نام پژوهشگر: عرفان حاجی
عرفان حاجی بهنام رحیمی
مطالعه شکستگیهای ساختاری (structural fractures) و خصوصیات آماری و فراکتالی آنها، از سالها پیش همواره مورد توجه محققین بوده است. در تحقیق حاضر، ابتدا نقشه شکستگیهای ساختاری (خطواره های) منطقه تکنار، به عنوان یک منطقه شکننده (brittle) با استفاده از روشهای مطالعات دورسنجی (داده های ماهواره ای landsat etm+ و irs) و نرم افزارهای er-mapper 7.01 و arcview gis 3.2a تهیه شد. سپس با تکیه بر نقشه رسم شده ابتدا شکستگیها از نظر روند به 6 دسته طبقه بندی شدند. برای رسم دیاگرامهای گل سرخی دسته شکستگیها از نرم افزار rockwork 2006 استفاده گردید. این دسته بندی در بررسیهای صحرایی نیز مورد بازبینی قرار گرفت. سپس خصوصیات هندسی و ساختاری شکستگیها بر روی نقشه تهیه شده و همچنین در طی مطالعات گسلهای اصلی در پیمایشهای صحرایی، برداشت و مورد مقایسه قرار گرفتند. در این مقایسه، هر دو گروه داده (ماهواره ای و صحرایی) همخوانی بالایی را نشان دادند. بررسی الگوی فراکتالی (fractal model) شکستگیها با استفاده از نقشه رسم شده، خود مشابهی (self similarity) بالای شکستگیها را در سراسر منطقه نشان داد. میانگین بعد فراکتالی (d) بدست آمده برابر 46/1 محاسبه شد. رسم نقشه های منحنی میزان برای پارامترهای تراکم، تجمع و بعد فراکتال، با استفاده از نرم افزار autodesk land desktop 2004 انجام پذیرفت. با توجه به روند و نوع حرکت گسلها و جهت یافتگی کلی چین خوردگیهای منطقه، محور تنش عمومی فشارشی حاکم بر منطقه در جهت شمال غرب – جنوب شرق قرار دارد. همچنین با توجه به افزایش بعد فراکتال و نیز افزایش مقادیر تراکم (i) و تجمع (?) در بخش جنوبی تکنار، به نظر می رسد که سیستم گسل درونه نقش بیشتری در اعمال تغییرات ساختاری و ایجاد شکستگیها نسبت به گسل تکنار داشته است. با در نظر گرفتن مطالب یاد شده، چنین می نماید که الگوی تغییرات ساختاری در منطقه تکنار تحت مکانیسم برش ساده راستگرد بر روی گسل فعال درونه بوده و در طول زمان باعث چرخش چند درجه ای ساعتگرد محورهای تنش شده است. بررسی نقش گسل درونه در بالازدگی (uplift) محلی و نفوذ گرانودیوریتهای شمال کاشمر جهت مطالعات بعدی در این منطقه پیشنهاد می گردد.