نقد جامعه شناسی به عنوان یکی از رویکردهای نقد ادبی، به دلیل خاصیت ذاتی خود از یک سو به ادبیات و از دیگر سو به جامعه شناسی پیوند می خورد. در میان جامعه شناسان ادبیات، لوسین گلدمن با استفاده از آموخته های مکتب لوکاچ، توانست شیوه ای جدید به نام «ساخت گرایی تکوینی» معرفی کند؛ این شیوه در عین پرداختن به محتوای اثر از صورت آن نیز غافل نمی ماند. یکی از اتفاقات مهم در جامع? بعد از انقلاب ایران جنگ تحمیلی است. با وقوع جنگ بسیاری از ساختارهای اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی جامع? ایران تغییر کرد. از آن جمله می توان به پیدایش گونه ای از رمان به نام «رمان جنگ» اشاره کرد. با توجه به اینکه این آثار به لحاظ جامعه شناسی کمتر مورد بررسی قرار گرفته اند؛ در این پژوهش از میان آثار منتشر شده در زمین? جنگ به تحلیل چهار رمان آداب زیارت از تقی مدرسی، سفر به گرای 270 درجه از احمد دهقان، طوفان دیگری در راه است از سید مهدی شجاعی و شب ملخ از جواد مجابی می پردازیم. تحلیل جامعه شناختی حاضر در پی یافتن دلیل تفاوت بازتاب این واقعیت اجتماعی در رمان های منتخب است. در پایان نیز بررسی ها نشان داد که با وجود شباهت های جامعه شناسانه این آثار به دلیل پرداختن به موضوع واحد، جواد مجابی و تقی مدرسی بنا بر جهان بینی و خاستگاه اجتماعی خاص خود، بر کارکردهای منفی جنگ تأکید دارند در حالی که هدف دهقان و شجاعی ثبت جنگ و پیامدهای آن با تکیه بر کارکردهای مثبت آن است.