مضمون و محتوای این پایان نامه درباره ی تأثیر موسیقی عباسیان بر تاریخ وتمدن ایران است. دوره ای که کشور ایران به عنوان دولتی تحت کنترل خلفای عباسی به سر می برد و به تدریج دوره فرهنگ اسلامی را طی می کرد. با قبول این واقعیت که ارزش هنری موسیقی به طور جدی از سوی خلفاء عباسی پی گیری می شد، با انتقال پایتخت از دمشق به بغداد و نفوذ عناصر و دانشمندان ایرانی به دستگاه حکومت، موسیقی همانند دیگر علوم و سایر هنرها توانست روند تکاملی خویش را بپیماید. از آن جایی که این تحقیق تاریخی می باشد، لذا روش بکار رفته در این تحقیق کتابخانه ای می باشد و منابع مختلفی را دربر می گیرد، منابعی چون رسالات و نسخ خطی موسیقی، منابع ادبی مانند سفرنامه ها، کتب تاریخی، تذکره ها، دیوان ها و فرهنگ ها که از زوایای مختلف به شفاف تر شدن مباحث کمک نموده است . با بررسی تحولات فوق می توان به این نتیجه رسید که موسیقی دوره عباسی به تدریج راه خود را به درون موسیقی ایران بازکرده، زمینه ساز موسیقی دوره صفویه شده است.

محرومیت از حقوق اجتماعی یکی از مصادیق واکنش جامعه در برابر جرم و مجرم است. در قانون مجازات اسلامی، از مصادیق مجازات های تعزیری بازدارنده محسوب می شود؛ از حیث ماهیت عینی جزء مجازات های سالب حق بوده و به لحاظ ارتباط میان مجازات ها، گاه به عنوان مجازات اصلی ویا تبعی و یا تکمیلی پیش بینی شده است. البته این مجازات گاه در قالب اقدامات تأمینی و تربیتی نیز اعمال می شود. به نظر می رسد مناسبترین شکل اِعمال آن ، دو وجه اخیر (مجازات تکمیلی واقدام تأمینی ) باشد. محرومیت های اجتماعی در فقه امامیه، با عنوان تعزیرات هماهنگی دارد و از مصادیق مجازات های تعزیری محسوب می شود و چون تعزیر، تأدیب و یا عقوبتی است که به نظر حاکم شرع واگذار شده است و مجازات بازدارنده نیز در اختیار حاکم است، لذا می توان گفت، تعریف مجازات بازدارنده در قانون، در برخی مصادیق خارجی با تعزیر در فقه، تداخل خواهد نمود و مجازات بازدارنده از قبیل تعزیرات خواهد بود.

چکیده رهن از جمل? مسائل محل ابتلاء و مورد نیاز عموم است و می توان گفت تحقیق در فروع و ارائ? احکام اسلام مربوط به آنها ـ چه بسا ـ ممکن است مشکل مسکن و قرض الحسنه و امثال آنها را کاهش دهد . زیرا غالباً افرادی که از قرض دادن ، و یا اجار? خان? خود ، و یا فروختن نسی? اجناس ، و یا فرصت به بدهکاران ، خودداری می نمایند از آن بیم دارند مبادا طلبشان وصول نشود ، و یا خان? اجاری به آنان برنگردد اما اگر راهی که موجب اطمینان آنان گردد و آن ترس را بر طرف سازد در میان باشد به احتمال بسیار قوی از انجام این امور خیریه که دارای پاداش زیادی است خویشتن را محروم نمی سازند .اجاره، یکی از عقود معین است که به لحاظ اهمیت آن در نظامهای مختلف حقوقی، قانونگذاران به طور دقیق و مفصل راجع به آن قانون وضع کرده‎اند. عقد اجاره، حلقه اتصال میان مالک عین و متقاضی استفاده از منافع عین است، که روابط حقوقی آنان را نظم می‎بخشد. تنظیم روابط حقوقی میان موجر و مستأجر به لحاظ ارتباطی که با نظم عمومی جامعه دارد، آنقدر اهمیت دارد که دولتها مجبورند هر از چند گاهی با وضع قوانین آمره، علی‎رغم میل متعاقدین، خواستهای خود را برآنان تحمیل کنند.امروزه رابطه بین موجر و مستأجر فقط یک رابطه خصوصی نیست تا استقرار عدالت معاوضی میان آن دو هدف اصلی قرار گیرد، بلکه موجر و مستأجر در دو طبقه اجتماعی کاملاً متمایز از هم قرار دارند. آنان در برابر هم قرار گرفته‎اند و هر کدام سعی می‎کنند تا کفه ترازو را بیشتر به سمت خود سنگین کند.از یک طرف، موجر سعی می‎کند اجاره بهای بیشتری بگیرد و تمام خواستهای خود را بر مستأجر بینوا تحمیل کند. از طرف دیگر، مستأجر سعی می‎کند که هر چه کمتر بپردازد و شرایط و امکانات رفاهی را با پرداخت اجاره بهای اندک برای خود فراهم نماید. به همین خاطر، روز بروز نقش میانجیگری دولتها بیشتر می‎شود؛ به طوری که سعی می‎کنند تا با تدوین و تصویب قوانین عادله، حقوق آن دو را به طور مسالمت‎آمیز فراهم کنند. مطابق فتاوی فقها مستاجر ضامن عین مستاجره نیست مستاجره نسبت به عین مستاجره ضامن نیست به این معنی که اگر عین مستاجره بدون تفریط یا تعدی او کلا یا بعضا تلف شود مسوول نخواهد بودولی اگر مستاجره تفریط یا تعدی نماید ضامن است اگرچه نقص در نتیجه تفریط یا تعدی حاصل نشده باشد.لازم است توجه داشته باشیم که محاکم ما نیز برابر مقررات موضوعه معامله موصوف را رهن تلقی نکرده بلکه آن را ودیعه دانسته که مستاجر به هنگام اجاره مبلغی را به صورت امانت نزد موجر خویش تودیع می نماید تا در پایان مدت اجاره به همان میزان مسترد شود. کلید واژه ها: عقد، رهن، اجاره، راهن، مرتهن، منافع رهن، دین، رهنیه ،مستأجر

نظر به ماده 771 قانون مدنی در تعریف رهن و اینکه ظاهراً شرط تحقق ماده مذکور این است که رهن دهنده باید شخص مدیون باشد. این مسئله پیش می آید که اگر مدیون مالی برای وثیقه دادن نداشته باشد و برای اخذ وام یا ایجاد تعهد چاره ای جز دادن وثیقه نباشد. آیا همانند ضمان شخص ثالث می تواند دین مدیون را به عهده گیرد و مال خود را وثیقه دین دیگری قرار دهد یا نه؟ اگر جواب مثبت باشد آیا این عمل رهن محسوب می شود یا عمل حقوقی دیگری است ؟ آنچه مسلم است این است که هم از نظر فقهی و هم از نظر حقوقی، رهن ثالث دارای اعتبار بوده یک عمل حقوقی صحیح تلقی می گردد، اما آنچه در رهن ثالث ممکن است بحث بیشتری را دنبال داشته باشد، ماهیت، آثار و احکام آن است. بدیهی است که آثار و احکام عقد نیز وقتی روشن می شود که ماهیت آن معلوم گردد و به عبارتی آثار و احکام تابع ماهیت آن می باشد. در بررسی این مسئله نظرات گوناگونی مانند نظریه انطباق با عقد رهن، نظریه انطباق با عقد ضمان از محل مال معین و نظریه مختلط ارائه شده است که هیچ یک از آنها با توجه به دلایلی که در متن رساله آمده است قانع کننده نیست، بلکه به این نتیجه رسیدیم عقد مزبور عقدی مستقل و از جمله عقود بی نام است که دارای آثار و احکام خاص خویش می باشد. کلید واژه : رهن – وثیقه – شخص ثالث

با مبعث پیامبر اکرم(ص)و تشکیل امت واحده نظام و جامعه اسلامی منسجـم یافت لیـکن با رحـلت ایشان (سقیفه)زمینه فتنه انگیزی و درگیری موجب شکاف میان جامعه اسلامی گردیـد که دامنه این منازعـات برای سده های طولانی ادامه یافت.از سوی دیگر رخداد این جنگ ها (داخلی مسلمانان)تاثیرات و مسائـلی متعددرا برنظام اجتماعی،فرهنگی،سیاسی و امنیتی از خود به جاگذاشت از این رو دراین تحقیق بررسی ابعادو دلایل مختلف این جنگ ها در سده اول قرن هجری بخش های پنـهان و پیـدایی از این درگیـری ها مشخص خواهد شد. همچنین با بررسی ریشه های نبرد های این دوران مانند جنگ های اهل رده، جمل، صفین، نهروان، کربلا، حره، توابین، مختار و مرج راهط ابعاد روشن تری از زمینه های آنها از قبیل باز گشت به آداب و رسوم دوره جاهلی، تفاخرات قومی، دسته بندی های سیاسی، مسائل قبیله ای، سودجویی،سوء استفاده از بیت المال وقدرت طلبی رهبران آن ها را می توان مشاهده نمود. بررسی جنگ های داخلی، مطالعه لحظاتی اززندگی وعملکردجامعه اسلامی است که در آن درس های گران بهایی وجود دارد که می تواند رهگشای زیستن برای مسلمانان و جوامع امروز باشد وتمام تجارب ارزنده این رویدادها در پیوند تاریخ گذشته آن شکل می گیرد. لذا شناخت رویدادهای مهم آن مانند وضعیت جنگ های داخلی درقرن اول هجری اسلام ازجنبه های مختلف می تواند به دریافت صحیح تر ازتاریخ صدر اسلام کمک کند که چگونه هجوم تبلیغات دشمنان اسلام توانست برروی افکار واندیشه مسلمانان تأثیر گذارد تا عملکرد وایده های رسول خدا (ص) راپس از چند دهه به فراموشی سپرده وعناوین دیگر را جایگزین آن کرده وبدان عمل نمودند، یا روح آزاد منشی را از قیام کربلا که مقدمه ای برای قیام های دیگر بود به ارث بردند.

چکیده اسلام، قاعده اصلی و پایه ای را بنابر «صلح» گذاشته، در قرآن و سنت نیز «جنگ» به جزء در شرایط خاص و استثنایی تجویز نشده است. تأمل در این دو رویکرد روشن می کند که رمز توفیق پیامبر(ص) در تبلیغ دین، صبر و پایداری، دعوت مسالمت آمیز و احترام به آزادی عقیده و کرامت انسانی بوده است. پیامبر(ص) هیچ وقت در ابتدا دستور حمله نظامی به قبیله یا گروهی را صادر نفرمود و همه غزوات و سریه های صدر اسلام دفاعی بوده است. نظر به اهمیت موضوع و این نگاه که تاکنون کسی به ارزیابی دو رویکرد متفاوت پیامبر(ص) در جنگ و صلح نپرداخته، و با توجه به قرب زمانی جنگ احزاب و صلح حدیبیه، موضوع رساله را به این دو رویداد اختصاص دادم و در پنج فصل به آن پرداختم: 1. کلیات، 2. تاریخچه و وقایع جنگ احزاب، 3. تاریخچه و وقایع صلح حدیبیه، 4. بررسی و ارزیابی رویکرد پیامبر(ص) در این دو واقعه، 5. نتیجه. پیامبر(ص) در جنگ خندق نشان داد که می توان از شیوه های متفاوت، بدون اینکه خونی ریخته شود، دشمن را از صحنه نبرد بیرون کرد. حفر خندق، بکاربردن خدعه و نیرنگ، پی بردن به نیازهای معیشتی قبیله ای (مانند غطفان) و بستن قرارداد با آن ها مشروط به ترک جبهه جنگ، شیوه هایی بود که پیامبر(ص) در پراکندن سپاه احزاب استفاده کرد. اما از سوی دیگر، بعد از گذشت مدتی از آن جنگ، شاهد آن هستیم که پیامبر(ص) با همان مشرکان و دشمنانی که چندی پیش رودرروی آنان قرار گرفته بود، پای میز مصالحه می نشیند و صلحی را می پذیرد که بایستی در راستای همان جنگ احزاب و در ادامه همان مسیر اهداف بررسی شود. بر همین مبنا می بایست به این صلح به عنوان گام مهم پیامبر(ص) در جهت پیش برد و تثبیت آرمان های دینی خود نگاه کرد که نه با تهدید و اتکای به شمشیر، بلکه با نرمش و تدبیر و فراهم نمودن فرصت، به آن نگریست. در واقع پیامبر(ص) در حدیبیه، تهدیدها را به فرصت ها مبدل نمود. از این رو این تفاوت رویکرد، از نظر تاریخی، جای بررسی و پرسش دارد که چرا پیامبر(ص) در جنگ احزاب از «شیوه های دفاعی» بهره جست و در حدیبیه، «صلح» را به کار برد و حتی در ظاهر امر به دشمن امتیاز هم داد. کل

چکیده: نقش شیعه در تحولات، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بعد از رحلت حضرت رسول (ص) همواره در صحنه های اجتماع تاثیر گذار بوده است. مخالفین شیعه بیشترین ظلم ها را درحق شیعیان روا داشته اند،ولی نتوانستند جلوی رشدوگسترش شیعه رابگیرند .مامون عباسی با رویکردی آشتی جویانه به امام شیعیان پیشنهاد ولایت عهدی داد ولی از این اقدام سیاسی نتیجه ای بدست نیاورد.شیعیان که پیوسته بر اثر ظلم حاکمان عرصه را برخودتنگ می دیدنداز موطن اصلی خود مهاجرت کردندودر بلاد دیگر اسلامی پراکنده شدند.بدلیل مظلومیت وعلاقه آنان به اهل بیت(ع)ظلم وستمی که به آنان شده بود،توده مردم به شیعه گرایش پیدا کردند.نتیجه پیامدآن تشکیل حکومت های شیعی را بدنبال داشت.حکومت آل بویه یکی از همین حکومتها است که دوره حاکمیت آنان از دوره های درخشان تاریخ اسلام وایران قلمداد می شود.شیعه با بهره گیری از آل بویه تقیه را کنار گذاشت ،تحولاتی درعرصه های مختلف علمیُ بوجود آورد وتوانست در این دوره پایه های فکری و عقیدتی خود را پایه ریزی نماید.وبه تاسیس حوزه های علمیه،مدارس وکتابخانه های متعدد اقدام نماید .حاکمان آل بویه باسیاست تساهل وتسامح بستر مناسبی را برای نحله های فکری ایجاد نمودند،تا آزادانه به تبلیغ عقاید خود بپردازند .بر همین اساس به آن دوره عصر رنسانس اسلامی یا انسان گرایی اسلامی می گویند. شیعه با حاکمان آل بویه و نحله های فکری تعامل بر قرار نمود و توانست عقاید دینی خود را معرفی نمایدو به تدوین علوم مختلف مانند فقه،اصول،حدیث،علم کلام ورجال بپردازد.ُبه مرجعیت دینی برای حل مسایل فقهی رسمیت بدهد وبه کمک آل بویه مراسم مذهبی مانند عزاداری ماه محرم،جشن عید غدیر،و گفتن ذکر اشهد ان علیاولی الله را بر قرارنماید.ُعالمان شیعه در بعضی مناصب حکومتی شرکت کردندوسعی کردند در تصمیمات حکومتی نقش داشته باشند.حاکمان آل بویه ضمن اجرای قوانین اسلامی سنت های ایرانی را هم رواج می دادند زمینه سقوط سلطه اعراب بر ایران رافراهم آوردندوتشکیل حکومت ایرانی را در ذهن مردم جای دادند. برای اولین بار سنت خلیفه وسلطان باب شد .قداست خلیفه به عنوان نهاد دینی از ذهن مردم ساقط شد.ُ کلید واژه گان : نقش شیعه،تحولات سیاسی،آل بویه

این تحقیق با هدف بررسی حق حبس و موارد آن در فقه و حقوق انجام شده است. بنابر بند 1085 قانون اسنادی مربوط به حقوق توقیف تعهدات است. حقوق توقیف برپایه ی داوری و ترجیح فردی (نه بر پایه ی مقررات و قوانین و قراردادها) ناشی از طرفین قراردادی است که بر اساس آن آنها این حق و حقوق را دارند تا تعهدات خود نسبت به طرفی دیگر قرارداد به تاخیر بیاندازند. در خصوص مبنا و ماهیت این جزء تئوری های چندی وجود دارد. برخی بر این باورند که این حق و حقوق باید در قرارداد ها حتماً قید شود، و بر این باورند که تحویل کالا ربطی به دیگر کارهای و وظایف یک قرارداد ندارد. برخی دیگر بر این باورند که در قراردادهای فسخ شده شرایط غیر صریحی وجود دارد که تحویل موضوع قرارداد ناشی از فسخ تعهدات است. در برخی از سیستم های حقوقی ، نظریه پردازان بر این باورند که یک رابطه عادی ناشی از تعهد است ، و این تعهد ، تعهد یک طرف قرارداد به طرف دیگر قرارداد است در این صورت منطقی است که طرفین قرارداد تعهدات خود را به طرف دیگر قرارداد به تاخیر بیاندازند. در قوانین حقوقی ایران تغییراتی در حقوق توقیف در بند 371 قوانین تجاری و در دیگر قوانین اعمال شده است . اصطلاحات دیگری نیز مانند (حق خودداری از قیمت تسلیم شده )، (خودداری و انصراف از ازدواج) ، (خودداری و انصراف از بازرگانی و تجارت) ، و خودداری و انصراف از انجام تعهدات وجود دارند.

مشروعیت در مفهوم عام ، نزدیک ترین مبانی ِحکومت در بحث از فلسفه سیاست است . به عبارتی آن چه در فلسفه سیاسی ، متکفل توضیح و توجیه بالاترین نوع از نابرابری اجتماعی است « مشروعیت حکومت » نام گرفته است . پژوهش حاضر مشروعیت نظام سیاسی در اسلام را با رویکردی تاریخی در سال های نخستین بعثت و در جریان خلافت اولیه متمرکز بر سیره امیر مومنان علی? مورد مطالعه قرار می دهد . نگارنده « تحول در مبانی حکومت و ارزش های نظام سیاسی » را با تفسیری تدبری در قران مبتنی بر جریان وحی به تصویر می کشد و از رهگذر آن ؛ پیشینه تاریخی « حکومت و مشروعیت » را به سال های نخستین بعثت رسانده ، بازتابی تازه از سیر تحولات سیاسی تاریخ اسلام به دست می دهد. در ادامه خلافت اسلامی را به بوته نقد و بررسی در آورده ، مشروعیت خلفای ثلاث را نه تنها به ابطال تئوری استخلاف ؛ که به محک ارزش های پذیرفته شده منتسب به حاکم مسلمان مورد تردید قرار می دهد ، در نهایت از سیاست علی? در بحران های داخلی خلافت اسلامی نمونه ای شاهد بر اخلاق سیاسی مورد استناد قرار می دهد : آری « هدف وسیله را توجیه نمی کند. »

ابو علی حسن ابن اسحاق طوسی مشهور به خواجه نظام الملک یکی از مشهورترین وزرای مسلمان ایرانی بود که مدت سه دهه وزارت دولت سلجوقیان را برعهده داشت و با تدبیر و کفایت او قلمرو سلجوقیان در زمان دو پادشاه آلپ ارسلان و ملکشاه به اوج وسعت و قدرت خود رسید . خدمات فرهنگی و سیاسی و اجتماعی وی به فرهنگ و تمدن ایرانی _ اسلامی ،ویژگی های وی را ممتاز می سازد . این رساله افزون بر شرح احوال و زندگانی نظام الملک سعی شده است به توصیف جایگاه و نقش وی در امپراطوری سلجوقیان و خدمات سیاسی اجتماعی فرهنگی بپردازد و با تکیه بر اسناد و روایت های تاریخی خدمات ارزنده ی وی به تمدن اسلامی را تبیین و توصیف نماید .

تخریب مساجد و اماکن مذهبی بعلت حرمت و قداست این اماکن و گره خوردن آنها با لزوم حفظ اعیان موقوفه و تسبیل منافع، ابتدا و بدون مرجحات شرعی و قانونی میسر نمی باشد و این موضوع در آیات و روایات معصومین و آرائ فقهی وم حقوقی علمل مشهود است. ولی با توجه به شرایط زمان و مکان و ازدیاد جمعیت شهرها و لزوم پاسخگویی به نیاز شهروندان در حوزه های مختلف اجتماعی ،آموزشی و عمرانی و امثال ان، تخریب مساجدی که بعلت نحوه وقوعشان،مانع اجرای طرحهای شهری هستند در صورت ضرورت و اذن حاکم اسلامی مجاز میباشند و نمونه های مختلفی در تاریخ و سیره نبوی و معصومین علیه السلام وجود دارد.گرچه میاجد علیرغم حرمت و قدسیت ویژه خود، قوام بخش حیات دینی و اجتماعی مسلمانانند، اما در شرایط خاصی مانع هویت بخشی حیات دینی و باعث ایجاد مخاطراتی برای رهگذران و مراجعه کنندگانش می شود،از دیدگاه قانونی و شرعی تخریب اینگونه مساجد در شرایط خاص و رعایت مصالح مسلملنان جایز میگردد.

سلمان، فرزندی از فرزندان ایران و از شاهزاده های ایرانی و از سلسله پیشدادیان بود. پدر سلمان بنا به روایات شاهزاده و برخی وی را دهقان زاده معرفی کرده اند. در مورد مادر ایشان هیچ اطلاعی در دسترس نیست. در روایات در مورد مکان ولادت سلمان اختلاف است که بیشتر آنها وی را از اهالی اصفهان و از روستای « جی» معرفی کرده اند. نام اصلی وی، روزبه بود و بعد از این که اسلام را پذیرفت، پیامبر « ص » نام او را از « روزبه» به « سلمان » تغییر دادند. سلمان در زمان پیامبر«ص »، در امور نظامی بسیار مسلط و به عنوان کارشناس نظامی جنگ خندق طرح و نقشه کندن خندق را به پیامبر ارائه داد . همچنین در جنگ ( طائف)، وی نقشه درست کردن منجنیق را ارائه داد، سلمان یکی از مهندسان شهرسازی بود به طوری که طرح و نقشه کوفه را کشید. سلمان بعد از رسول خدا « ص » به عنوان یکی از یاران حضرت علی (ع) و اول کسی بود که بر علیه اهل سقیفه قیام و ماجرای سقیفه را رد نمود، اما با فشار بسیار زیاد اطرافیان مواجه شد و حضرت علی (ع) نیز به سلمان امر فرمودند که ماجرای بیعت را قبول کند وسلمان امر ایشان را با وجودی که خیلی سخت و گران تمام شده بود، قبول کرد. وی مناصب سیاسی زیادی را پذیرفته بود؛ در زمان حکومت خلیفه دوم با مشورت حضرت علی (ع) وی به عنوان حاکم مدائن بود و در انجا بسیار ساده زندگی می کرد. وی زندگی خویش را بر طبق زندگی پیامبر « ص » و حضرت علی (ع) طرح ریزی کرده بود

دوران حکومت عباسیان بیش از پانصدسال بودکه درعصردوم عباسی یا عصرطلایی،هم زمان با دوران خلافت متوکل و آغازدوره امامت حضرت امام هادی علیه السلام،به دلیل وجود جریان ها و حوادث سیاسی و دینی، دوره ای حساس در تاریخ خلافت عباسیان به شمار می رود. سیاست دینی دستگاه خلافت متوکل،در جهت حمایت از مذهب اهل حدیث و جماعت سیر می کرد. او این مذهب را یگانه مذهب رسمی و مورد قبول خلافت اعلام و افکار و عقاید مخالف را منع کرد. بحث و نظر در امور دین ممنوع گردید،از تبلیغات مذهبی فرقه معتزله جلوگیری شد، شیعیان به شدت سرکوب شدند، فرمان های شدیدی برای تحقیر اهل ذمه صادر گردید و آنها را از کارهای دولتی اخراج کردند.در چنین شرایط خفقان اجتماعی واوضاع آشفته سیاسی،که آکنده از حوادث عبرت آمیز تاریخی است،امام هادی علیه السلام به محض عهده داری امر امامت ، به تبلیغ و گسترش اندیشه های پاک وراستین مکتب اهل بیت علیه السلام می پردازد ودستگاه خلافت عباسی را به وحشت می اندازد ، از این رو توطئه دشمنان برای جدایی بین حضرت و امت اسلامی از همان روزهای نخست عهده داری مقام امامت وسرپرستی امت شروع می شود.اما آن امام با تدبیر حکیمانه ورهبری آگاهانه خویش،امت وجامعه اسلامی را از قرار گرفتن در سراشیب سقوط وانحطاط نجات بخشیدند.این پژوهش به بررسی ونقد اوضاع تاریخی وسیاسی عصر عباسی دردوران امامت حضرت امام هادی علیه السلام ونقش آن حضرت در هدایت ورهبری مردم می پردازد.وحمایت وپشتیبانی مردم از مقام امامت را نشان می دهد.که درمراحل اجرای این پژوهش از روش توصیفی وتحلیلی با تکیه بر منابع اولیه تاریخی استفاده شده است.

چکیده عمروبن العاص از زیرکان مشهور عرب و از قبیله قریش بود. پدرش عاص بن وائل و مادرش نابغه نام داشت. اوایل از مخالفین اسلام و از دشمنان سرسخت محمد در مکه بود. زمانی که مسلمانان به حبشه هجرت کردند ، بزرگان قریش عمروعاص را به سرپرستی گروهی به حبشه فرستادند تا از پادشاه حبشه بخواهند که مسلمانان را تسلیم کند ولی نجاشی نپذیرفت. او قبل از فتح مکه و به شرط این که بدی های گذشته اش بخشیده شود مسلمان شد. پیامبر بعد از مسلمان شدنش فرماندهی سریه «ذات السلاسل» را به او داد. در دوران خلافت ابوبکر در نبردهای اجنادین و یرموک و فتح شام (دمشق) شرکت داشت .در دوران خلافت عمر مدتی والی فلسطین شد و آنگاه مأمور فتح مصر شد و پس از فتح مصر حاکم آنجا شد . زمانی که عثمان به خلافت رسید ، عبدالله بن سعد را به جای عمروعاص حاکم مصر کرد. به همین سبب او یکی از تحریک کنندگان قتل عثمان بود و بعد از قتل عثمان به معاویه پیوست. او با نیرنگ های سیاسی به ویژه در جنگ صفین که با قران به نیزه کردن کار را به حکمیت و خلافت معاویه رساند ، موجبات تحکیم خلافت معاویه و تزلزل موقعیت علی بن ابیطالب را فراهم کرد . یک سال بعد ، معاویه عمروعاص را به مصر فرستاد. او محمد بن ابی بکر را که والی مصر بود کشت و خود حاکم آنجا شد. عمروعاص تا زمان مرگش حاکم مصر باقی ماند و سرانجام در اول شوال سال 43 قمری و در 91 سالگی درگذشت.

حکومت امویان که نمادی از عصبیت عربی بود، پس از هشتاد سال با انقلاب عباسیان فرو ریخت، عباسیان با شعار «الرضا من آل محمد» توانسته بود حمایت توده های ایرانی را که برخوردار از گرایشات علوی بودند، جلب نمایند. به مجرد پیروزی انقلاب عباسی، ایرانیان به چهرهسالوس و تزیر خلفای عباسی پی بردند، ایران به ویژه خراسان عرصه شورشها و نهضتها گردید. قیامهای علویان علاوه بر عراق و حجاز در خراسان نیز مورد استقبال توده های خراسانی واقع شد. این مسئله برای عباسیان که خلافت خویش مدیون خراسانیان می دانستند خطر جدی به شمار می رفت. مأمون علیرغم سیاست خلفای سلف خویش در سرکوبی، تدابیر جدی را طرح نمود تا خلافت عباسیان را از بحران رهایی بخشد و پایه های حکومت خود را مستحکم نماید. وی به دلیل قتل برادرش امین و اشتهار به داشتن ریشه ای ایرانی، از حمایت خاندان عباسی محروم بود. از این رو به دشواریهای گذشته خلافت، معضلی جدید افزوده شد؛ و مأمون می بایست با طرحی جدید با چالشهای موجود مقابله نماید. انتقال امام رضا از مدینه به مرو و تفویض مقام ولایتعهدی در راستای تدابیری بود که مأمون برای نجات خلافت عباسی از بحران اتخاذ نمود در این رساله سعی شده است تا با بررسی عوامل موثر در دعوت مأمون برای ولیعهدی امام رضا (ع) و سیاستهای امام (ع) در مقابله با برنامه ها و اهداف مأمون از سوی دیگر که در مجموع موجب بالندگی اندیشه علویان و به طور کلی شیعی گردید بررسی شود.

تمدن و فرهنگ اسلامی از آغاز تاسیس خلافت بنی امیه و پس از آن خلافت عباسیان تا سقوط شهر با عظمت بغداد بدست مغولان ، از نظر ترقی و توسعه علوم و فنون و فلسفه سرآمد دنیای متمدن و جهان فرهنگی آن زمان محسوب می شود. تولد و بالندگی دو شهر دمشق و بغداد از پدیده های شگرف تاریخ جهان به شمار می آید. این دو شهر پس از اینکه یکی بعد از دیگری به پایتختی انتخاب شدند راه ترقی و پیشرفت را در پیش گرفته و با داشتن موقعیت سوق الجیشی ، بازرگانی و اقلیمی خاص خود شکوفائی مدنیت اسلام را به اوج رساندند. گفتنی است که عصر ترجمه از دمشق آغاز گشت و به بغداد انتقال یافت و در آنجا بود که به اوج خود رسید.مراکز آموزشی علاوه بر مساجد به مدارس و نظامیه ها و امثال آن منتقل گشت ، عباسیان پس از استقرار در آن شهر ، در عظمت و زیبائی و آبادانی آن بسیار کوشیدند بطوری که در اقصی نقاط جهان آن روز گروه گروه ، افراد فرهیخته از علماء و دانشمندان ، فیلسوفان ، بازرگانان و جهانگردان راهی بغداد شدند، دارالعلم بغداد محل تجمع بزرگان علم و دانش گردید، مجالس وعظ و مجادلات علمی و آموزشی درآن برپا گردید.نباید از نظر دور داشت که نقش ایرانیان در اعتلاء فرهنگ و تمدن اسلامی بسیار چشمگیر بود ، آنها در بسیاری موارد از جهات مختلف علمی و فرهنگی سرمشق دولت های نو پای عربی ، اسلامی در دمشق و در بغداد بودند. خیل عظیم دانشمندان و علما و فیلسوفان ایرانی در دستگاه خلافت موید این ادعا است.

دراین پژوهش، زندگانی و کارنامه سیاسی معاویه بن ابی سفیان به عنوان یکی از چهره های شاخص خاندان بنی امیّه در تاریخ اسلام مورد بررسی قرار گرفته است. مساله اساسی دراین پژوهش، بررسی و شناخت عملکرد دینی سیاسی معاویه بن ابی سفیان در طول حیات و در دوران حکومت داری او می باشد. به علاوه تحولات اوضاع سیاسی- اجتماعی جامعه اسلامی آن دوران، در زمان حکمرانی وی نیز مد نظر قرار گرفته است. از آن جا که مرگ عثمان و صلح با امام حسن مجتبی(ع) فصل مهمی از کارنامه زندگانی معاویه بن ابی سفیان را تشکیل می دهد، بخش عمده ای از این پژوهش حاضر به این مساله پرداخته است. در این پژوهش از روش تاریخی مبتنی بر مطالعات کتاب خانه ای و منابع تاریخ نگاری استفاده شده است. بر مبنای پژوهش حاضر، معاویه بن ابی سفیان در برهه ای از تاریخ اسلام که مسلمانان دچار هرج و مرج و آشفتگی بودند، به عنوان خلیفه مسلمین به روی کار آمد و به دلیل نقشی که از کشته شدن عثمان و سازماندهی سیاست های به حکومت رسیدن خود در اوضاع داخلی جامعه اسلام داشت، به تدریج به قدرت رسید. بیعت مسلمین با امام حسن مجتبی (ع)، بعد از شهادت امام علی(ع) سبب نگرانی معاویه و نزدیکانش شد از این رو، توطئه صلح تحمیلی و در آخر شهادت آن بزرگوار طرح ریزی گردید.از زمان خونخواهی عثمان تا صلح اجباری با امام حسن(ع) و در تعقیب آن شهادت آن حضرت دوران فعالیت سیاسی- حکومتی معاویه در مقام خلیفه بر حق مسلمین آغاز گردید. او به عنوان یکی از مردان بنی امیّه که مورد توجه اهل شام و بزرگان قریش بود نقش خود را در مقام بنیان گذار حکومت امویان به بهترین وجه ایفا کرد. اما او و ولایعهدش به دلیل جاه طلبی و ظلم های بی حدوحصرشان به مومنین واقعی و اهل بیت عصمت وطهارت و نیز مسائل عیر اخلاقی زندگانی خصوصی شان نتوانستند اطمینان شیعیان و آگاهان جامعه اسلامی را جلب نمایند و قدرت خاندان امّیه برچیده شد و از صحنه حکومت بر مسلمین حذف شدند. کلید واژه ها: زندگانی، معاویه بن ابی سفیان، عمر، عثمان، صلح با امام حسن، یزید.

با توجه به اهمیت نهاد خانواده و تاثیرات مستقیم آن در روش فرهنگی و تربیتی جامعه و آنکه فرزندان که آینده سازان جامعه خواهند بود در درون این نهاد مهم به دنیا آمده × تربیت و رشد خواهند یافت و نیاز شدید جامعه مدرن امروزی جهت پیشرفت به مسایل مادی و تامین علم دانش تربیت و فرهنگ برای کودکان که همگی در دنیای امروز شدیدا متاثر از مسایل مادی می باشند اینجانب را بر آن داشت که ضمن بررسی تطبیقی حقوق مالی کودک در فقه و حقوق موضوعه این پایان نامه را در فصول زیر ارایه نمایم 1 - مفاهیم و مباحث کلی را مورد بحث و بررسی قرار داده ام و از دیدگاه قرآن علما فقه و حقوق و همچنین کنوانسیون ها به این مسایل پرداخته ام 2 - در رابطه با مصادیقی از حقوق مالی کودک ( ارث و وصیت ) آمده است و همچنین ارث کودکان آزمایشگاهی که با پیشرفت دانش پزشکی و امکان درمان ناباروری از طریق پزشکی مسایل متعدد و پیچیده ای در حوزه های اخلاقی ، حقوقی و بهداشتی مطرح شده است. 3 - موضوع نفقه کودک که اشخاص را مکلف میکند تا هزینه های کودک که از آن بعنوان نفقه تعبیر میشود را تامین نمایدو هزینه های درمانی اطفال بر عهده پرداخت کنندگان نفقه است . 4 - فصل چهارم در مورد اداره امور مالی کودک که شامل پدر و جد پدری و ماده 118 قانون مدنی که پدر ولی کودک صغیرش است و بعد بر عهده وصی وهمچنین قیم و ولی قهری و امین است .

سازمان وکالت، سازمانی است که از عصر امام صادق(ع) تا پایان دوران غیبت صغرا به فعالیت می پرداخته است و ضروری ترین دلیل تشکیل آن، پراکندگی شیعیان در مناطق مختلف و دشواری دسترسی آنان به ائمه(ع) بوده است. این سازمان، به عنوان شبکه ای منسجم و مطمئن، شیعیان اقصی نقاط عالم اسلام را از خراسان گرفته تا شمال آفریقا، به رهبران سازمان وکالت که همان امامان معصوم(ع) بودند، مرتبط می ساخت و اهدافی چون: جمع آوری وجوهات شرعی، نذورات، هدایا، مکتوبات شیعیان اعم از سوالات فقهی و درخواستها، رفع شبهات، آماده سازی شیعیان جهت ورود به عصر غیبت و پذیرش غایب بودن امام(ع) از انظار، مبارزه با مدعیان دروغین بابیت و مهدویت را دنبال می کرده است. در طول حیات 200 ساله خود از وجود وکلایی توانمند بهره جسته است که دارای ویژگیهای خاصی بوده اند که می توان به این موارد اشاره نمود: اکثر قریب به اتفاق این وکلا، محضر دو یا چند تن از ائمه(ع) را درک کرده و افتخار مصاحبت و مجالست با ایشان را پیدا کرده بودند، عمدتاً متعلق به خاندانهای اصیل و معتبر شیعی بوده اند و گاه، تعدادی ازمردان یک خاندان، عهده دارمنصب وکالت بوده اند، این وکلا از توانمندیهای لازم جهت ایفای وظایف وکالتی برخوردار بوده، اکثراً در عصرخود، از فقها و محدثین بزرگ شیعه محسوب می شده اند که نه تنها از محضر علما و فقهای بزرگ بهره برده و دارای تألیفات بسیاری در زمینه های فقهی و جز آن بودند بلکه شاگردان بسیاری را که خود، بعدها تبدیل به فقهای برجسته ای شدند، در دامان خود پرورش دادند، همچنین تعداد زیادی از این وکلا واسطه توقیعات ائمه(ع) خصوصاً در عصر غیبت صغرا بودند که وظیفه ابلاغ این توقیعات را به جامعه شیعیان بر عهده داشتند و این امر، بخوبی دلالت بر امانتداری آنان در رساندن اوامر ائمه(ع) به جامعه شیعیان دارد، آنان مرجع حل و فصل اختلافات شیعیان در زمینه های مختلف بوده اند که حاکی از صلاحیت داوری و قضاوت آنان است، این وکلا در شرایط منحصر بفرد امامین عسکریین(ع) و شرایط بسیار خاص عصر امام دوازدهم(ع) با مراعات بسیار بالای اصل تقیه، زیرکانه و محتاطانه عمل می کرده اند، به طوری که سالها در قالب مشاغل متعارفی چون روغن فروشی، به نوعی رهبری سازمان را نیز بر عهده داشته اند و همزمان، تلاش وافری جهت اثبات وجود امام دوازدهم(ع) و توجیه غیبت ایشان داشته اند. از بین این وکلا، برخی موفق به رویت امام دوازدهم(ع) و وقوف بر کرامات آن حضرت(ع) شدند. وظیفه خطیر سازمان وکالت در عصر غیبت صغرا عمدتاً بر دوش نواب چهار گانه آن حضرت قرار داشت که منهای مقام بابیت و سفارت آن حضرت(ع) از عهده وظایف وکالتی نیز به بهترین شکل ممکن برآمدند و جامعه شیعیان را در شرایطی که امام دوازدهم(ع) از انظارعموم، غایب بود،?هدایت و رهبری کردند. اکنون به صراحت می توان ادعا نمود که وکلای ائمه(ع) از پایگاه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ممتازی برخوردار بوده اند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تغییر سیستم قضائی کشور در سال 1361، قانون راجع به مجازات اسلامی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و مجازات قصاص به عنوان یک حق برای اولیای دم مقتول در نظر گرفته شد و به آنان اختیار داد که مرتکب قتل را به مجازات قصاص برسانند و یا با دریافت دیه و اعلان رضایت، از مجازات قصاص صرف نظر کنند. در ماده 5 این قانون آمده بود: «هرگاه مسلمانی کشته شود، قاتل قصاص می شود»؛ ولی درخصوص چگونگی رفتار با قاتل در صورت گذشت اولیای دم مقتول توضیحی وجود نداشت و این امر موجب بروز حوادث بسیار تلخی در جامعه گردید؛ زیرا افراد فراوانی به قتل رسیدند؛ اما قاتل یا قاتلان با پرداخت دیه و سوءاستفاده از فقر اولیای دم، رضایت آنان را جلب نمودند و از زندان آزاد شدند. تا اینکه قانون گذار در سال 1370 با تصویب ماده 208 قانون مجازات اسلامی و در سال 1375 در تکمیل ماده یاد شده، ماده 612 قانون مجازات اسلامی را به تصویب رسانید. در این ماده برای کسانی که به هر علتی قصاص نشوند، نیز مجازات در نظر گرفته شد. هدف از تصویب این ماده حفظ نظم عمومی نظام و جلوگیری از جریحه دار شدن حیثیت جامعه بوده است. اما به نظر می رسد که ماده مزبور نیز به دو علت ناکافی است: 1- میزان مجازات 2- مختار بودن قاضی در تعیین مجازات.نگاهی به این ماده نشان می دهد که قانونگذار کیفری اصل را بر عدم اخلال قتل عمدی در نظم و امنیت جامعه دانسته و تنها در مواردی مرتکب قتل عمدی را از منظر جنبه عمومی مستحق مجازات دانسته که قاضی تشخیص دهد اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه شده یا بیم تجری مرتکب یا دیگران برود. در حالیکه قتل عمدی از شنیع ترین و خطرناکترین جرایم بوده و در قران کریم قتل یک نفر به مثابه قتل تمامی انسانها دانسته شده است.علاوه براین امر از حیث مقدار مجازات نیز ، به نظر می رسد که میزان مجازات مقرر در قتل عمدی از حیث جنبه عمومی در مقایسه با میزان مجازات مقرر برای جنبه عمومی جرایم مالی بسیار ناچیز می رسد و این برخلاف قاعده حفظ و اهمیت نفس در اسلام می باشد.با توجه به اهمیت این موضوع و از آنجا که تاکنون تحقیق جامع و مانعی در خصوص بررسی جنبه عمومی قتل عمدی از منظر فقهی و حقوقی صورت نگرفته، این تحقیق در صدد پاسخ به این مهم است، اگر چه مقالاتی چند در خصوص بررسی جنبه عمومی قتل عمد توسط برخی از صاحبنظران نگاشته شده است که در این تحقیق بدانها اشاره شده است. لذا در این تحقیق پیشنهاد شده است که قانونگذار کیفری ضمن اصلاح ماده 612 قانون مجازات اسلامی،و نیز طبقه بندی قتل های عمدی با توجه به انگیزه و موضوع و فرایند قتل عمدی، از حیث جنبه عمومی، مجازاتهای متفاوتی برای هر دسته از قتل ها در نظر بگیرد و قاضی را نه مختار بلکه مکلف به تعیین مجازات از حیث جنبه عمومی و اختلال در نظم عمومی نماید.

صلاح الدین یک پدیده تاریخی, فرهنگی ,دینی, سیاسی و نظامی است که تحت تاثیر آموزه های خانوادگی و جامعه به شدت دینی خود می باشد . او مسلمان است اما همین اسلام را در هیئت سنی و شیعی یا فاطمی و یا عباسی در پیش رو داریم که تربیت شدن در هریک از حوزه های دینی می تواند به تنهایی موضوع ملاحظات ما در شناخت صلاح الدین باشد. ضمن اینکه از صلاح الدینی سخن به میان آورده ایم که از کودکی شاهد جزم اندیشی ها و تجاوزهای صلیبیون علیه دین و ملک و ملت ( منظور جهان اسلام ) خود بوده است .در کالبد شکافی و بازنگری مقولات تاریخی مخصوصاً تاریخی مذهبی که نسبت به همسان های ملی ، خود از غفلت بیشتری برخوردارند ، سهل انگاری ها و بی دقتی ها حتی گاهی در کمترین حد خود در موقعیت های خاص تر و حساس تر می توانند ما را به خطاها و انحراف-هایی دچار سازند که نه تنها مخاطب های غیر حرفه ای بلکه حتی مخاطب های حرفه ای ما را دچار سردرگمی ها و واژگونه انگاره هایی گاهی در حد خیانت به آیین خود کنند چرا که صلاح الدین فاتح اولین قبله مسلمین بوده است و در واقع فاتح دومین نماد وحدت مسلمانان بوده است . کلید واژه ها : راهکار های سیاسی، نظامی و فرهنگی صلاح الدین ایوبی ، فاطمیان ، بیت المقدس ، جنگهای صلیبی .

این پایان نامه تحت عنوان «دلایل و انگیزه های انعقاد صلح امام حسن(ع) با معاویه بن ابی سفیان» دریک مقدمه و پنج فصل تنظیم شده است. ائمه ی معصومین(ع) همگی نور واحد بوده، و در مقام معنوی بر یکدیگر برتری ندارند و اگر تفاوتی در ظاهر عملکرد امامان معصوم مشاهده می شود، به علت تفاوت در ویژگی های فردی است، نه مقام نورانیت ایشان، به عبارتی با شرایط زمان و مکان لازم می شود تا امامان عملکرد خاص و به ظاهر متفاوت در زمان امامت خود نشان دهند. دراین رساله به ابعاد گوناگون شخصیت، زندگی و اخلاق دومین امام شیعیان جهان و نشان دادن ارزش های والای انسانی او که خداوند در وجود امام به ودیعت نهاده وآن منشأ تحولاتی در جامعه وافراد بشر شده است، می پردازیم. در بخش دیگر، به شخصیت، فضیلت ها، ایثار و کرامات امام حسن(ع) و زندگی سیاسی ایشان در عصر خلفای راشدین پرداخته شده و همچنین درخصوص خلفای بنی امیه و اختلاف آن با خلفای راشدین، معرفی چهره ی زور و تزویر معاویه صحبت شده است. مهمترین بخش زندگی امام حسن مجتبی(ع)، ماجرای صلح او با معاویه می باشد وهمچنین دلیل های عقلی که سیمای این صلح را روشن می کند و اینکه پذیرش صلح، تنها برای مصلحت امت، جلوگیری از خونریزی حفظ جان یاران واقعی امام و حفظ ارزش های الهی می باشد. و نیز اینکه این روش را امام حسن(ع)، از صلح حدیبیه برگرفته که سیاستی از یادگار جدش رسول خدا(ص) بود، پس این صلح، زمینه ساز قیام عاشورا شد و قیام عاشورا قبل از آنکه حماسه ی حسینی باشد، حماسه ی حسنی است. امام حسن(ع) که خود در میدان جنگ قهرمانی کم نظیربوده، در صحنه ی صلح نیز قهرمان ترین مصلح بود.

مردم شبه قاره هند با ایران دوره ساسانیان ارتباط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تنگاتنگی داشتند؛ به ویژه منطقه سند و ساکنان آن که در واقع مابین دو ملت ایران و هند قرار گرفته بودند و معبر ارتباطی این دو تمدن به شمار می آمدند. پس از ورود اسلام به ایران، همچنان رابطه میان دو ملت برقرار بود و آنان به واسطه ایرانیان تازه مسلمان شده، از آموزه های اسلام آگاهی یافته بودند. از طرف دیگر در آن برهه از زمان، نظام کاستی در سند وجود داشت که تحت تأثیر آیین های دین بودا و هندو سختی های بسیاری بر مردم تحمیل می نمود و ورود از یک طبقه اجتماعی به طبقه دیگر را برایشان غیر ممکن ساخته بود. اکثریت مردم سند و هند که از طبقه شودراها بودند، هرگز در ساختار طبقاتی جامعه برهمنی موقعیت و مرتبه خاصی نداشتند. از دیدگاه طبقات بالاتر، افراد این طبقه ناپاک و نجس بودند. همچنین نه تنها حق ورود به معابد و جایگاه های خاص طبقات بالاتر را نداشتند، بلکه حضور و دیدارشان نیز نامطلوب و نامبارک تلقی می شد و طبعاً از کلیه حقوق انسانی محروم و حتی از حد بردگان نیز فروتر بودند. بی شک در چنین جامعه ای اصل مساوات و اخوت اسلامی جاذبه ای بسیار نیرومند داشت و شنیده های مردم سند آنان را به دین اسلام ترغیب می کرد. با گسترش فتوحات در زمان امویان دامنه لشکرکشی های فاتحان مسلمان به سند رسید. محمد بن قاسم از طرف حجاج بن یوسف ثقفی در زمان ولید بن عبدالملک به عنوان فرمانده سپاه منصوب شد. وی در طی چندین سال و پس از فتوحات بسیار، سراسر حوزه سند را به تصرف اسلام در آورد. اگرچه در ابتدا او با لشکرکشی و از طریق جنگ و خونریزی به شهرها وارد می شد، اما پس از مدتی برخورد خشونت آمیز را کنار گذاشت و در مقابل گرفتن جزیه به بومیان امان می داد و از ویران کردن آتشکده هایشان صرف نظر نمود. چرا که اسلام در زندگی اجتماعی، برابری و آزادی را تبلیغ می کرد و توجهی به نژاد یا طبقه اجتماعی افراد نداشت و مردم با فراغ بال به پذیرش دین جدید تن در می دادند. همچنین در این راه نباید نقش بازرگانان و علماء و صوفیان را نادیده گرفت که با سعی وافر خود و در زندگی روزمره با مردم بومی، تعالیم اسلام را با زبانی ساده و به گونه ای عملی آموزش می دادند. در رساله حاضر هدف برآن است که استنادات تاریخی مباحث مطرح شده به روش توصیفی – تحلیلی مطرح گردد و نقش و اهمیت هریک در پذیرش اسلام از سوی مردمان منطقه سند مشخص شود. در همین راستا پس از جمع آوری اطلاعات از کتب و منابع گوناگون به روش کتابخانه ای به تحلیل و بررسی داده ها پرداخته شده است. واژگان کلیدی: سند، اسلام، فتوحات، امریان، ایران، ساسانیان.

دراین پژوهش، شرح زندگانی و فعالیّت های دینی- سیاسی یکی از خلفای مسلمین - عمر بن خطاب – است که از جهت فتوحات و تأسیس نظامات اداری در تاریخ اسلام چهره ای برجسته بشمار می آید. اساسی ترین مسأله دراین پژوهش، شناخت چگونگی عملکردهای دینی- سیاسی این خلیفه در طول دوران حکومت-داری وی و بازتاب این عملکردها در جامعه اسلامی آن زمان می باشد. علاوه بر آن تحولات اجتماعی-اقتصادی و سیاسی حادث در جامعه اسلامی، در زمان حکمرانی وی نیز مد نظر قرار گرفته است. بدلیل آن که در کارنامه زندگانی و خلافت عمربن خطاب حوادث جانشینی پیامبر اسلام(ص) و فتوحات اسلامی، و ساماندهی اوضاع امور اقتصادی مسلمین فصل مهمی را تشکیل می دهد، بخش عمده ای از پژوهش حاضر به این مسائل پرداخته است. در برهه ای که عمر روی کار بود، توسعه خلافت اسلامی باعث شد در عرض مدت کمی سرزمین های بزرگی به دست مسلمانان فتح و به جامعه ی اسلامی ضمیمه گردد. علاوه بر آن به دلیل نقشی که عمربن خطاب در به قدرت رسیدن ابوبکر و تأثیرات اجرای سیاست های وی تا در دست گرفتن حکومت، بر اوضاع داخلی جامعه اسلامی داشت، پرداختن به شرح زندگانی خلیفه دوم بخش اهمی از آن حوادث را روشن می نماید. بارزترین تحول تاریخی آن دوره که با تعیین عمر توسط ابوبکرعارض شد، اصل «استخلاف‏» در امر حکومت است، که به صورت یک اصل مشروع در فقه سیاسی اهل سنت پدیدار شد، در حالی که به تصریح منابع سنی، چنین اقدامی، هیچ گونه پیشینه‏ای در سیره رسول خدا (ص) نداشته است. همین رویکرد به حکومت استخلافی بستر برای موروثی شدن خلافت در دوره امویان را فراهم آورد. محور فعالیت های پژوهشی این کار ، فتوحات اسلامی در دوره عمر به عنوان فعالیّت های خارجی و عملکردهای داخلی او می باشد که سعی گردید تا تأثیرات و پیامدهای این فتوحات را هم بر جامعه مسلمین و هم بر جوامع غیر اسلامی مورد تحلیل و بررسی و نقدی به دور از تعصبات قرار دهیم، و هم چنین بیان روند تشکیل شورا به فرمان عمربن خطاب که مهم ترین نقطه عطف وقایع آن دوران در این پژوهش است را نیز با نگاهی تحلیلی بیان داشتیم. در شیوه گردآوری مطالب و اطلاعات این پژوهش، از روش مطالعات کتاب خانه ای و منابع تاریخ نگاری استفاده شده است. کلید واژه ها: خلافت، عمربن خطاب، ابوبکر، نظام اداری ،فتوحات، عثمان.

نوشتار حاضر، به تحلیل و بررسی کلی علل جنگ های سه گانه حضرت علی علیه السلام با مسلمانان می پردازد. هم چنین به اثبات می رسد که جنگ های سه گانه داخلی در حکومت نوپای علوی، علی رغم میل باطنی حضرت، بر ایشان تحمیل شد. در تحلیل جنگ اول (جمل)، به سه عامل(داعیه حکومت و عدم تحمّل عدل علوی توسط طلحه و زبیر و بهانه خون خواهی عثمان از سوی عایشه) اشاره می شود و حقّانیت و مشروعیت جبهه امام علیه السلام به اتکا به روایات، عنوان «یاغی» و «محارب»، کوشش های حضرت در متارکه جنگ نشان داده می شود. در تحلیل جنگ دوم و سوم (صفیّن و نهروان) اشاره می شود که با وجود نافرمانی معاویه و سرکشی و شورش خوارج، حضرت با راهکارهای گوناگون کوشید شعله جنگ را خاموش کند، اما حضرت به مقصود خویش نرسید و آن دو جنگ بر ایشان تحمیل شد. و در پایان به بررسی چگونگی برخورد حضرت علی(ع) با این شورشیان از منظر فقه و حقوق موضوعه پرداخته می شود.

نوشتار حاضر، به تحلیل و بررسی کلی علل جنگ های سه گانه حضرت علی علیه السلام با مسلمانان می پردازد. هم چنین به اثبات می رسد که جنگ های سه گانه داخلی در حکومت نوپای علوی، علی رغم میل باطنی حضرت، بر ایشان تحمیل شد. در تحلیل جنگ اول (جمل)، به سه عامل(داعیه حکومت و عدم تحمّل عدل علوی توسط طلحه و زبیر و بهانه خون خواهی عثمان از سوی عایشه) اشاره می شود و حقّانیت و مشروعیت جبهه امام علیه السلام به اتکا به روایات، عنوان «یاغی» و «محارب»، کوشش های حضرت در متارکه جنگ نشان داده می شود. در تحلیل جنگ دوم و سوم (صفیّن و نهروان) اشاره می شود که با وجود نافرمانی معاویه و سرکشی و شورش خوارج، حضرت با راهکارهای گوناگون کوشید شعله جنگ را خاموش کند، اما حضرت به مقصود خویش نرسید و آن دو جنگ بر ایشان تحمیل شد. و در پایان به بررسی چگونگی برخورد حضرت علی(ع) با این شورشیان از منظر فقه و حقوق موضوعه پرداخته می شود.

چکیده: با ظهور دین مبین اسلام و شکل گیری حکومت اسلامی توسط نبی مکرم اسلام، از یک سو در پرتو تعالیم و مبانی اصیل اسلامی، زمینه های بالقوه گسترش اسلام و تحقق فتوحات اسلامی، هموار گردیده و از دیگر سوی، رکود فکری و فرهنگی اعتقادی و اقتصادی ایران عهد ساسانی و انحطاط جامعه و حکومت و جنگ های طولانی و فرسایشی، بی عدالتی ها و ایجاد شکاف فاصله عمیق بین طبقات حاکم و توده عوام در عهد ساسانی به گونه ای به وجود آمده بود که طبقات اشراف و روحانیان، کاملا از طبقه‏های دیگر ممتاز بودند. تمامی پست ها و شغل های حساس اجتماعی مخصوص آنان بود. پیشه‏وران و دهقانان از تمام مزایای حقوقی اجتماعی محروم بودند. به جز پرداخت مالیات و شرکت در جنگ ها، حق دیگری نداشتند. این عوامل سبب نارضایتی مردم را فراهم ساخته بود. حکومت اسلامی و مسلمانان در پرتو قرآن کریم و وعده های پیامبر بزرگوار اسلام مبنی بر شکست کسرائیان و قیصران، در فکر حمله به ایران بودند. تا اینکه در زمان خلیفه دوم عمر (13 – 23 هـ.ق) زمینه های نفوذ مسلمانان در ایران هموار گردید. فتح ایران و دیگر بلاد شرقی دنیای اسلام از زمان خلیفه دوم از پی عوامل مختلف اعم از سیاسی، اقتصادی، اعتقادی و... صورت گرفت. گسترش دین مقدس اسلام، از مهمترین اهداف مسلمانان بود. گرچه کسب غنمیت هم در مراحل اولیه، طبق وعده ای که پیامبر (صلّی الله علیه و آله وسلم) داده بود و یا سخنانی که توسط افراد مختلف از جمله خلیفه دوم برای مردم بیان می شد و هم در مراحل بعدی که مسلمانها به غنائمی دست یافتند از انگیزه های دیگری بود که مسلمانها را تحریک می کرد که به حملات خود ادامه دهند. واژه های کلیدی: خلیفه، خلافت، بلاد، فتوحات.

چکیده: در دوران حکومت بنی امیه شیعیان در وضعیت نابسامانی به سر می بردند و ائمه معصومین نیز در این دوره تحت مراقبت ویژه امویان بوده و در سختی زندگی می-کردند. اما با این حساب موضع گیری امامان(ع) در برابر خلفای اموی مهم می باشد که باعث ایجاد حوادث متعددی در طول تاریخ گشته است. برای تبیین مواضع ائمه(ع) در مقابل امویان لازم است اجمالا مطالبی در باب خلافت امویان و همین طور مواضع مردم نسبت به مسائل سیاسی ذکر گردد تا فضای آن روزگار مشخص گردد? با وجود همه اختناق ها و ظلم و ستم هایی که در عصر امویان بر شیعیان وارد شد، گسترش تشیع متوقف نشد، زیرا مظلومیت خاندان پیامبر(ص)، موجب تمایل قلوب مردم به سوی آنان می شد و همواره افراد جدیدی به سلک شیعیان در می آمدند. این مطلب در اواخر دولت اموی کاملاً مشهود است. هدف این پایان نامه بررسی اوضاع شیعیان در عصر امویان می باشد و روش کار بصورت تحلیل- توصیفی می باشد. کلید واژگان: امویان، اوضاع شیعیان، قیام های شیعی

چکیده: روی کارآمدن عباسیان و تسلط آن ها بر جهان اسلام، از جمله حوادث مهم تاریخ اسلام به شمار می رود. خلفای عباسی پس از به دست گرفتن قدرت و مستحکم ساختن پایه های حکومت خود، و با اعتقاد به این که علویان را سرسخت ترین رقبای خود می دانستند به حبس و توقیف آنان پرداختند. مذهب شیعه از مذهب های بزرگ اسلامی است که تأثیر چشم گیری بر جامعه اسلامی داشته است. این گروه در طی حرکت تاریخی خود با مراحل گوناگونی از سختی ها، اذیّت ها، دشمنی ها و جنگ ها روبه رو بوده است. اما علی رغم همه این فشارها و با وجود مشکلات و موانع بسیار، افکار و عقاید شیعه با تلاش امامان انتشار یافت که آثار فرهنگی به جا مانده از این دوران گویای رشد فرهنگی شیعیان در این دوران است. برای انجام این پژوهش منابع تاریخی و روایی قدیم و جدید مورد تحقیق قرار گرفته است و آنچه که حاصل این پژوهش است این است که شیعیان در دوره اول خلافت عباسی، با وجود مشکلات فراوان در دستگاه حکومت عباسیان نفوذ کردند و با راهنمایی ائمه توانستند به گسترش افکار و اندیشه های شیعی کمک کنند. امامان(ع) که تبیین کننده فرهنگ شیعی بودند از راه های مختلف، مثل تشکیل مجالس درس و بحث و تربیت شاگردان تأثیرگذار در علوم مختلف، به تقویت شیعه و گسترش اندیشه آن پرداختند. واژگان کلیدی: عباسیان، شیعه، ائمه، شیعیان.

از آنجایی که دین مبین اسلام کامل ترین ادیان الهی است ، برای هر لحظه از زندگی بشر برنامه ای دقیق و منظم دارد. این دستورالعمل ها فقط شامل زندگی فردی نمی شود بلکه بر روابط فرد و جامعه تاثیر می گذارد و حتی فراتر از آن در روابط جوامع اعم از جوامع اسلامی و غیر اسلامی دارای گفتمان است. برای دست یافتن به جایگاه مطلوب و مورد نظر در اسلام و رسیدن به جامعه آرمانی که همانا حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) است و همچنین برقراری عدل و قسط که یکی از ارکان اسلام و مذهب تشیع است، باید حکومت اسلامی بر پایه مبانی اسلامی بنا شود و همه توان در جهت تشکیل امت واحده به کار رود. پژوهش حاضر ضمن تعاریف کلی از حد و مرزهای مطرح در فقه سیاسی از جمله دارالاسلام و دارالکفر و .... به سیاست خارجی زمان رسول گرامی اسلام (ص) و خلفای راشدین به نحو اجمالی می پردازد و در ادامه اهدافی که شیعه در روابط بین الملل تعقیب می کند را بررسی کرده دیپلماسی نوین دولت اسلامی را مورد بحث قرار می دهد. در این مجال از حضرت امام خمینی (ره) بنیان گذار جمهوری اسلامی نیز یاد کرده ایم. سخنان ایشان از این جهت حائز اهمیت است که تا زمان ایشان فقیهان شیعه در راس حکومت نبوده و دولت اسلامی تشکیل نشده بود . با تلاش های حضرت امام (ره) دولت اسلامی شکل گرفت و دریچه ای نو به سوی فقه گشوده شد. در پایان به تعدادی قواعد فقهی مطرح در حوزه روابط بین الملل و سیاست خارجی که از منابع فقهی شیعه استخراج شده ، پرداخته ایم.

طالقان یکی از بخشهای شهرستان ساوجبلاغ می باشد که رودخانه شاهرود را در امتداد خود از مشرق به مغرب هدایت می کند. سرتاسر آبادی های طالقان در حواشی این رودخانه پراکنده شده است. دارای آب و هوای کوهستانی و دشتهای وسیع و سرسبز و انبوهی از درختان گردو می باشد. اطراف آن را کوههای مرتفعی محصور نموده است. این شهر به سه منطقه تقسیم می شود که عبارتند از : طالقان علیا، طالقان وسطی و طالقان سفلی. و هر بخش آن مشتمل بر روستاهای بسیاری می باشد. همچنین در متون تاریخی متفاوت، از طالقان سخن به میان آمده است. اما اولین کسی که بطور مستقل درباره طالقان سخن به میان آورده محمد حسن خان صنیع الدوله بوده که کتابش به دستور ناصرالدین شاه قاجار نگاشته شده بود. هدف از این پژوهش آشنایی با پیشینه طالقان،روستاهای اطراف آن و مشاهیر می باشد.روش تحقیق در این پژوهش کتابخانه ای و استفاده از مطلعان محلی بوده است.در این پژوهش می توان به این نتیجه رسید که این منطقه از گذشته های دور مورد توجه حکام وقت بوده به طور مثال در دوره صفویه که سلاطین وقت فرامین متعددی برای رفاه اهالی صادر نمود همچنین وجود پناهگاه های طبیعی در این منطقه مقر حکومت های مختلفی باشد.

ری یکی از شهرهای کهن ایرانی اسلامی است و دوران حاکمیت آل بویه یکی از دوره های درخشان تاریخ اسلام و ایران. آل بویه با بهره گیری از جهان نگری و مدارای وضع موجود در بطن تعالیم اسلامی موجبات رقم خوردن دوره ای شده اند که برخی از محققین با عنوان رنسانس یا انسانگرایی اسلامی از آن یاد کرده اند. عصر حکومت آنان، عصر رونق فکر و فرهنگ بود و طبیعی است که رونق حیات فرهنگی رونق نهاد مراکز علمی و کتابخانه ها را در پی داشته است. وجود وزرای دانشمندی همچون صاحب بن عباد، ابن العمید و پسرش، و سلاطین علم دوست و دانشمندپرور باعث رونق و گسترش شهر ری شد. در زمان آل بویه کتابخانه ها و مدارس مشهوری در این شهر بوجود آمد و تدریس فنون مختلف از طب و نجوم، حکمت، کلام و فقه رواج یافت. ری در روزگار آل بویه از نظر سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و تحولات فکری به اوج شکوفایی خود رسید. وجود دانشمندان بنامی چون ابن سینا، زکریای رازی و شیخ صدوق اوج شکوفایی ری را در این دوران نشان می دهد. این پژوهش در صدد بررسی اوضاع فرهنگی و اجتماعی ری در این دوره است. این تحقیق شامل 4 فصل است: فصل اول کلیات، فصل دوم جغرافیای تاریخی ری، فصل سوم آل بویه و خدمات علمی و فرهنگی آنان و فصل چهارم فرهنگ و اجتماع ری در دوره آل بویه. در پایان نتیجه گیری، و منابع و مآخذ ذکر شده است.

با مطالعه در میان وقایع دهه ی اخیر نیمه ی دوم قرن بیستم درمی یابیم که جنگ ایران و عراق از جنگ های منحصر به فرد و بی نظیری بوده است که بروز آن دراواخر قرن بیستم میلادی حوادث بسیار تاثیر گذاری در تاریخ ایران و جهان پر از حوادث و تحولات جهانی و در نهایت برخورد منافع دولت های بزرگ را در بر داشته رقم خورده، که این جنگ و هجوم نابرابر پس از دو جریان جنگ جهانی اول و دوم به عنوان تنها جنگ تاریخ و منحصر به فرد در دو قرن اخیر به شمار می رود.جنگ ایران و عراق، متاسفانه یکی از ویران¬گرترین منازعاتِ پس از جنگ جهانی دوم به شمار می¬آید. این جنگ استلزامات چشمگیری بر ثبات منطقه ی خلیج فارس، منازعه ی اعراب -اسرائیل، شاهراه نفتی غرب، و سایر مسائل بر منافع دیگر ابرقدرت¬ها را در بردارد. این جنگ همچنین به مثابه ی یک الگوی منازعه در عصر «افول قدرت ابرقدرت¬ها» و ظهور قدرت¬های منطقه¬ای و تحولات انقلابی و نظامی خصوصاً قدرت یافتن صدام به عنوان قدرت برتر نظامی در منطقه از اهمیت نظری چشمگیری نیز برخوردار می¬باشد. با این وجود و اوصاف آن، بسیار شگفت آور است که علیرغم اهمیت جنگ ایران و عراق، در ایالات متحده توجه چندانی به این جنگ نشده است؛ و در حالی که رسانه¬های کشور امریکا گزارشی مستمر از جریان جنگ مذکور ارائه می¬دهند ولی تلاش چندانی برای عرضه تفاسیر تحلیلی از این جنگ به عمل نیامده و علی الخصوص به مساله علل جنگ توجه اندکی شده است. پرداختن به علل این جنگ بسیارمهم و استراتژیک، نه تنها برای فهم چگونگی حل و فصل آن، بلکه همچنین برای پیش¬بینی اینکه جنگ¬های مشابه آن در آینده چگونه ممکن است رخ دهند؟ و چگونه می¬توان از وقوع آنها اجتناب و دوری نمود؟ مساله¬ای بسیار حائز اهمیت، جهانی و حیاتی می¬باشد. اینک، مطالعه ی حاضر این پژوهش با عنوان «بررسی زمینه ها ی جنگ ایران و عراق» محقق و پژوهشگر را بر آن وا داشته که بکوشد، تا از وقایع¬نگاری ساده ی رویدادها فراتر رفته و شمار نسبتاً خیلی خوبی از عوامل علّی اساسی «بررسی علل و زمینه های بروز جنگ ایران و عراق» و به هم خوردن «قدرت موازنه و نظم جهانی» را در این راستا شناسایی نماید. تحلیل این متغیرها و روابط متقابل-شان ما را به شناخت بهتری از این جنگ در زمینه ی نظری¬اش رهنمون می¬سازد، همچنیناین امر باعث تبیین بهتری از علل این جنگ خاص و منحصر به فرد نیز درراستای افزایش فهم عمومی نظری¬مان از «زمینه های علل و عوامل جنگ»، ابزاری را برای استفاده از این مورد پژوهشی در اختیارمان قرار می دهد. تلاش وافر پژوهشگر، در آن است که مسائل و اخبار ناب و بکری از تازه های ناگفته ی جنگ ایران و عراقعلی الخصوص، «بررسی علل و زمینه های جنگ ایران و عراق»،مسائل، عوامل و رخدادهایی که باعث بروز این جنگ خانمان سوز و طولانی گردیده، برای تنویر افکار عمومی و قضاوت وجدان های بیدار و هوشیار جهان تقدیم و ترسیم نماید، باشد که در محضر خدای بزرگ مورد لطف و نظر کریمانه اش، همگی عالمان و دانش پژوهان قرار بگیریم. ان شاءا... واژه های کلیدی (کلید واژه ها): بررسی، جنگ، عراق، قطعنامه ها، ایران، مفاد، زمینه ها، بیانیه ها، شورای امنیت، علل و عوامل، نظم جهانی، موازنه قدرت، استراتژیک

حریم خصوصی را می توان قلمروی از زندگی هر فرد دانست که انتظار دارد دیگران بدون رضایتش به آن قلمرو وارد نشوند یا به اطلاعات آن قلمرو دسترسی نداشته باشند. منازل و اماکن خصوصی،جسم افراد،اطلاعات شخصی و ارتباطات خصوصی از مهمترین عرصه های حریم خصوصی هستند. با آنکه مطالع? تاریخی نشان می دهد مسئله حریم خصوصی و حمایت از آن کم و بیش در هم? جوامع مطرح بوده است، امادغدغ? حمایت از حریم خصوصی از دغدغه های جدی جوامع امروز و زاییده تحولات مختلف سد? اخیر است که در هم? جوامع با کمی دیر و زود به وقوع پیوسته یا در حال وقوع است. یکی از این تحولات،،شناسایی هویت فردی و حقوق و آزادیهای ملازم با آن است. در گذشته، فرد انسانی در پس نظامات سیاسی،اجتمای،شبه دینی و فلسفی قرار داشت اما در جوامع امروز،انسان سوژه ای خود مختار و دارای هویت و هستی مستقل از نظامات کلی شناخته می شود که دارای حقوق و آزادی های ذاتی است. این هویت مستقل می تواند در خصوص کمّ و کیف روابطش با جامعه و دولت تصمیم گیری کند و حوزه ای برای خود تعریف کند که مصون از تعرّض جامعه و دولت باشد. علاوه بر تحولات نظری ، نقش تحولات علمی و فنی نیز در اهمیت یافتن حریم خصوصی بسیار چشمگیر بوده است. تحولات علمی و فنی سبب شده است به دست آوردن ، ضبط و نگهداری حجم انبوهی از اطلاعات خصوصی افراد به آسانی و با روشهای مختلف پنهانی و آشکارممکن است . به طوری که اکنون بسیاری از دستگاه های دولتی و متصدیان مشاغل خصوصی نظیر شرکتها ، بانکها و فروشگاه ها به دلایل متعدد و با استفاده از وسایلی نظیر تلویزیون های مدار بسته و دوربینهای ویدئویی، بر اعمال و رفتار و گفتار کارکنان و ارباب رجوع و مصرف کنندگان، نظارتهای سمعی بصری دارند، این نگرانی وجود دارد که آن ها اطلاعاتی که خواسته یا نخواسته جمع آوری می کنند سوء استفاده کنند و به ویژه آن اطلاعات را به ضرر افرادی که اطلاعات مربوط به آنها است به کار برند. از یک سو حریم خصوصی ، می تواند مانع از آن شود که اطلاعات راجع به زندگی خصوصی، به وسیله ای برای در هم شکستن آزادی و استقلال انسانها ، ،سلطه یافتن بر آنها و استفاده ابزاری از آنها تبدیل شود. با توجه به اینکه افراد جامعه نوعاً اموری را خصوصی قلمداد می کنند که نقطه ضعف آنها محسوب می شود یا با آبرو وحیثیتشان در ارتباط است ، اگر از این حریم حمایت نشود سبب می شود برخی در صدد برآیند با دستیابی به این اطلاعات، فردی یا افرادی را که به افشای این اطلاعات ، آبرو و حیثیتشان در خطر می افتد تهدید کنند و از آنها برای برآورده ساختن امیال و خواسته های خود استفاده کنند. علاوه بر این ، حمایت از حریم خصوصی، ،شرایط لازم برای رشد و تکامل شخصیت افراد را فراهم می آورد، این امکان را برای انسانها فراهم می سازد که فارغ از فشار ها و ملاحظات و محذورات بیرونی مختلف ، عرصه های خلوت و تنهایی و آرامش و امنیت خاطر برای خود داشته باشند و در آن عرصه ها با تعقیب اهداف وغایات کاملا خصوصی و خالصانه ، درجات مختلفی از صمیمیت را مطابق با میل خود با دیگر همنوعان برقرار کنند و به ویژه در عرصه ابراز عواطف ، احساسات ، شخصیت خود را شکوفا سازند. در نظام حقوقی ایران از حریم خصوصی به صورت مشخص و معون حمایت نشده است همانند موضع نظام حقوقی اسلام ، موضع حقوقی موضوعه ایران نسبت به حریم خصوصی یک موضع تحویل گرایانه است . در ایران حقوق آزادیهایی که تحت عنوان،حریم خصوصی قابل حمایت هستند غالباً بطور ضمنی و در بطن قواعد مختلف ، هر چند بصورت ناقص ، مورد حمایت قرار گرفته اند. در چنین وصفی علاوه بر آنکه تدوین قانون حمایت از حریم خصوصی برای رفع خلأ قانونی در این باره ضرورت دارد، آگاهی دادن و اطلاع رسانی دربار? مفاهیم و مصادیق حریم خصوصی و تجربیات سایر کشور ها در زمین? حمایت از حق حریم خصوصی نیز می تواند تأثیر مهمی در مشخص شدن جایگاه این حق در روابط فردی و اجتماعی داشته باشد.لذا تبیین حدود حق حریم خصوصی ومقوله های مهم آن از اهداف مهم این پژوهش است. این رساله در چهار فصل تنظیم شده است.در فصل نخست به کلیات بحث وواژه شناسی مفاهیم حریم خصوصی وسیر تحولات آن درفقه و حقوق موضوعه ایران و سایرکشورها اشاره شده و در فصل دوم به مبانی و قلمرو حمایت کیفری از حریم خصوصی در فقه امامیه پرداخته ایم و در فصل سوم به مبانی و قلمرو حمایت کیفری از حریم خصوصی در حقوق موضوعه ایران اشاره نموده ایم و در فصل چهارم به تزاحم حریم خصوصی و حقوق عمومی پر داخته تا خاستگاه بحث حمایت کیفری از حریم خصوصی و صدور تلاقی آن مشخص و معلوم گردد.

پس از آنکه خلافت امویان با کمک ایرانیان به پایان رسید و منقرض شد از سال 132 هـ. ق خلفای عباسی روی کار آمدند و پایه های حکومت خود را تحکیم کردند. آنان مدعی بودند که بعد از به قدرت رسیدن، امور را به خاندان پیامبر(ص) یعنی ائمه معصومین(ع) زمان خود می سپاریم. امّا وقتی در رأس امور قرار گرفتند دشمنی با آل علی(ع) را آغاز کرده و اقدام به حبس و شکنجه و قتل شیعیان نمودند. آنان با اخذ مالیات های گزاف از علویان به آزار آنان می پرداختند. شیعیان هم در پیروی از امامان عصر خود به امر به معروف و نهی از منکر پرداخته و در بعضی مواقع اقدام به اعتراضات و جنبش هایی می کردند که با مقابله ی حاکمان عباسی مواجه می شد. اوضاع سیاسی اجتماعی نابسامانی به وجود آورده امّا با وجود فشارها و موانع بسیار، افکار و عقاید شیعه با تلاش امامان معصوم و یاران واقعی آنان منتشر می شد. امام کاظم(ع) از جمله امامانی بود که در فضایی آکنده از خفقان و اختناق و سرکوب شیعیان دست وپنجه نرم می کرد. وی با اتخاذ سیاست تقیه و با صبر و بردباری و استقامتی وصف ناپذیر به مبارزه خود علیه حاکمان عباسی قدم گذاشت و با بیدار کردن وجدان های خفته و رسوا نمودن حاکمان عباسی باطن آنان را به توده مردم نشان داد. نوع سیاست عباسیان و عدم توجه آنان به مردم و سبک زندگی عموم و اعتراضات آنان باعث شده بود فاصله طبقاتی فاحشی به وجود آید و مردم نیز به دلیل وجود این مشکلات از آموزه های دینی دور شده بودند. امام کاظم(ع) با استراتژی هدفمند و زیرکانه و با اتخاذ روش تقیه ظاهری سعی نمود تا شیعه را در مسیری درست هدایت کند و در این راه امام و شیعیانش متحمل رنج ها و مشکلات فراوانی شدند. دستگاه خلافت عباسی که امام را زیرک و مصمم در هدایت علویان می دید چاره ای جز به شهادت رساندن ایشان ندید.

چکیده پس از مبعوث شدن حضرت محمد (ص) به رسالت و گذراندن دوران تبلیغ دوگانه ی مخفیانه و آشکار، عملاً اسلام به عنوان نهادی قابل تأمّل در جامعه ظهور پیدا نمود که هیچ کس یارای به حساب نیاوردن آن را نداشت و حتی در زمان نوپائی آن نیز، در معادلات گروه ها، قبایل، پیمانها، دوستی و دشمنی ها تاثیر گذار و قابل اعتنا به آن نگاه می شد. تا هجرت به یثرب، دشمنی با پیامبر (ص) و یارانش، به اذیت، آزارهای جسمی آذوقه ای و به نوعی شخصی و فردی ختم می گردید که با هدایت و درایت حضرتش و با الهام از وحی و نویدهائی که خداوند متعال به حضرت محمّد (ص) ابلاغ می فرمود و علی رغم سختی ها و شدائد آن، به پایان رسید. پس از هجرت و تشکیل دولت اسلامی و استقرار در مدینه و علی رغم پذیرفتن ظاهری این موضوع توسط مشرکین قریش و قبایل دیگر در سرزمین حجاز، لیکن به دلیل از میان رفتن منافع دنیوی آنها، بر هم خوردن قواعدی مانند برده داری، ابلاغ برابری همه انسانها در شئون دنیوی، برتری انسان ها براساس تقوا و از اینگونه مطالب، نه تنها آتش خشم، دشمنی و کینه ی آنها نسبت به حضرت محمّد (ص) و آئینش کاسته نشد، بلکه مانند آتشی در زیر خاکستر، در انتظار زمانی برای بروز و ظهور واظهار وجود بودند. حضرت محمّد (ص) به دلیل عقبه ی قبل از رسالتش (محمّد امین) و همچنین ابلاغ رحمه للعالمینی اش، همواره در صدد بود تا از هر نقطه و نکته ای برای دست گیری و راهنمایی بندگان استفاده نماید و در این راه نیز، هر گونه سختی و مشقّت را بر جان خرید. علی ایحال ، علی رغم موارد مذکور و به دلیل فرهنگ حاکم بر قبایل و ... گریزی از بعضی اقدامات منجمله بروز جنگ و ... وجود نداشت که حضرت محمّد (ص) را مجبور به ورود در ورطه ای که خوشایندش نبود، می کرد. در این تحقیق سعی گردیده تا روشن گردد که دین اسلام و پیامبر آن، هیچگاه به دنبال جذب افراد و گسترش حوزه ی خود با ابزار زور و قوّه قهریه نبوده و همواره از این نکته پرهیز داشته است و بالعکس آن، علی رغم همه مشقّات ، پیامبر (ص) در هیچ کدام از درگیری ها منجمله جنگهای بدر، اُحد، خندق و خیبر و ... آغاز کننده ی جنگ نبوده و تنها به دفاع از خویش و آئین الهی همت گماشته است. کلیدی واژه ها:اسلام – پیامبر - جنگ - دفاع - سیاست – نظامی – دشمن- مسلمانان- دشمنان

امام حسن مجتبی(ع) در شرایطی وارد جنگ با معاویه گردید که هیچ امیدی به سپاهیان و مردم عراق نداشت. مردم این شهر در مقاطع مختلف مواضع متفاوتی داشته اند. با این که در میان کوفیان، شیعیان بسیاری بودند اما، توده ی مردم از یاری حسن بن علی(ع) کوتاهی کرده و حضرت(ع) را در شرایطی قرار دادند که چاره ای جز ترک مخاصمه و پذیرش صلح نداشتند. در مورد صلح امام حسن مجتبی(ع) باید گفت: نه صلح وی به معنای شایسته دانستن معاویه بوده است و نه ترک جنگ ایشان از روی ترس و نه کناره گیری از شهادت به انگیزه طمع به زندگی و دنیا، بلکه ایشان به علت خیانت فرماندهان سپاهش و سستی یاران و اطرافیان صلاح را برآن دیدند که صلح کنند. به هرحال امام مجتبی(ع) بعد از صلح روانه ی مدینه شدند و در آنجا به فعالیت های سیاسی و فرهنگی گسترده ای دست زدند و درصدد آموزش و شناخت افرادی کارآمد و با استعداد برآمدند تا به نشر فرهنگ اصیل اسلامی بپردازند و اسلام ناب محمدی را به همه مردم نشان دهند. در این پژوهش فعالیت های فرهنگی و سیاسی امام حسن مجتبی(ع) پس از صلح بررسی می شود. مسئله اصلی که نگارنده با آن روبروست پژوهش درمورد موضوعی است که درباره ی آن کمبود منابع وجود دارد و تاکنون به صورت مستقل کمتر مورخی دست به قلم شده است. واژگان کلیدی: امام حسن مجتبی(ع)، صلح، فعالیت های سیاسی، فعالیت های فرهنگی، معاویه

یکی از حوادث صدر اسلام جنگ صفین است که اهمیت ویژه ای در روشن شدن ساختن موضوعات تاریخی دارد. دراین پایان نامه به بررسی این جنگ وپیامدهای آن بر حکومت علی (ع) می پردازیم. بعد ازشورش مردم مناطق مختلف علیه عثمان و قتل او که منجر به بیعت مردم با علی (ع) گردید مدت زمان زیادی نگذشت که افرادی همچون طلحه وزبیر که انتظارحاکمیت بر مناطق مختلف را داشتند ودر دستگاه علی (ع) جایی برای آنها نبود شروع به شکستن بیعت خود نمودند واز کوفه خارج شدند، که با همراه کردن عایشه زن پیامبر (ام المومنین) خون خواهی عثمان را بهانه قرار دادند و پس از تدارک نیرو وامکانات ورفتن به سمت بصره که طرفداران آنها درآنجا بود جنگ جمل را به راه انداختند که نتیجه آن شکست آنها وکشته شدنشان بود. بعد از جنگ جمل علی (ع) حکام جدیدی را برای مناطق مختلف انتخاب نموده وحکام قبلی را برکنار نمود از جمله در نامه ای که به وسیله جریر بن عبدالله بجلی برای معاویه فرستاد او را به بیعت فرا خواند. معاویه بیست سال درزمان خلفای قبلی عمر وعثمان حاکم شام بود و بیعت معاویه با علی(ع) یعنی عزل او، معاویه درصدد مقابله برآمد ومسئله بیعت با علی (ع) را به عقب انداخت ، او خونخواهی عثمان ونیز جنگ جمل را بهانه قرار داد ومردم شام رابر علیه علی (ع) متحد نمود .و اختلاف جدیدی را پایه ریزی کرد. که منجر به جنگ صفین شد وعلی (ع) چاره ای جز جنگ با معاویه نداشت واز این رو نیروهای خود را برای مقابله با معاویه بسیج نمود .جنگ اولیه در سال 36 هجری رخ داد ولی جنگ اصلی در سال 37 هجری در منطقه ای به نام صفین کنار رود فرات در نزدیکی رقه رخ داد. جنگ مدت چهار ماه به طول انجامید وتعداد زیادی از دو طرف کشته شد که تعداد کشته های دوطرف را تا هفتاد هزار نفر گفته اند. در نهایت جنگ داشت به پیروزی سپاه حضرت علی (ع) به اتمام می رسید که با حیله عمروعاص و وجود گروهی بی بصیرت در سپاه حضرت علی(ع)، جریان جنگ وارونه شد .جریان قرآن بر سر نیزه کردن سپاه معاویه وضعف وسستی در سپاه بی بصیرت علی (ع) که موجب ایجاد اختلاف وتفرقه درسپاه علی (ع) شد و وحدت از میان رفت وسپاه علی (ع) در هم ریخت.وسپاهیان حضرت درمقابل حضرت قرارگرفته و او را تهدید به کشتن نمودند. بعد از توقف جنگ قرار شد که از هر طرف حکمی انتخاب شود که بر اساس قرآن بین دوطرف داوری نمایند که با فشار همان گروه ساده اندیش حکم با نظر آنان انتخاب شد. و پیشنهاد حضرت علی (ع)که مالک اشتر یا عبدالله بن عباس بود رد شد وفردی ساده لوح به نام ابو موسی اشعری که یک قاری قرآن وبا حضرت علی (ع)مخالف بود به عنوان نماینده سپاه امام انتخاب شد ونتیجه حکمیت چیزی جز شکست حکم تعیین شده توسط سپاه علی (ع) نبود. نتیجه هر چند مورد پذیرش حضرت علی (ع) قرار نگرفت اما موقعیت سیاسی حضرت را تضعیف نمود که خود به وجود آمدن تفکرات، آراء وفرفه های گوناگون را باعث شد از جمله خوارج ونیز این حکمیت موقعیت سیاسی معاویه را تثبیت نمودوموقعیت حضرت علی(ع) را تضعیف نمود. کلمات کلیدی: علی (ع)، معاویه، عثمان، صفین، عراق، شام، عمروعاص، حکمیت

پارس جنوبی یا پایتخت انرژی و قطب اقتصادی در ایران در افق 1404، نمونه مدرنی از الگوی پیشرفت و توسعه درون زای ایرانی-اسلامی است که بر ابعاد مختلف زندگی مردم محله در حوزه های مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی و... تاثیرگذار است. پروژه های صنعتی با اجتماعات محلی ارتباط متقابل داشته باشند بطوری که مردم محلی پروژه را پذیرفته و در پیشبرد پروژه مشارکت داشته باشند، پروژه می تواند موجب ایجاد فرصتهای شغلی و بسترساز توسعه در منطقه گردد. این امر مستلزم شناخت دقیق از تأثیرات متقابل اجتماعی میان پروژه و جامعه یا اجتماع محلی است. بر این اساس هدف اصلی این تحقیق ارزیابی پیامدهای اجتماعی توسعه صنعت نفت و گاز پارس جنوبی بر اجتماع محلی می باشد.روش شناسی: این تحقیق از حیث روش، به دو روش کمی و کیفی تقسیم شد. در بخش کمی از پیمایشی استفاده گردید. و در بخش کیفی نیز از دو روش مصاحبه نیم ساخت یافته و روش اسنادی استفاده شد. از روش اسنادی برای مطالعه نظریه ها و کسب اطلاعات باز منابع و اسناد موجود بهره گرفته شد. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش پیمایشی پرسشنامه و در در بخش اسنادی، فیش‎ برداری می باشد.جامعه آماری مورد مطالعه کلیه مدیران وکارکنان شاغل درشرکت های واقع درپارس جنوبی و اجتماع محلی می باشد که حدود 66 هزار نفر می‎باشند. حجم نمونه در بخش کمی؛ باکمک فرمول عمومی کوکران تعداد 326 نفر محاسبه شد. در بخش کیفی نیز حجم نمونه با کمک روش اشباع نظری 20 نفر تعیین شد. روش نمونه گیری این تحقیق خوشه ای چند مرحله و تصادفی ساده است. بدین نحو که با کمک نمونه گیری خوشه ای نواحی، محلات و بلوک ها انتخاب شد اما انتخاب واحدهای نمونه به صورت تصادفی ساده بوده است. در بخش کیفی نیز از روش نمونه گیری تعمدی (هدفدار) استفاده شد. در تحقیق حاضر برای محاسبه اعتبار از روش اعتبار صوری استفاده شد و برای تعیین پایایی ابزار تحقیق نیز از «آزمون ضریب آلفای کرونباخ» بکار رفت که مقدار آن 0.77 محاسبه شد. در خصوص روش تجزیه و تحلیل داده ها در بخش توصیفی از جداول یک بعدی و نمودار، شاخص مرکزی (میانگین) و شاخص پراکندگی (انحراف معیار) استفاده شد و برای تبیین یافته ها نیز از جداول دو بعدی و آزمون تی تک نمونه استفاده شد. نتایج: یافته های تحقیق نشان داد که اجرای پروژه پارس جنوبی بر سطح اعتماد درون گروهی در اجتماع محلی تاثیر ندارد اما سطح اعتماد برون گروهی را کاهش داده و اعتماد نهادی در اجتماع محلی را افزایش داده است. در مجموع تاثیر اجرای پروژه پارس جنوبی بر سطح اعتماد اجتماعی در اجتماع محلی کاهنده بوده است. درخصوص تاثیر بر سطح مشارکت نتایج نشان داد که اجرای این پروژه سطح مشارکت را در محله کاهش داده است. اما اجرای پروژه بر سطح روابط در اجتماع محلی تاثیر معناداری ندارد. در مجموع فرضیه تحقیق در خصوص تاثیر پروژه بر سطح سرمایه اجتماعی رد شد. اما نتایج این بررسی نشان داد که اجرای پروژه پارس جنوبی بر وضعیت اقتصادی در اجتماع محلی تاثیر افزایش دارد و موجبات توسعه اقتصادی؛ افزایش فرصت های شغی و اشتغال را فراهم نموده است.یافته ها حاکی از آن بود که اجرای پروژه پارس جنوبی سطح رضایت شهروندان و سطح خدمات رفاهی در اجتماع محلی را افزایش داده است. اما از طرفی سطح مشکلات و معضلات و سطح آسیب های اجتماعی در اجتماع محلی را افزایش داده است. در مجموع یافته های تحقیق نشان داد که که تاثیر اجرای پروژه پارس جنوبی بر کیفیت زندگی در اجتماع محلی کاهنده بوده است. کلیدواژه: پارس جنوبی؛ عسلویه؛ ارزیابی تاثیرات اجتماعی؛ سرمایه اجتماعی؛ کیفیت زندگی؛ توسعه اقتصادی.

خراسان یکی از ایالتهای مهم ایران در دوره ساسانیان محسوب می شد، به لحاظ موقعیت جغرافیایی ازقدیم الایام این منطقه ، بعنوان حلقه اتصال شرق به غرب از اهمیت زیادی برخوردار بود. با فتح این سرزمین توسط مسلمانان خراسان بعنوان یک ایالت مرزی وسیع اهمیت و جایگاه خود را همچنان حفظ کرد. طبقات مختلف اجتماعی به امید آنکه درسایه دین اسلام به یک عدالت اجتماعی برسند دین اسلام را پذیرفتند، اما رفتار تبعیضانه و تحقیر آمیز حکام اموی نسبت به مسلمانان غیر عرب ، خصوصا ایرانیان باعث شد مردم دل خوشی از امویان نداشته باشند. از آنجا که خراسان به لحاظ موقعیت جغرافیایی از مرکز خلافت دور بود کانون شکل گیری نهضت های ضد اموی گردید، که در این نهضت ها طبقات مختلف اجتماعی نقش بسیار مهم در تحولات سیاسی ، اجتماعی برعهده داشتند. عباسیان که شرایط را در خراسان بخوبی دریافته بودند با شعار مساوات، توانستند حمایت گروه های مختلف را به خود جلب کنند و با قیام ابومسلم حکومت بنی امیه را منقرض و خود بر مسند خلافت بنشینند. اما مرگ ابومسلم توسط دومین خلیفه عباسی، سبب شورشهای متعدد از سوی ایرانیان بخصوص در منطقه خراسان شد که در نتیجه این شورشها عباسیان در یافتند که برای اداره خراسان راهی جز واگذاری آن به خود ایرانیان ندارند. این تحقیق در چهار فصل ساماندهی شده است.

هدف کلی این تحقیق بررسی مهمترین ویژگیهای اجتماعی مدینه قبل از ورود اسلام به این شهر و تاثیر آن در گسترش اسلام است؛ که با تاکید بر اختلافات داخلی بین قبایل یثرب جاهلی و نقشی که وجود این اختلافات در پذیرش اسلام در این منطقه داشته ، صورت گرفته است. روش مورد استفاده در تحقیق حاضر تاریخی – جامعه¬شناختی با تکیه بر نقد تاریخی متون است. برای بررسی عوامل طبیعی موثر بر قبایل و مناسباتشان با یکدیگر و روشن شدن عرصه بحث، نخست جغرافیای طبیعی، جمعیتی و سیاسی یثرب بررسی شد. برای شناسایی بافت اجتماعی یثرب و تاثیر آن در گسترش دین مبین اسلام در این شهر ، طوایف و قبایل ساکن یثرب شناسایی شده و با ردیابی منابع تاریخی، اطلاعات مورد نیاز از دوره قبل از ورود اسلام به این شهر استخراج و روابط و مناسبات شکل گرفته میان طوایف گوناگون یثرب مشخص گردید. در ادامه پس از شناسایی بافت اجتماعی یثرب، تاثیر آن بر گسترش دین اسلام در این شهر مشخص شد. از بررسی اوضاع و احوال جغرافیایی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جزیره العرب پیش از بعثت پیامبر (ص) به وضوح پیداست که برخی از شرایط آمده فوق یا به کلی در عربستان وجود نداشت و یا به حدی ضعیف بود که امکان ایجاد تمدن در آن فراهم نبود. در عصر جاهلیت جزیره العرب فاقد دولت مرکزی بود و هرج و مرج و بی نظمی آن را فرا گرفته بود. تنها سازمان سیاسی اجتماعی در آن قبیله بود و هر قبیله فرهنگ، آداب و رسوم خاص خود را داشت و جنگ های بین قبایلی به دلیل واگرایی حاکم بر این جامعه بصورت مستمر ادامه داشت. ویژگی¬های جمعیتی یثرب نیز قبل از ورود پیامبر اسلام (ص) به این منطقه و پذیرش اسلام توسط یثربیان از ویژگی¬های جمعیتی سایر مناطق عربستان جاهلی پیروی می¬کرد. یکی از نزاعهای ساختاری جامعه یثرب دعوای سافله و عالیه بود که عمدتا میان قبایل اوسی و خزرجی صورت می¬گرفت که معروفترین آنها هم جنگ بعاث بود که با پیروزی اوسی¬ها بر خزرجی¬ها به پایان رسید و عمق اختلافات قبیله¬ای را در این منطقه به حداکثر خود رساند. از سوی دیگر استقلال قبایل یثرب، به طور ساختاری بر دو رکن اساسی استوار بود: اُطم و رَبعه. این دو مفهوم آگاهی‎ های سودمندی نسبت به شرایط تاریخی و الزامات ساختاری دولت پیامبر(ص) ارائه می¬کردند. قبایل یثرب، با حفظ استقلال داخلی از حیث ربعه (آداب و رسوم) و محلّه / اُطم (قلعه)، بنا به ضرورت‎ های جغرافیایی (موقعیت محلّه‎ ها) و اجتماعی (مناسبات قومی) وارد پیمان‎ های بین قبایلی می شدند و بدین ترتیب، همواره سبکه‎ای از پیمان‎ های هر چند نااستوار در میان اعراب، یا اعراب و یهود شکل می گرفت. در حقیقت، عامل بوجود آمدن این گونه پیمان ‎های نااستوار از هم گسیختگی درونی یهودیان و جداشدن عرب‎ های یثرب از یکدیگر بوده است. این دوری و جدایی ‎ها، که روز به روز بر دامنه آن افزوده می شد، تأثیر فراوانی در از میان رفتن موازنه سیاسی آن دوران و گسترش بیم و هراس و از میان رفتن امنیت قبایل داشته است. با توجه به این اشارات،مشخص گردید که یثربیان اسلام را برای بهبود اوضاع داخلی خود، امنیت اجتماعی و آرامش روحی پذیرفتند؛ چیزی که سرشت عرب یثرب نیازمند آن بود.

به منظور تحقیق و پژوهش در تاریخ اجتماعی شیعه در عصر سلجوقی با بهره گیری از منابع قدیم و جدید ابتدا بررسی پیشینه ای از قوم ترک تبار سلجوقی صورت گرفته که در اوایل پنجم هجری پس از درگیریهای نظامی متعدد با سلطان مسعود غزنوی در سال 431 هـ.ق سلسله سلاجقه را در ایران تأسیس کردند. اشاره به برخی آداب و رسوم آنها و شرح حال سه تن از سلاطین نخستین این سلسله جهت روشن شدن شرایط سیاسی اجتماعی آن دوران برای شیعیان ضروری به نظر رسید. در فصل سوم به سوابق و پیشینه مناطق شیعه نشین( جبال و ایالات شمالی) و ساکنان این مناطق که گروهی از آنها را در ابتدا مهاجرین عرب تشکیل داده و پس از فتح ایران پا به این سرزمین گذاشتند و فرهنگ و اعتقادات آنها پرداخته شده است. شرایط اجتماعی اقلیت شیعه در جامعه ایرانی سده های نخستین( تاریخ اسلام)، اوضاع فرهنگی سیاسی و اقتصادی آنها، روابطشان با اکثریت جامعه اهل سنت اعم از فرق شافعی و حنفی، رقابت فرق اهل تسنن با یکدیگر، فعالیت فرق شیعه، اعم از زیدیه، اسماعیلیه و اثنی عشریه در ایران، نظر علما و عامه اهل تسنن نسبت به فرق شیعه، رویه معتدل و میانه روانه امامیه در ارتباط با فرق اهل تسنن و دولت های حاکم، از موضوعات مورد بحث در فصل چهارم بوده است. شرح و توصیف اوضاع اجتماعی شیعیان در عصر سلجوقی، آخرین فصل پژوهش ضمیمه است که در آن به ادامه رویه صلح جویانه امامیه با دولت سلجوقی تصریح گردیده است. روابط احترام آمیز سلاطین و مقامات دولت سلجوقی با علمای امامیه و جایگاه شیعه امامیه در عصر سلجوقی ، نهضت علمی شیعیان با ساخت مساجد و مدارس و پرورش جوانان مستعد شیعه برای کسب مقامات دیوانی و سیاسی، سیادت شیعه در زمان ملکشاه و وزارت مجد الملک قمی پس از کشته شدن نظام الملک ، روی کار آمدن گروهی از مقامات دولتی و وزرای شیعه در دربار خلیفه عباسی و سلاطین سلجوقی و شرایط فرهنگی ، سیاسی اقتصادی پیروان اهل بیت در این دوره، ذکر نام و عناوین گروهی از علما، رجال و شعرای شیعه در عصر سلجوقی و بررسی اجمالی نظام های اجتماعی شیعه از اهم موضوعات مورد پژوهش در این پایان نامه است.

پس از هجرت پیامبر اکرم(ص) از مکه به مدینه ندای اسلام در محدوده شبه جزیره عربستان، گستره قابل ملاحظه ای پیدا کرد و با پیروزی های تاریخی مسلمین بر کفار و مشرکین، حوزه اثر اسلام در محدوده ی این شبه جزیره بیشتر نیز می شد و لازم بود تا پیامبر اکرم (ص) با حضور در مکه یک بار دیگر حضور اسلام را به نمایش بگذارد. لذا در سال ششم هجرت به قصد انجام عُمره مفرده عازم مکه شد که با ممانعت قریش مواجه و در نهایت با انعقاد قرارداد صلحی به نام صلح حُدیبیه، زمینه را برای فتوحات بعدی از جمله فتح مقتدرانه مکه فراهم نمود. آن چه قابل تأمل است این است که چه عواملی در فتح مکه تاثیر گذار بوده و فتح مکه چه تأثیری در جزیره العرب داشته است؟ بدون شک پیروزی ها و موفقیت های مستمر سپاه اسلام به خصوص در سالهای اخیر مانند صلح حُدیبیه، فتح خیبر و رخدادهای پس از آن و هم چنین پیشجبینی های قرآن و امدادهای غیبی الهی، نقش پیامبر و شخصیت معنوی وی، دارا بودن قوای نظامی موثر و پا در رکاب و ایمان و توکل مسلمانان را می توان از عوامل اصلی فتح مکه دانست. فتح مقتدرانه مکه توسط لشکریان اسلام موجب گردید که این مقطع حساس در تاریخ اسلام به عنوان نقطه عطفی به حساب آید و همواره از آن به عنوان سرمنشاء و خاستگاه بسیاری از فتوحات آتی اسلام یاد گردد. از نظر قرآن، اتمام نعمت بر پیامبر(ص) با این فتح آغاز شده که خود زمینه ساز دست یابی پیامبر(ص) به همه مقاصد بعثت و اهداف پیامبری بوده است. پیامبر اسلام (ص) با فتح بدون خونریزی مکه اثبات کرد که اسلام، نه تنها دین خشونت و اجبار نیست بلکه دین رافت و مهربانی است و با عفو عمومی و بخشش همگانی نمونه ای از اخلاق حسنه اسلامی را به نمایش گذاشت. این فتح علاوه بر فتوحات معنوی و اخلاقی، فتوحات فراوان دیگری نیز در پی داشت تا آن جا که جغرافیای اسلامی را که مختص مدینه بود به شکل قابل ملاحظه ای توسعه داد. پیامبر (ص) توانست با این پیروزی بر مکه و حکومت قریش تسلط یابد و اسلام را در آن جا به تثبیت برساند و به دنبال آن و از برکت این فتح، سرزمین های اطرف مکه که در تسلط قبیله هوازن بود مانند سرزمینهای بنی سعد، بنی خشم و بنی هلال را تحت سیطره حکومت اسلامی درآورد. بنابر آنچه گفته شد، فتح مکه به رهبری مدبرانه پیامبر اکرم(ص) و قدرت بلامنازع لشکر مقتدر اسلام و ایمان و توکل بر خدا و استفاده از تاکتیک غافلگیری مشرکان صورت گرفت که همان منشاء پیشرفت های بعدی و تمدن اسلامی در شبه جزیره عربستان و حتی در سایر ممالک گردید. کلید واژه گان: فتح مکه، اسلام، ایمان، پیامبر، جزیره العرب، قریش، قوای نظامی

خاندان اشعری ، مهم ترین قبیله از اعراب یمنی تباری بودند که به قم هجرت کردند و عامل اصلی گسترش تشیع در سرزمین ایران و بالاخص در شهر قم بودند. فشارهای سیاسی وارد بر خاندان اشعری از سوی حاکمان اموی و عباسی ، آنان را بر آن داشت تا از یمن به سرزمینی امن مهاجرت کرده و دولت شهر شیعی یا به عبارتی دولت شهر اشعریان را بنیان گذاری کنند ؛ تا بتوانند به اهداف خود در جهت گسترش تشیع و ترویج معارف مذهب شیعی نائل آیند. این خاندان پس از ورود به قم به آبادانی و توسعه شهر پرداخته و سرزمین مستقل و یکپارچه و از همه مهم تر اسلامی ایجاد کردند. پس از آن با ایجاد حوزه علمی به تربیت نخبگان دینی و عالمان و محدثان مشهوری پرداختند. اشعریان مکتب حدیثی قم را بنیان نهاده و به گردآوری احادیث ائمه معصومین (ع) مشغول شدند و میراثی مکتوب و ماندگار را مهیا و به نسل های آتی منتقل نمودند. اشعریان با خدمات تبلیغی و نشر معارف شیعی سبب هجرت و جذب علماء و دانشمندان و فقهای بزرگ بسیاری به قم شدند و این شهر به علت دوری از مرکز حکومت مأوای علویان و سادات بسیاری گردید. این خاندان نزدیک به سه قرن با عزت و افتخار بر قم حکومت کردند و با استعانت از توانایی های خود همچون کثرت ثروت و نفرات و همدلی و اتفاق آرا به اداره امور شهر پرداختند. رجال اشعری که اکثراً متعلق به خاندان های معتبر شیعی بودند،عمدتاً به طور مستقیم یا غیرمستقیم و با واسطه از امامان معصوم(ع) حدیث شنیده و نقل کرده اند. سرانجام عظمت و اقتدار خاندان اشعری بر اثر تشتت آرا و دو دستگی در بین ایشان باعث فروپاشی قدرت و حاکمیت آنان گردید و حکومت ایشان رو به زوال نهاد. واژگان کلیدی:

بر هر پژوهشگر این امر روش است که سال های پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) تا قتل خلیفه سوم یکی از دوران های حساس، پر ماجرا و سرنوشت سازی است که هنوز پس از 14 قرن، گرد و غبار طوفان حوادث آن فرو ننشسته و خیل طالبان حقیقت برای رهیافت آن دوران را به خود فرا می خواند. دراین تحقیق از جناح حامیان علی (ع) یاد می کنیم. عدم حضور علی (ع) و شیعیان او در سقیفه باعث شد تا جناح مهاجران موقعیت خویش را تحکیم کنند. پیروان علی (ع) زمانی از جریانات موجود آگاه شدند که بیعت عمومی در مسجد انجام می شد. علی (ع) تمام تلاش های خود و یارانش را در جهتی سازمان می داد که هیچ خطری متوجه اساس اسلام نشود. زیرا در غیر اینصورت نتیجه جز فروپاشی وحدت جامعه نوپای اسلامی به دنبال نداشت. در این راستا علی (ع) نیز بیش از هر کس دیگری، برای احقاق حق الهی خویش، به تلاش های گسترده ای در جهت بسیج عمومی و فکری مسلمانان دست زد، اما از آنجا که حفظ و اعتلای دین پیامبر (ص) برای او اهمیت داشت، هنگامی که میان حقوق خود و حفظ دستاوردهای چندین ساله رسول خدا (ص) تعارض آشکار دید در نهایت سکوت اختیار کرد. طرفداران علی (ع) در اعتراض به آنچه در سقیفه گذشته بود در منزل فاطمه (س) گرد آمدند تا از رهبر خود حمایت کنند و تعدادی نز در مسجد با ابوبکربه احتجاج پرداختند و همگی از بیعت با ابوبکر سرباززدند. فاطمه (س) در جهت احقاق حقوق رهبری علی (ع) و دفاع از وی در صحنه سیاسی نقش موثری ایفا کرد او با خواندن خطبه های جامع و مکرر نسبت به خارج شدن خلافت از مسیر اصلی هشدار می داد. علی (ع) تا زمانی که فاطمه (س) زنده بود با ابوبکر بیعت نکرد و تا زمانی که او بیعت نکرده بود بسیاری از پیروانش نیز با خلیفه بیعت نکرده بودند. یاران و پیروان علی (ع) در فتوحات دوران عمر نقش به سزایی داشتند و این حضور با اجازه رهبرشان بوده است. و حضور آنها در فتوحات نه به منزله تایید حکومت و خلافت بلکه به علت تمایل و علاقه آنان جهت گسترش اعتلای اسلام در خارج از مرزهاست.

وجود دولت و حکومت از امور لاینفک زندگی بشر بوده است. در طول تاریخ حتی در جوامع ابتدایی بنحوی نوعی دولت جریان داشته است .و در این توجه به حکومت بشر به یک سری نظامات سیاسی دست یافته است. از نمونه های آن حکومت سلطنتی مشروطه، دموکراسی، کمونیسم و اقسام دیگر حکومت است که بر اساس دیدگاه آن جامعه به حکومت نوع آن انتخاب می گردیده است. از جمله مصادیق حکومت اسلامی، حکومت نمونه امیرالمومنین علی(ع)است. علی(ع) در حالی به عنوان حاکم جامعه اسلامی انتخاب شد.که دولت در نگاه او منهای خود محوری و سلطه گریمی باشد. در نگاه امیرالمومنین وجود دولت امری ضروری و اجتناب ناپذیر می باشد .که مانع هرج و مرج و تباهی می گردد. از اصول حاکم در دولت علی(ع) عدالت اجتماعی و اقتصادی است. در دیدگاه امام علی(ع) جز از طریق عدالت نمی توان به اهداف دولت اسلامی دست یافت اهمیت دادن به عدا لت توسط امام به حدی بود، که ایشان را شهید راه عدالت می دانند .ذرات وجودی حضرت با عدالت آمیخته بود. دیگر اصل موجود در حکومت مولای متقیان آزادیهای مختلف می باشد. آزادی در چهارچوب قانون به طور مطلق که آزادی به طور مطلق در هر زمینه هرج و مرج و نابودی را به دنبال دارد. در حکومت امیرالمومنین(ع) مردم از جایگاه خاصی برخوردار هستند. امام به کارگزاران خود هشدار می دهد. که حرمت مردم را پاس بدارند .و به هیچ وجه به عزت و کرامت انسانی آن ها لطمه نزنند در منظر امام علی(ع) بین حاکم و مردم نوعی رابطه متقابل حاکم است .و هر یک در مقابل حقوق دیگری وظایفی را به عهده دارد ،که باید انجام دهد. امام علی(ع) علی رغم اتصال به علم الهی و در نتیجه عدم نیاز به مشورت از دیگران باز به امر مشورت با مردم اهمیت زیادی می داد. البته امام برای مشاور نیز شرایطی را مشخص می کند. که داشتن آن شرایط باعث مشورت باوی می گردد. از اصول حاکم در حکومت علی(ع) برخورد صحیح با دشمنان بود. امام در این برخورد به اسلام و مصالح دین توجه می کرد. و به بقاء خود و حکومتش توجهی نداشت .امام علی(ع) برخوردهای خود با اصحاب جمل و صفین و نهروان، دائم به یاران خود گوشزد می کرد که شروع کننده جنگ نباشند و حتی المقدور از آن دوری کنند و بعد از پیروزی نیز به آن ها ستم روا نمی داشت. در نگاه سیاسی امیرالمومنین شرایط و صفات زمامداران از اهمیت خاصی برخوردار است. به گونه ای که بقاء و نابودی جامعه به داشتن یا عدم داشتن این شرایط بستگی دارد . .امام در طی نامه ای که به مالک اشتر نوشته و در واقع مخاطب آن همه زمامداران اسلامی می باشد. تمامی اصول لازم برای اداره الهی جامعه را بیان می کند و به برخورد مناسب با تک تک اقشار جامعه توجه می دهد. ضرورت توجه به کارهای مردم و وقت گذاشتن بر آنها نظارت بر قضاوت و دیگر کارگزاران حکومت همه و همه در این نامه گرانقدر آورده شده است.

چکیده وجود دولت و حکومت از امور لاینفک زندگی بشر بوده است. در طول تاریخ حتی در جوامع ابتدایی بنحوی نوعی دولت جریان داشته است .و در این توجه به حکومت بشر به یک سری نظامات سیاسی دست یافته است. از نمونه های آن حکومت سلطنتی مشروطه، دموکراسی، کمونیسم و اقسام دیگر حکومت است که بر اساس دیدگاه آن جامعه به حکومت نوع آن انتخاب می گردیده است. از جمله مصادیق حکومت اسلامی، حکومت نمونه امیرالمومنین علی(ع)است. علی(ع) در حالی به عنوان حاکم جامعه اسلامی انتخاب شد.که دولت در نگاه او منهای خود محوری و سلطه گریمی باشد. در نگاه امیرالمومنین وجود دولت امری ضروری و اجتناب ناپذیر می باشد .که مانع هرج و مرج و تباهی می گردد. از اصول حاکم در دولت علی(ع) عدالت اجتماعی و اقتصادی است. در دیدگاه امام علی(ع) جز از طریق عدالت نمی توان به اهداف دولت اسلامی دست یافت اهمیت دادن به عدا لت توسط امام به حدی بود، که ایشان را شهید راه عدالت می دانند .ذرات وجودی حضرت با عدالت آمیخته بود. دیگر اصل موجود در حکومت مولای متقیان آزادیهای مختلف می باشد. آزادی در چهارچوب قانون به طور مطلق که آزادی به طور مطلق در هر زمینه هرج و مرج و نابودی را به دنبال دارد. در حکومت امیرالمومنین(ع) مردم از جایگاه خاصی برخوردار هستند. امام به کارگزاران خود هشدار می دهد. که حرمت مردم را پاس بدارند .و به هیچ وجه به عزت و کرامت انسانی آن ها لطمه نزنند در منظر امام علی(ع) بین حاکم و مردم نوعی رابطه متقابل حاکم است .و هر یک در مقابل حقوق دیگری وظایفی را به عهده دارد ،که باید انجام دهد. امام علی(ع) علی رغم اتصال به علم الهی و در نتیجه عدم نیاز به مشورت از دیگران باز به امر مشورت با مردم اهمیت زیادی می داد. البته امام برای مشاور نیز شرایطی را مشخص می کند. که داشتن آن شرایط باعث مشورت باوی می گردد. از اصول حاکم در حکومت علی(ع) برخورد صحیح با دشمنان بود. امام در این برخورد به اسلام و مصالح دین توجه می کرد. و به بقاء خود و حکومتش توجهی نداشت .امام علی(ع) برخوردهای خود با اصحاب جمل و صفین و نهروان، دائم به یاران خود گوشزد می کرد که شروع کننده جنگ نباشند و حتی المقدور از آن دوری کنند و بعد از پیروزی نیز به آن ها ستم روا نمی داشت. در نگاه سیاسی امیرالمومنین شرایط و صفات زمامداران از اهمیت خاصی برخوردار است. به گونه ای که بقاء و نابودی جامعه به داشتن یا عدم داشتن این شرایط بستگی دارد . .امام در طی نامه ای که به مالک اشتر نوشته و در واقع مخاطب آن همه زمامداران اسلامی می باشد. تمامی اصول لازم برای اداره الهی جامعه را بیان می کند و به برخورد مناسب با تک تک اقشار جامعه توجه می دهد. ضرورت توجه به کارهای مردم و وقت گذاشتن بر آنها نظارت بر قضاوت و دیگر کارگزاران حکومت همه و همه در این نامه گرانقدر آورده شده است.

امام علی علیه السلام شخصیت ممتاز تاریخ اسلام است و از همین جهت حکومت وی مورد توجه بسیاری از پژوهشگران بوده است. دوره حکومت امام علی علیه السلام در کنار رهبری رسول الله صلی الله علیه و آله الگوی کاملی برای مدیریت و رهبری جوامع اسلامی را می تواند به نمایش بگذارد. خلافت خلیفه دوم نیز در مطالعات اسلامی و بررسیهای تاریخ صدر اسلام مورد توجه بسیاری از نویسندگان و شرقشناسان بوده است. این دوره که سرآغاز مجموعه ای از تحولات و اتفاقات تاریخ اسلام به شمار می آید نیازمند، پژوهش بود تا جنبه های مدیریتی آن فارغ از گرایشهای کلامی و باورهای اعتقادی استخراج شود. در پژوهش حاضر با روش مطالعات تاریخی تطبیقی و استناد به گزارشهای تاریخی و گاه حدیثی، پس از نگاه اجمالی به زندگینامه و شرایط سیاسی- اجتماعی به حکومت رسیدن امام علی علیه السلام و خلیفه دوم، با رویکردی مدیریتی به موضوعات مختلف عرصه های سیاسی و اجتماعی پرداخته شده است. این دو مدیریت شباهتها، تفاوتها و تعارضهایی با هم داشته اند. مهمترین تفاوت مدیریت سیاسی و اجتماعی در این دو دوره را می توان در میزان مصلحت سنجی ها، اتکا به کتاب و سنت، اخلاق مداری و محبت در مقایسه با قاطعیت و صلابت، توجه به اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله، اعراب و اشراف در مناسبات سیاسی و اجتماعی مشاهده کرد.

بدون تردید یکی از وقایع موثر ومهم در تاریخ اسلام و تاریخ ایران اسلامی زندگی پیامبر (ص) قبل از بعثت و بعد از بعثت که : الف :در مکه ، ب – در مدینه مربوط است که مطالعه زندگی پیامبر (ص)در ابعاد گوناگون آن به زندگی مذهبی ،سیاسی ، اجتماعی بر میگردد . و اینکه در مدت 23 سال نبوت و رهبری و راهنمایی اصحاب ویاران شایسته ای در کنارش بوده اند که در شرایطی با کمک و مشورت آنها چه در زمینه اداره جامعه و چه در زمینه شرکت در عزوات و سریه ها آنها نقش مهم و موثر داشته اند لذا پژوهشگر بر آن شد با تحقیق و بررسی زندگی و نقش صحابه ی جوانی باشد که در آن دوران جاهلیت عرب ، چگونه به اسلام ایمان آوردند و در کنار پیامبر(ص) نقش آفرینی کردند و پیامبر (ص) با دادن مسئولیت های حساس و کلیدی به صحابه جوان در آن دوران برای اداره جامعه اسلامی بوده است .در این تحقیق سعی خواهد شد تا با بررسی ومطالعه زندگی صحابه جوان و نقش سیاسی و اجتماعی آنها از زوایای مختلف مورد بررسی قرار گیرد.

پر واضح است که در قیام انقلابی حسین بن علی (ع)، بر ضد دستگاه حاکم اموی که با خواستهای عدالت محوری، ضربه به مشروعیت خلافت نامشروع اموی و تلاش در جهت اعلام حقانیت، امامت و ولایت وارد عرصه ی تاریخ شد تا کشتی تشیع را از بستر ناآرام زمانه و ناملایمات دشمنان، به ساحل آرامش رهنمون سازد و جامعه ای آرمانخواه را با فرهنگی مترقی شکل داده و رهبری نماید. در حقیقت قیام عاشورا که به زندگانی پرخیر و برکت حسین بن علی (ع)، امام سوم شیعیان پایان بخشید، فصل نوینی را در تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی و مذهبی ایفا نمود که می توان از آن با عنوان مهندسی فرهنگی امام حسین (ع) یاد کرد. در همین راستا، این پژوهش بر آن است، هر چند کوتاه نگاهی تحلیلی به برخی از مهمترین مبانی مهندسی فرهنگی امام حسین (ع) که دامنه ای به وسعت تاریخ و ژرفایی به وسعت فرهنگ جوامع شیعی دارد بیاندازد تا مشخص شود تحولات ناشی از فرهنگ سازی آن امام بزرگوار، در حوزه های سیاسی، مذهبی و ادبی تا چه میزان بالیده است.

بررسی و تبیین اوضاع اجتماعی و فرهنگی پایتخت های اسلامی، جایگاه مهمی درمطالعات تاریخی دارد و تاکید بر غزنه از جهت نقش ویژه ای است که این شهر، در انتقال فرهنگ ایرانی – اسلامی و زبان و ادب فارسی به بخش هایی گسترده از سرزمین هند، ایفا نمود. در این تحقیق سعی خواهد شد، تا با بررسی فعالیت های سلطان محمود غزنوی، نشان داد تا چه اندازه ای در شکوفایی غزنه موثر بوده است، خصوصا با توجه به رقابت¬های پیدا و پنهانی که سلطان محمود در حوزه های سیاسی و علمی با سلسله های سامانی و آل بویه داشته است، حکومت غزنویان تا چه اندازه¬ای توانسته است زمینه ساز رشد و تربیت دانشمندانی باشد.آنچه که حاصل این بررسی ها است، این است که رقابت سلطان محمود با دیگر سلسله ها در پیشرفت علمی غزنه، بخصوص رونق ادبی آن بسیار موثر بوده است و گرچه توانست دانشمندان و ادیبانی را حول دربار خود جمع کند، لیکن تربیت یک دانشمند، مولود فضای مناسب در سال های دور نیز می باشد، سلطان محمود که برای مطرح شدن خودش، شاعران بسیاری را در دربار جمع کرد و در قبال اشعار ممدوحانه ی آن ها، صله های فراوان و بدون حساب و کتابی را به آن¬ها می¬بخشید، خود زمینه ای شد تا ناخواسته، غزنه در ابتدا و بعدا لاهور به عنوان مرکز رونق و گسترش زبان و ادب فارسی مطرح باشند. البته نقش بعضی از وزرای فارسی دوست او را در این مهم نمی¬توان نادیده گرفت. واکاوی سبک زندگی و شخصیت سلطان محمود، نگارنده را به این نتیجه رساند که رفتار سلطان محمود در شناخت دین و علم به احکام آن به عنوان حاکم اسلامی کاملا سطحی بوده و حتی در موارد بسیاری دچار تناقض های آشکاری نیز بوده است. هر چند او دفعات بسیاری برای گسترش اسلام به هند لشکر کشید، اما طمع او در جمع ثروت و نیز شراب خواری آشکار او، دلیل محکم بر رد بسیاری از انگیزه های ظاهری اوست.

قیس بن سعد بن عباده انصاری یکی از اصحاب پیامبر (ص) و از یاران امام علی (ع) و امام حسن (ع) است. تاریخی برای تولد وی ذکر نشده است ولی با توجه به قرائن و پژوهشهای موجود هنگام ورود پیامبر (ص) به مدینه در سن نوجوانی بوده است. این شخصیت در دوران پیامبر (ص) دارای افتخاراتی از جمله: خادم پیامبر (ص) رئیس انتظامات پیامبر (ص)و حامل پرچم انصار در بعضی از غزوه ها بوده است. این مناصب نشان از نزدیکی و همراهی او با پیامبر (ص) دارد. از زندگی او در دوران خلفای سه گانه اطلاعات مختصری وجود دارد.زمانی که امام علی (ع) به خلافت رسید قیس جزء اولین کسانی است که با ایشان بیعت کرد و در فراهم سازی مقدمات جنگ جمل همراه امام علی(ع) بود. امام علی (ع) ابتدا وی را به ولایت مصر برگزید و بنا به دلائلی از ولایت مصر عزل گردید. وقتی قیس به نزد علی (ع) برگشت، نخست به ریاست نگهبانان منصوب و سپس به ولایت آذربایجان گمارده شد. در جنگ صفین و نهروان به عنوان یکی از فرماندهان اصلی حضور داشت . قیس بن سعد اولین کسی بود که با امام حسن (ع) بیعت کرد. وی از راویان حدیث و جزء غدیره سرایان قرن اول هجری است، و در نهایت بعد از صلح امام حسن (ع) در مدینه اقامت گزید و در آخر حکومت معاویه درگذشت.

عصر امام صادق (ع) که معاصر با اواخر دوره ی امویان و اوایل دوره ی عباسیان (148-83 ه ق )است ، از لحاظ سیاسی و اجتماعی از دوران های مهم تاریخ اسلام به شمار می رود. وضعیت شیعیان در دو دوره ی فوق و رفتار غاصبانه و ستمگرانه ی حاکمان نسبت به شیعیان منجر به قیام ها ی شیعی و وقایع مهمی در این دوران می گردد. از مهمترین این قیامها می توان به قیام زید بن علی و فرزندش یحیی در عصر اموی و قیام محمد بن عبدالله و برادرش ابراهیم در عصر عباسی اشاره کرد و نهضت ها ی شیعیان را می توان از عناصر منهدم کننده دولت اموی بشمار آورد. یکی دیگر از وقایع مهم این دوران ، انتقال حکومت و قدرت از بنی امیه به بنی عباس است. عباسیان که خود را از علاقه مندان و نزدیکان خاندان پیامبر(ص) معرفی کردند ، با حمایت شیعیان و اولاد علی (ع) که علیه جنایات بنی امیه و استبداد آنان قیام کرده و مبارزه نمودند در سال 132 ه.ق به خلافت سلسله اموی پایان دادند. اما در مدت زمان کوتاهی نشان دادند که ظلم و فشار آنان نسبت به خاندان علی (ع) و شیعیان حتی بیشتر از بنی امیه است . واما از لحاظ فرهنگی در زمان سقوط دولت اموی و روی کار آمدن حکومت عباسی ، برای شیعه، شرایط ویژه ای ایجاد شد تا به فعالیت های گسترد? فرهنگی و آموزشی اقدام نماید.این امر منجر به پیدایش تحول علمی بزرگی در عالم تشیع گردید و آثار فرهنگی به جا مانده از آن دوران نشان از رشد فرهنگی شیعه در آن زمان است. بطور کلی عصر امام صادق (ع) یکی از دوران های مهم تاریخ اسلام از جهت رونق علم و دانش و فرهنگ نیز به شمار می رود . هدف از نگارش این مقاله بررسی وضعیت شیعیان و جایگاه شیعه در بعد سیاسی اجتماعی و فرهنگی در این دوران می باشد .

جنگ جهانی اول که از سال 1914 تا 1919 به طول انجامید، پیامدهای متعددی داشت که یکی از آن پیامدها، فروپاشی امپراتوری عثمانی بود که با این اتفاق بزرگ تاریخی کشورهای جدید عربی در خاورمیانه امروزی متولد شدند. کشور عراق که یکی از آن کشورها است، بعد از فروپاشی عثمانی، با کشور ما به طول 1200 کیلومتر هم مرز شده است. کشور انگلستان که در شکست دولت عثمانی در جنگ جهانی اول، نقش بسزایی داشته است، بعد از به استقلال رساندن این کشورها، قیمومت آن ها را به عهده گرفت تا از این طریق بتواند با روی کار آوردن حکومت های دست نشانده جا پای محکمی برای نیت های استعماری خود در منطقه تعبیه کند. مردم عراق که خود را با چالش جدی مواجه می دیدن، با روشنگری هایی از سوی عالمان دین و برخی گروه های سیاسی صورت گرفته بود به قیام ها و شورش های متعددی دست زدند که یکی از آن قیام ها انقلاب 1920 بود. در این تحقیق که به صورت اجمالی به حوادث سال های 1914 تا 1924 می پردازد، سعی شده است، نیت های دولت های استعمارگر را تا حدودی تبیین کند و نقش علمای دین و گروه های سیاسی و همراهی مردم را با آن ها مورد مداقه قرار دهد و در پایان جدا از نتیجه گیری به علل شکست در انقلاب 1920 بپردازد و پیامدهای این انقلاب شکست خورده را نیز مورد بررسی قرار دهد. کلید واژه: آیت الله میرزای شیرازی، امپراتوری عثمانی،انگلستان، جنگ جهانی اول، عراق، فیصل اول، انقلاب 1920

عملکرد حکومت معاویه و یزید در پیدایش تحول و دگرگونی مردم اثر فراوانی داشت. اقدامات دستگاه حکومتی معاویه عبارت بود از: 1. تبدیل خلافت به سلطنت؛ 2. سپردن مسولیتهای حکومتی و کلیدی به خویشان و بستگان خویش؛ 3. حیف و میل بیت المال؛ 4. تحمیق، تهدید، کشتار و تحذیر افکار عمومی، تحت عنوان دین و نیز جعل حدیث، بویژه برای کوبیدن اندیشه علوی؛ 5. ترویج اندیشه جبری گرایی و احیای تمایلات قبیله‏ای و نژادی. در این پژوهش ابتدا به انتصاب والیان معاویه به تفکیک شامل والیان عراق؛ حجاز ؛ مصر و عملکرد هر کدام پرداخته شده است. والیان معاویه در عراق عبارتند از:عبدالله بن عامر، حارث بن عبدالله ازدی، مغیره بن شعبه، زیادبن ابیه، ضحاک بن قیس فهری، عبدالله بن خالد ، عبدالرحمن بن عبدالله ، نعمان بن بشیر والیان معاویه در حجاز عبارتند از:ولید بن عتبه ، مروان بن حکم، سعید بن عاص ، یحیی بن حکیم ، خالد بن عاص والیان معاویه در مصر عبارتند از:عمر و عاص، عبدالله بن عمروعاص، عتبه بن ابی سفیان، معاویه بن حدیج، عقبه بن عامر جهنی، عقبه بن نافه فهری، مسلمه بن مخلد انصاری در ادامه به بیعت خواهی معاویه برای یزید اشاره شده و همین طور به انتصاب والیان یزید که به تفکیک شامل والیان عراق، حجاز و مصر می باشند. والیان یزید در عراق عبارتند از:نعمان بن بشیر، عبیدالله بن زیاد ، عمروبن حریث، ضحاک بن قیس فهری والیان یزید در حجاز عبارتند از:ولید بن عتبه ، عمرو بن سعید اشدق والیان یزید در مصر عبارتند از:عقبه نافع فهری، مسلمه بن مخلد انصاری و سعد بن یزید ازدی هدف این تحقیق، بررسی مواضع و عملکرد کارگزاران اموی در روزگار سفیانیان است. همچنین یافتن این موضوع که آیا کارگزاران اموی در روزگار سفیانیان عملکرد مطلوبی داشته اند یا خیر؟ واژگان کلیدی: معاویه، یزید، کارگزاران اموی، روزگار سفیانیان، خلافت و سلطنت.

اینجانب ، در این نوشتار با مطالعه در تاریخ پیدایش خوارج و تأسیس این فرقه ، مواضع و قیام های آنان بر ضد بنی امیه را تا سقوط حکومت امویان از جهاتی چند ، بررسی نمودم. لازم به ذکر است با پژوهش در نظریات تاریخ نگاراناین نکته قابل اهمیت است که ، بسیاریسر چشمه پیدایش گروه خوارج را جنگ صفین و داستان حکمیت دانسته اند، ولی آیا ممکن است حزبی متشکل و سازمان یافته، بی هیچ پیشینه و به یکباره و در چند ساعت، متولد شود و شعارهایی تند دهد؟همچنین با ریشهیابی زمینه های فکری، رویداد ها را مورد نقد و تحلیلقرار داده و به بررسیگفتار و نظریات مورّخان پرداخته و حوادث تاریخی را تجزیه و تحلیلنمودم ؛ ازاین رو در اینمقاله ، با مطالعه درباره ی تاریخ اسلام همراه با بیان شواهد معتبر تاریخی و همچنین بعضی از نظریات تاریخ نویسان درباره پیدایشخوارج ، این گروه را مورد بررسی و در اختیار خویشتن قرار داده ام ? کلید واژگان : خوارج – بنی امیه – جنگ صفین – حکمیت

چکیده : اصولا هر تعهدی فی نفسه با اجرای آن ملازمه دارد و لذا در مقابل آن مسئولیت وجود دارد تا بتوان از متعهد بازخواست نمود. حقوق برای کلیه تعهدات ضمانتهای اجرایی را در نظر گرفته است . یک دسته از تعهدات ، در زمره تعهدات قراردادی قرار گرفته و یکی از ضمانتهای اجرای موجود "اجبار به انجام دادن عین تعهد" است . البته این ضمانت اجرا در کلیه نظامهای حقوقی دارای ارزش یکسانی نمی باشد. اجبار به انجام عین تعهد عبارت است از اینکه چنانچه دریافت خسارت برای جبران نقض قرارداد غیرکافی باشد، طرف قرارداد و متعهد به اجرای آنچه که توافق شده باشد وادار می گردد. این امر براساس قواعد اخلاقی که دامنه آن به حقوق نیز تسری یافته است قابل توجیه می باشد. در نظام حقوقی ایران نیز که عمدتا مبتنی بر فقه امامیه است اصل امکان اجبار به اجرای تعهدات در موارد نقض تعهدات توسط متعهد پذیرفته شده است . یکی ازمهم ترین و اساسی ترین عوامل تحکیم روابط اجتماعی، اقتصادی وحتی سیاسی جوامع انسانی از دیرباز تعهداتی بوده است که بر اساس آن افراد الزاماتی را برای خود در مقابل دیگران پذیرا می شد ه اند. مطالعه پیشینه تاریخی و فرهنگی ملل بیانگر این واقعیت است که صرفنظر از تفاوتهای فاحش در ابعاد فرهنگی ،اجتماعی ، سیاسی و مذهبی یکی از مهمترین وجود مشترک آنان را این حقیقت تشکیل می داده است که باید برای اجرای تعهدات ارزش خاصی قائل باشند. کلیـد واژه ها: اجبار ،اجرا ، تعهد ، مسئولیت

تهاجم اعراب به سوی خراسان در سه مرحله اتفاق می افتدکه اولین مرحله آن از سال31تا86 ه.ق است ودر مرحله دوم سال 86تا96 ه.ق واز سال 96 الی 128 ه.ق نیزمرحله سوم می باشد کدر این زمان شهر سازی اعراب با اقلیت نو مسلمان و اکثریت نا مسلمان فرارود، فتح آسیای مرکزی در مرحاه دوم به مدت ده سال از دوران خاصی برخوردار است، زمانی که اعراب مسلمان بعد از 55 سال به شرق ایران تسلط یافته و با مهاجرت گروهی در خارج از شهرهای، در بیابانهای اطراف ساکن می شوند.در این زمانی بود که اعراب بر سراسر خراسان تسلط یافته بودند. ولی در ماوراءالنهر نفوذ نداشتندو کاری انجام نداده بودند. قبل از آن دو مرحله کوتاه به فرماندهی عبیدالله بن زیاد و سعید بن عثمان ،لشگر کشی هایی صورت گرفته بود که این هم با توجه به اینکه اثری از آن بجا نماند، قابل تردید است ،چرا که در آن سوی جیحون ادیان مختلف زرتشتی،بودایی،نسطوری، یهودی و بخصوص مانوی وجود داشتند و مردم با این ادیان زندگی می کردند و زندگی فرهنگی و اجتماعی خود را با اصول آن درست کرده بودند. در این تحقیق می خواهیم بدانیم اعراب در بدست آوردن ماوراءالنهر به عنوان مهمترین سرزمین ایران با توجه به ویژگی های فرهنگی،اجتماعی ، جغرافیایی چه راهبرد سیاسی، نظامی و اجتماعی را بکار بستند. می خواهیم بدانیم حجاج بن یوسف ثقفی با انتخاب سرداری با خصوصیات قتیبه بن مسلم باهلی ( باید یاد آور شد که بین 8 تا 10 سال برای انتخاب این سردار زمان صرف نمود.) چگونه توانست راهبرد چند جانبه را در یک دهه با موفقیت دنبال نماید و شرایط را برای سلطه اعراب مسلمان و برقراری حاکمیت مسلمانان بر ماوراءالنهر فراهم آورد. واژگان کلیدی: اسلام، فتوحات، ایران، آسیای مرکزی، امویان

این پایان نامه به بررسی اوضاع سیاسی مصر در زمان خلفای راشدین می پردازد. در ابتدا کلیات موضوع اشاره شده و سپس به اوضاع مصر قبل از فتح توسط مسلمانان اشاره گردیده و سپس به مصر در زمان پیامبر و مکاتبات با مقوقس پرداخته شده است . موضوع فتح مصر و عملکرد فرماندهان نظامی آن از جمله عمروعاص در فتح مصر مطرح شده و سپس به کارگزاران مصر در زمان خلیفه ی دوم و سوم و نیز کارگزاران امام علی (ع) در مصر و نوع رفتار آنها با مردم مورد بررسی قرار گرفته اند.

جریان خزنده نفاق و تخریب در درون صحابه پیامبر(ص) زمینه ساز بازگشت فرهنگ جاهلی گردید.پس از فوت پیامبر(ص) ابوبکر به خلافت رسید و با فوت ایشان عمر بن خطاب خلیفه شد که در زمان وی معاویه بن ابی سفیان به امیری شام منصوب گردید. پس از فوت عمر و تا پایان خلافت عثمان روز به روز بر انحرافات دین افزوده شد. با شهادت علی(ع) معاویه بن ابی سفیان خلیفه مسلمین شد، وی با توجه به عداوت و کینه ای که از خاندان پیامبر(ص) داشت از هیچ اقدامی در جهت بازگرداندن ارزش های جاهلی به جای ارزش های الهی کوتاهی نکرد و در نهایت هم با انتصاب فرزندش یزید به خلیفگی مسلمین مهلک ترین ضربه را به پیکره اسلام زد و دیگر چیزی از دین که همان قرآن و سنت بود باقی نماند، و عاشورا پیامد طبیعی این سلسله اتفاقات حساب شده بود. دراین پایان نامه ابتدا کلیات طرح و سوالات و فرضیات این تحقیق مورد اشاره قرار گرفته، و بعد از آن پیشینه تحقیق بیان گردیده و برخی از منابع مهم که در تحقیق از آنها بهره گیری شده معرفی گردیده است. در فصل دوم به اوضاع سیاسی اجتماعی حجاز از بعثت تا رحلت پیامبر(ص) پرداخته شده و در فصل سوم شرایط سیاسی اجتماعی حجاز در عصر خلفاء مورد بحث قرار گرفته است. در فصل چهارم خاندانهای هاشمی و اموی از پیدایش تا کربلا بررسی شده و در آخر هم چگونگی وقوع قیام کربلا واکاوی شده، و در انتها نتیجه گیری شده که امویان از طریق حکومت بعنوان ساز و کار اجتماعی، و سپردن امور امت به دست نیروهای ضد ارزشی و با بهره گیری از خط مشی سقیفه در لباس اجتهاد و بدعت و ایجاد تغییرات ارزشی و حاکم کردن ارزشهای جاهلی به جای ارزش های الهی حادثه عاشورا را خلق کردند.

در این تحقیق به موضوع سریه ها و مأموریت های تبلیغی پیامبر اسلام(ص) از فتح مکه تا رحلت ایشان پرداخته شده است. علل و چرایی انجام این سریه ها و اهداف و نتایجی که این سریه ها در طولِ مدتِ پس از فتح مکه داشته اند، از مهمترین دلایلِ انجام این تحقیق بوده اند. اینکه پیامبر(ص) پس از فتح مکه برای گسترش آیین اسلام سریه های بسیاری را انجام داد که این موضوع سبب تحکیمِ شرایع اسلام در شبه جزیره گردید. و تأکید بر این موضوع شده است که سریه های پیامبر بنا بر حفظِ مصالح اسلام بوده است و نتایج آن خبر از این موضع می دهند که با اینکه برخی از سریه ها در ابتدا با شکست مواجه شدند اما تاریخ نشان داد که همان سریه ها نیز سبب ایمان آوردنِ فوج فوج قبایل به اسلام و پذیرش آیین اسلام بوده است. بنابراین در این تحقیق با بررسی سریه ها و مأموریت های تبلیغی و چگونگی آن، به انواع سریه هایِ پیامبر در این دوره اعم از سریه دعوت، شکستنِ بتخانه ها، سریه های استخباری و غارت توجه شده و تمام آنها بصورتِ تحلیلِ هدف، انتخاب فرمانده، چگونگیِ انجام، سرانجام و نتیج? آن مورد بررسی قرار گرفته است.

در این تحقیق به تحلیل و بررسی مواضع سیاسی صحابه در فاصل? دو واقعه تأثیرگذار در صدر اسلام یعنی غدیر و سقیفه پرداخته شده است. مبحثِ اصلی تحقیق چگونگی و عللِ چرخش موضعِ سیاسی صحابه از غدیر که قبول جانشینی حضرت علی(ع) و بیعت با او تا سقیفه که شکستن بیعت و تعیین ابوبکر به عنوان خلیفه بود. در باره این موضوع به وقایعی مهمی چون تحلیل مواضع صحابه در غدیر، نماز ابوبکر، مخالفت با سپاه اسامه، مخالفت با مکتوب کردن وصیت پیامبر در آخرین لحظات عمر و همچنین مواضع صحابه از انصار و مهاجرین در سقیفه و رویکرد آنها در قبالِ جانشین پیامبر که بازگشت به تعصبات قبیله ای دورانِ جاهلیت بود، پرداخته می شود. به همین لحاظ و بخاطر اهمیت موضوع در این تحقیق با تحلیل و بررسی مواضع صحابه موافق و مخالف به چرخش سیاسی صحابه مهم در فاصل? غدیر تا سقیفه پرداخته شده است.