نام پژوهشگر: صدیقه سادات مقداری

بررسی زبانشناختی ادبیات جنگ برای کودکان در ایران ازدیدگاه گفتمان شناسی انتقادی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1389
  صدیقه سادات مقداری   اعظم استاجی

در این پژوهش ادبیات داستانی جنگ برای کودکان ایرانی از منظر رویکرد گفتمان شناسی انتقادی بررسی می شود. این رویکرد یکی از جدیدترین و کارآمدترین رویکردهای تجزیه و تحلیل گفتمان شامل متون نوشتاری و گفتاری می باشد که در آن رابطه زبان و مسائل اجتماعی، رابطه ای دوسویه بوده و دارای تأثیر متقابل بر یکدیگر می باشند. داده های این پژوهش در برگیرنده ی، هفت داستان کوتاه و سه داستان بلند می باشد که در سال های 86-1380 با موضوع جنگ هشت ساله ایران و عراق منتشر شده اند. تحلیل این داستان ها، در دو بخش کلی انجام گرفته است. در اولین بخش، این داستان ها از نظر پی گیری روند «آشتی جویی» و «انتقام جویی» در قالب انگاره پیشنهادی این رساله و با توجه به راهکارهای تحلیل متنی انتقادی بررسی می شوند و سپس در بخش دوم، نحوه بازنمایی زنان در این داستان ها با توجه به روش های تحلیلی مونث – محور در گفتمان شناسی انتقادی بررسی می شوند. یافته های تحقیق در بخش اول نشان می دهد که علی رغم گذشتن دو دهه از پایان جنگ یعنی دورانی که برقراری ارتباط دوستانه بین دو ملت مطلوب و پسندیده می باشد، اغلب داستان ها یعنی هفت داستان، روند انتقام جویی را دنبال کرده اند. و یک داستان روند آشتی جویی را و دو داستان نیز از این نظر خنثی بوده اند. تحلیل های بخش دوم نیز نشان می دهند که به جز در یک داستان، در سایر داستان ها زنان منفعل و منفک از مسأله جنگ بازنمایی شده اند که این امر می تواند حاکی از این ایده قالب باشد که جنگ را پدیده ای مردانه می داند که نیاز به شجاعت، شهامت و صلابت نفس دارد و زنان را آنقدر احساساتی و غیر منطقی که نمی توانند مناسبتی با جنگ داشته باشند. لذا ادبیات جنگ مذکر – محور بوده و نقش زنان در جنگ، حتی در پشت صحنه ها و زمان پس از جنگ نیز نادیده گرفته می شود.