نام پژوهشگر: حسین فتوت
حسین فتوت ناهید سجادیان
نیادهای جغرافیایی، در فرآیند شکل گیری، ادامه حیات و تحولات تاریخی جوامع انسانی، نقش تعیین کننده دارند. به طوری که، عامل اصلی تمرکز و توزیع نامتعادل جمعیت و فعالیت در ایران به شمار می رود. لذا، می بایست در روند توسعه و برنامه ریزی شهری مورد توجه اساسی قرار گیرند. این تحقیق، با هدف بررسی بنیادهای جغرافیایی در ساختار محیطی و برنامه ریزی شهر لار بر اساس دیدگاهی جامع نگر صورت گرفته است. وجود دوگانگی شهری، عدم تناسب جمعیت با عملکرد، نابرابری در دسترسی به امکانات شهری و محدودیت منابع آب و خاک، مسائل اصلی پژوهش را تشکیل می دهند. روش تحقیق در این پژوهش، بر مبنای علی- پس رویدادی است. شیوه کار بر مبنای کلی نگری جغرافیایی و کشف رابطه علت و معلولی با بهره گیری از مبانی نظری پیرامون موضوع می باشد. احتمال دارد، عدم تناسب جمعیت و کارکرد؛ ناشی از موقعیت جغرافیایی است. به نظر می رسد، بنیادهای جغرافیایی، ریشه اولیه و نقطه عطف دوگانگی شهری است و نقش مهمی در روند توسعه و برنامه ریزی شهری لار، ایفا می کند. موارد یاد شده، به همراه، نقش آفرینی مدیریت شهری در تشدید دوگانگی، فرضیه های پژوهش را تشکیل می دهند. یافته های تحقیق، نشان می دهد که برخی کارکردهای شهر مانند وجود فرودگاه بین المللی و کارکرد گسترده بهداشتی- درمانی، با جمعیت محدود آن انطباق ندارد. زلزله 1339 ه.ش به عنوان ریشه اولیه و نقطه عطف دوگانگی شهری، عمل نموده است. تأثیر موقعیت در شکل گیری شهر و ادامه حیات آن، نقش مهمی دارد. مهاجرت ( ناشی از موقع ) در توسعه اقتصادی- اجتماعی شهر، اهمیت اساسی دارد. محدودیت توسعه ناشی از کمبود منابع آب و خاک، عاملی بازدارنده در روند توسعه لار، محسوب می شود. پدیده های مورفولوژیکی، از موانع جدی توسعه فیزیکی می باشند. کالبد سنتی شهر قدیم سازگار با طبیعت، در برابر کالبد مدرن شهر جدید ناسازگار با طبیعت، به خوبی نمایانگر دوگانگی ساختار شهری است. ضمن آنکه، در دسترسی به امکانات شهری، عدم تعادل وجود دارد. مدیریت ناکارآمد شهری به عنوان بنیاد انسانی، در جایگاه تشدیدکننده و تثبیت دوگانگی به ویژه دوگانگی کالبدی، عمل نموده است. بنابراین، می توان گفت: بنیادهای جغرافیایی نقش اساسی در ساختار و برنامه ریزی شهر لار دارد و عدم تعادل بستر طبیعی و فرهنگی، در سطح گستره را موجب شده است. ساختار کنونی شهر، حاصل عملکرد بنیادهای جغرافیایی است. برنامه ریزی جهت کاهش دوگانگی شهری، تناسب جمعیت و فعالیت با محیط، تحقق عدالت اجتماعی و افزایش پایداری در برابر مخاطرات محیطی، با محوریت توسعه پایدار، از مهمترین نکاتی است که می بایست مدنظر برنامه ریزان توسعه و مدیریت شهری قرار گیرد.