عنوان: بررسی تطبیقی دشواژه ها و به واژه ها در فارسی و ترکی آذربایجانی نام و نام خانوادگی: سلماز ابهریان آزادی رشته تحصیلی: زبان شناسی همگانی استاد راهنمای اول: آقای دکتر یحیی مدرسی استاد راهنمای دوم: خانم دکتر شهین نعمت زاده تاریخ دفاع: 30/11/1389 چکیده پایان نامه حاضر به بررسی به واژه ها و دشواژه ها در دو زبان فارسی و ترکی آذربایجانی پرداخته است. هدف این پژوهش مطالعه تفاوت هایی است که در رفتار زبانی زنان و مردان فارسی زبان و ترک زبان از حیث کاربرد به واژه ها و دشواژه ها وجود دارد. در این پژوهش علاوه بر بررسی ارتباط مولفه جنسیت با کاربرد به واژه ها ودشواژه ها، تأثیر عوامل اجتماعی (غیرزبانی) دیگری از جمله، قومیت، تحصیلات، وضعیت اقتصادی، حوزه معنایی و حوزه کاربردی نیز، در کاربرد متغیرهای زبانی (به واژه ها و دشواژه ها) مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش از روش های کتابخانه ای (اسنادی) و میدانی (پیمایشی) استفاده شده است. جامعه آماری نمونه در این پژوهش متشکل از 120 زن و مرد فارسی زبان و ترک زبان می باشد. افراد نمونه به پرسشنامه ای که توسط نگارنده طرح شده، پاسخ داده اند. این پرسشنامه شامل سوالاتی درباره واژه ها، عبارت ها و جمله هایی است که پاسخگویان برای بیان 50 رویداد روزمره زندگی، در چهار حوزه معنایی نگرش ها وآیین ها، حالات جسمانی، حالات روحی و روانی و خطاب و نامیدن اعضای خانواده، در سه حوزه کاربردی جمع دوستان، جمع اعضای خانواده و محافل رسمی استفاده می کنند. یافته های این پژوهش موید آن است که: 1- میان جنسیت، قومیت، حوزه معنایی، حوزه کاربردی و میزان کاربرد به واژه ها و دشواژه ها رابطه وجود دارد. 2- میان سطح تحصیلات و میزان کاربرد به واژه ها رابطه وجود دارد؛ اما میان سطح تحصیلات و میزان کاربرد دشواژه ها رابطه ای وجود ندارد. 3- میان وضعیت اقتصادی و میزان کاربرد به واژه ها رابطه وجود دارد؛ اما میان وضعیت اقتصادی و کاربرد دشواژه ها رابطه ای وجود ندارد. واژه های کلیدی: به واژه، دشــواژه، جنســیت، قومیت، تحــصیلات، وضعیت اقتصادی، حوزهمعنایی، حوزه کاربردی، گونه.