نام پژوهشگر: سمیه فضلی

مدل سازی بارش، رواناب و رسوب معلّق در حوزه آبخیز معرّف خامسان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی 1388
  سمیه فضلی   حمیدرضا صادقی

فرآیند فرسایش خاک و تولید رسوب در حوزه های آبخیز به عنوان شاخصی مهّم برای ارزیابی سلامت زیست بوم های مختلف تلقّی می شود. از این رو مدل سازی فرآیندهای حاکم بر آن از جمله تبدیل بارش به روان آب و رفتارسنجی تأثیر هر یک از آن ها بر تولید رسوب ضروری به نظر می رسد. حال آن که بررسی دقیق روابط حاکم بین متغیّرهای مذکور در سطح حوزه آبخیز کم تر مورد توجّه قرار گرفته است و از این رو تحقیق حاضر به منظور تحلیل روابط جامع متغیّرهای بارش، روان آب و رسوب معلّق در مقیاس رگبار در حوزه آبخیز معرّف خامسان با مساحت 4193 هکتار در استان کردستان مدّ نظر قرار گرفته است. بدین منظور تعداد کلّ 36 واقعه رگبار جداگانه طیّ دوره تحقیق مورد بررسی قرار گرفت که هیچ یک منجر به تولید روان آب و طبعاً تولید رسوب در حوزه های آبخیز شاهد و نمونه نگردید. لذا تحقیق حاضر بر آخرین وقایع اتّفاق افتاده در دوره تحقیق و منجر به تولید روان آب در خروجی حوزه آبخیز معرّف متمرکز شد. در همین راستا نمونه های رسوب معلّق با فاصله زمانی یک ساعت در 4 رگبار به وقوع پیوسته و داده های بارش و روان آب نیز به ترتیب با فواصل زمانی 10 و 30 دقیقه جمع آوری گردید. در ادامه ضمن تحلیل مفهومی روابط بین متغیّرهای بارش، روان آب و رسوب معلّق، تلاش های لازم در خصوص تهیّه مدل های مناسب دو متغیّره ی تخمین گر مولّفه های رسوب نگار صورت پذیرفت. تحلیل مفهومی روابط حاکم بین اجزای مختلف رگبارهای اتّفاق افتاده دلالت بر تبعیّت شکل کلّی رسوب نگار از آب نگار و باران نگار داشته است. ضمن آن که کاربرد مدل های رگرسیون دومتغیّره با ضریب تبیین و کارآیی به ترتیب بیش از 811/0 و 350/0 و خطای تخمین کم تر از 77 درصد نیز بر توانایی بیش تر مولّفه های بارش نسبت به روان آب در شبیه سازی مولّفه های رسوب کلّ رگبار، زمان تا اوج و زمان پایه رسوب نگار تأکید نموده است.