نام پژوهشگر: رقیه صادقی ارمی

سنتز، شناسایی و تعیین ساختار کمپلکس های مس(ii) با لیگاند باز شیف با ساختار نامتقارن hbzabza و بررسی اثر کاتالیتیکی یون مخالف بر هیدرولیز و نوآرایی ایمین
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان - دانشکده شیمی 1390
  رقیه صادقی ارمی   شادپور ملک پور

لیگاندهای باز شیف بالغ بر 150 سال در فهرست لیگاندهای مشهور شیمی قرار داشته اند. بدون شک این شهرت از آسانی سنتز، انعطاف پذیری فوق العاده و توانایی بالای تشکیل کمپلکس توسط آنها ناشی می شود. این لیگاندها نه تنها جایگاه ویژ ای در شیمی کوئوردیناسیون دارند، بلکه در پیشرفت بیوشیمی معدنی، کاتالیست ها، تصویربرداری پزشکی، مواد نوری و تهیه فیلم های نازک نقش کلیدی ایفا می کنند. در سال های گذشته کمپلکس های فلزات واسطه با لیگاندهای باز شیف توجه زیادی را به خود جلب کرده اند. این ترکیبات نقش مهمی در شیمی کوئوردیناسیون مرتبط با واکنش های آنزیمی و کاتالیتیکی، مگنتیسم و معماریهای مولکولی بر عهده دارند. علاقه به طراحی، سنتز و شناسایی لیگاندهای باز شیف با ساختار نامتقارن از این حقیقت ناشی می شود که یونهای فلزی مرکزی در سیستم های طبیعی نامتقارن هستند. اخیرا لیگاندهای باز شیف سه دندانه با ساختار نامتقارن و مشتق های آنها به منظور سنتز کلاسترهای دارای پل فنوکسو یا آلکوکسو و پلیمرهایی با ساختار مولکولی جالب و خواص مغناطیسی جذاب در زمینه شیمی کوئوردیناسیون به کار گرفته شده اند. محدوده پاسخ های غیر خطی گسترده ی این گروه از لیگاندهای نامتقارن موجب شده که از آنها در زمینه ی تکنولوژی اپتئوالکترونیک استفاده شود. سنتز لیگاندهای باز شیف با ساختار نامتقارن نسبت به همانندهای متقارن آنها مشکلتر است. در طی تشکیل کمپلکسهای فلزی با لیگاندهای بازشیف نامتقارن، یکی از مشکلهای اساسی و رایج، هیدرولیز و نوآرایی این قبیل لیگاندها می باشد. بر این اساس در این پایان نامه لیگاند جدید با ساختار نامتقارن [hbzabza] و همچنین کمپلکس هایی با کاربردهای الکتروشیمیایی و بیوشیمیایی با فرمول های: [cuii(bzabzaoac)] ((1) [cuii2(bzabza)2(n3)2h2o] (2) [coii(5-nitrocalicylidenbenzylamine)2(bzln)2] (3) مورد بررسی قرارگرفته است. [hbzabza] با ایجاد اثرات فضایی، باعث تشکیل کمپلکس [(oac)([cuii(bzabza با ساختار مسطح مربعی انحراف یافته شده است. پدیده جالب توجه هیدرولیز باز شیف سه دندانه از محل اتصال ایمین در کمپلکس آزید و تشکیل مجدد باز شیف از انتهای دیگر آمین می باشد که این پدیده به حضور آنیون مخالف واکنش نسبت داده می شود. تاکنون اثرات یون های فلزات واسظه به عنوان کاتالیست اسید لوئیس بر روی واکنش های آلی بطور گسترده ای مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده شده است که اگرچه پیوندهای ایمینی ناپایدار بوده و به سرعت هیدرولیز می شوند اما یون های فلزی این پیوندها را در حضور حلقه های ماکروسیکل پایدار می کنند. هرچند نقش آنیون مخالف در پایدار یا فعال کردن پیوند ایمینی هنوز بطور سیستماتیک مشخص نشده است، اخیرا نشان داده شده است که تشکیل کمپلکس باز شیف توسط آنیون حاضر در سیستم هدایت می شود. هم چنین هیدرولیز لیگاند در کمپلکس شماره (3) نیز رخ داده و منجر به ساختار جالب توجه و نادر پیرامون یون کبالت (ii) شده است که علت آن به حضور آمین و قلیایی شدن محیط واکنش توسط آن مربوط می شود. [hbzabza] و کمپلکس های فوق با بازده مناسب سنتز و با استفاده از طیف سنجی های ir–ft1h-nmr ,uv- vis , و تجزیه عنصری شناسایی گردیده اند. ساختار لیگاند وکمپلکس های (1), (2) و (3) توسط پراش پرتوی x تعیین شده و ارتباط بین ساختار و خواص طیفی آن بررسی گردیده است.