نام پژوهشگر: سیده مریم فضایلی

بررسی سه متغیر زبانی شیوه بیان, صورت های ارجاعی (ضمایر) و القاب در مکتوبات مولانا
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1388
  سیده مریم فضایلی   شهلا شریفی

این پایان نامه سعی دارد تا با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی در چهارچوب تحلیل انتقادی گفتمان به بررسی نمود زبانیِ قدرت از طریق سه متغیرِ شیوه بیان، صورت های ارجاعی (ضمایر) و القاب در مکتوبات مولانا بپردازد. دو متغیر زبانیِ اول در چهل نامه و متغیر زبانیِ القاب در شش نامه بررسی شده است. برای بررسی سه متغیر مورد نظر، نخست?نامه ها به دو رده اصلیِ غیرخویشاوندان و خویشاوندان رده بندی شد. سپس هریک از این رده ها به دو رده فرعی تقسیم گردید: رده غیرخویشاوندان به رده های سیاسیون و مریدان و رده خویشاوندان به رده های فرزندان و عروس. در قسمتی از نامه ها شیوه بیان غالب، غیرمستقیم بوده است و در برخی نامه ها، بیان مستقیم. شیوه بیان غالب دربرگیرنده نقش های حفظ وجهه مخاطب و رعایت ادب در برابر او و حفظِ احترام او می باشد. ضمایر غیرمستقیم، منفصل و جمع مودبانه ترین و رسمی ترین ضمایر نسبت به دیگر ضمایرند. کاربرد هر سه نوع ضمیر مذکور برای رده سیاسیون نشان می دهد که رابطه بین مولانا و این رده خیلی زیاد رسمی و مودبانه بوده است. رابطه بین مولانا با رده های مریدان و فرزندان کم رسمی و مودبانه بوده?است. این مطلب را کاربرد یک نوع ضمیر (منفصل) نشان می دهد. کاربرد ضمایر منفصل و جمع برای رده عروس بیانگر اینست که رابطه میان مولانا و این رده زیاد رسمی و مودبانه بوده است. رابطه بین مولانا و رده غیرخویشاوندان نسبت به رابطه او با رده خویشاوندان مودبانه تر و رسمی تر بوده است. کاربرد دو نوع ضمیر (منفصل و جمع) برای رده غیرخویشاوندان و کاربرد یک نوع ضمیر (منفصل) برای رده خویشاوندان، این مطلب را نشان می دهد. از طریق شیوه استفاده مولانا از القاب رابطه معنادار قدرت با مخاطب مشاهده میشود.