتایج این آزمایش نشان داد با مصرف طولانی تر روغن کتان، مقدار اسیدهای چرب امگا-3 در گوشت سینه جوجه های گوشتی افزایش می یابد و متعاقب این افزایش، نسبت اسیدهای چرب امگا-6 به امگا-3 در گوشت مورد نظر کاهش می یابد. مصرف روغن کتان حداقل برای مدت 14 روز قبل از کشتار باعث افزایش معنی دار مقدار اسید چرب 20:5c در گوشت سینه جوجه های گوشتی شد (05/0>p). با مصرف طولانی تر روغن کتان، مقدار ذخیره-سازی اسیدهای چرب امگا-3 در گوشت سینه جوجه های گوشتی بطور معنی داری افزایش و نسبت اسیدهای چرب امگا-6 به امگا-3 در گوشت سینه پرندگان بطور معنی داری کاهش یافت (05/0>p). با افزایش مدت مصرف روغن کتان در جیره جوجه های گوشتی، مقدار اسیدهای چرب 18:3c، 20:5c در گوشت ران جوجه های گوشتی افزایش یافت (05/0>p). همچنین با افزایش مقدار اسیدهای چرب امگا-3 در گوشت ران، نسبت اسیدهای چرب امگا-6 به امگا-3 نیز کاهش یافت (05/0>p). آنالیز رگرسیون نشان داد که به ازای هر روز مصرف روغن کتان، مقدار 0944/0 گرم اسید چرب امگا-3 در گوشت ران و 0755/0 گرم اسید چرب امگا-3 در گوشت سینه جوجه های گوشتی ذخیره می شود. هرچه طول مدت مصرف روغن کتان در جیره کوتاه تر باشد، بیان ژن fads2 افزایش خواهد یافت.

به منظور بررسی اثر حذف مکمل ویتامینی در جیره های غذایی حاوی دو سطح متفاوت انرژی بر عملکرد و کیفیت گوشت جوجه های گوشتی آزمایشی بدین شرح طراحی و انجام شد. 480 قطعه جوجه خروس گوشتی یک روزه سویه راس 308، با 6 گروه آزمایشی که هر کدام شامل 5 تکرار (هر تکرار نیز شامل 16 جوجه) بود، تا 28 روزگی با دو جیره بر پایه ذرت و سویا و با میزان رایج مکمل ویتامینی (25/0 درصد) ولی با دو سطح انرژی (پرانرژی و کم انرژی) پرورش داده شدند. سپس گروه های آزمایشی بر اساس زمان حذف مکمل ویتامینی (28، 35 یا 42 روزگی) از هم متمایز شدند. نتایج آزمایش بدین شرح بود که جیره پرانرژی باعث افزایش مصرف خوراک، اضافه وزن، انرژی قابل متابولیسم مصرفی و بهبود ضریب تبدیل غذایی شد (05/0p<) ولی اثر معنی داری بر نسبت راندمان انرژی نداشت. حذف مکمل ویتامینی از 28 و 35 روزگی اثر معنی داری بر عملکرد نداشت (05/0p>). خصوصیات لاشه تحت تاثیر زمان حذف مکمل ویتامینی قرار نگرفت ولی افزایش سطح انرژی جیره باعث افزایش وزن معنی دار اجزای لاشه گردید (05/0p<). رنگ و ظرفیت نگهداری آب گوشت تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت ولی شاخص tba در گوشت جوجه هایی که جیره پرانرژی دریافت کرده بودند بالاتر از تیمار کم انرژی بود (05/0p<) ولی زمان حذف مکمل ویتامینی تاثیری بر این شاخص نداشت. نگهداری نمونه های گوشت در فریزر به مدت 180 روز باعث کاهش کیفیت گوشت و افزایش میزان فساد گوشت گردید (05/0p<). افزایش سطح انرژی جیره باعث افزایش شاخص هماتوکریت گردید (05/0p<) ولی زمان حذف مکمل ویتامینی اثر معنی داری بر هماتوکریت نداشت. با توجه به نتایج بدست آمده می توان بیان نمود که حذف مکمل ویتامینی از سن 28 روزگی بدون توجه به سطح انرژی جیره تاثیری بر عملکرد جوجه های گوشتی ندارد.