در راستای این منظور، پژوهش حاضر کتاب عقد الفرید اثر ابن عبد ربه اندلسی - از شاعران و مترسلان قرن چهارم هـ . ق – را برگزیده است. کتاب فوق به زبان عربی نگاشته شده و هیچ چاپ و ترجمه ای در ایران ندارد. با بررس کل اثر، مطالب مربوط به ایران و ایرانیان از آن استخراج، ترجمه و فصل بندی شد. در این میان اردشیر بابکان، کسر انوشیروان، بزرگمهر، فیروز بن یزدگرد، هرمزان، موالی و شعوبیه، برمکیان، طاهریان، خاندان نوبختی، سهل بن هارون و شهرهای خراسان، اهواز و فارس بیشترین مطالب را به خود اختصاص داده اند که سعی شد مطالب مربوط به هر یک، در فصلی منفصل ترتیب داده شود. این پژوهش بیشتر از هر چیز بر خطبه ها، نامه ها، جملات قصار و پند و نصایح آن بزرگان تأکید دارد و وقایع تاریخی و رویدادهای اجتماعی، به ندرت در آن محل توجه قرار گرفته است. هر شخصیت تاریخی در حقیقت بخشی از هویت ملی کل جامعه است، از این رو چه بسا بتوان با در کنار هم نهادن آن اقوال به تصویری تازه از یک شخصیت ملی رسید و با در کنار هم نهادن تک تک این افراد هویت ایرانی را با پرهیز از هر گونه اغراق، بزرگ نمایی و یا خود کم بینی و غریبه پرستی، خوب یا بد، همان طور که هست، معنا بخشید. این دستاوردی بزرگ و فرهنگی است و این پژوهش، گامی کوچک است در راستای رسیدن به چنین هدفی.