نام پژوهشگر: نجمه زربان
نجمه زربان کورش صفوی
از زمان مطرح شدن معنیشناسی شناختی به عنوان یکی از نگرشهای جدید در تبیین زبان و مطالعهی آن، بسیاری از زبانشناسانی که در این حوزه قلم زدهاند، به دنبال آن بودهاند تا بر مبنای نگرشی جدید، به بیان و توجیه نکاتی بپردارند که بررسی آنها در زبانشناسیِ پیش از آنان، سابقهای طولانی داشته است. فوکونیه که از پیشگامان معنیشناسان شناختی به حساب میآید در نوشتههای متعدد خود سعی بر آن دارد تا با کمک یکی از مهمترین نکات معرفی شده در معنیشناسی شناختی؛ یعنی فضاهای ذهنی به بررسی و تحلیل مواردی بپردازد که پیشتر از سوی معنیشناسان و منطقدانان مطرح شدند. وی به دنبال آن است تا ثابت کند به کمک فضاهای ذهنی میتوان سه نکتهی عمدهی "تناقض"،"شفافیت و تیرگی"، و "پیشانگاری" را به شکلی ساده تبیین کرد. در اصل فوکونیه به دنبال آن است تا ثابت کند مسالهی فضاهای ذهنی و طرح آن در معنیشناسی شناختی تا چه اندازه کارامد می نماید. به عبارت دیگر، فوکونیه بر این باور است تبیین این نکات از طریق "فضاهای ذهنی" به مراتب قطعیتر از آنچه تاکنون دربارهی آنها گفته شده است، امکان تبیین مییابند. در رسالهی حاضر نگارنده پس از معرفی دیدگاه فوکونیه به محک دیدگاه وی دربارهی تناقض، شفافیت و تیرگی و پیشانگاری که پیش از او مطرح شدهاند ، پرداخته است. در بخش تحلیل دادهها، نگارنده به کمک نمونههای متعددی از زبان فارسی سعی بر آن داشت تا نشان دهد دیدگاه فوکونیه و نگاه وی به صورت سیاه و سفید به فضاهای ذهنی نمیتواند در سه نکتهی مورد نظر او کارایی مطلق داشته باشد. به بیان دیگر، آنچه فوکونیه تحت عنوان "فضاهای ذهنی" مطرح میکند، جامع و مانع نیست.