در این پژوهش به بررسی ارتباط میان شک گرایی و محافظه کاری در اندیشه ی دیوید هیوم پرداخته ایم. ادعای اصلی نگارنده آن است که شک گرایی هیوم در عرصه ی شناخت شناسی بر نظریات سیاسی او تأثیر گذاشته و آن را به شکل محافظه کاری درآورده است. هیوم در طول تاریخ یکی از شدیدترین انتقادات را نسبت به توان عقل انسانی وارد ساخت. به نظر هیوم بسیاری از مفاهیم نه مبنای عقلانی دارند و نه عقلاً توجیه پذیر هستند. اما ما در زندگی روزمره بر چنین مفاهیمی متکی هستیم و آن چه این عقاید را در نظر ما چنین مهم و اساسی جلوه می دهد، غریزه ی ما است. چنین غریزه ای بر خلاف تعقل، وجه مشترک انسان و حیوان است. هیوم در فلسفه ی اخلاق بر آن بود که «خیر» و «شر» برآمده از عقل نیست، بلکه زائیده ی احساساتِ ما است. به نظر او، ما افعال و احکام اخلاقی را بر اساس تطابق آن ها با عقل انتزاعی مورد مدح و ذم قرار نمی دهیم، بلکه آن چه عامل تعیین کننده در ارزش اخلاقی یک حکم یا فعل است، «فایده» ای می باشد که آن فعل یا حکم برای بشر به همراه دارد. او معتقد است اخلاقیات بر غرایز و احساسات متکی است و انگیزه ی رفتار آدمی احساسات و نه عقل او است. هیوم در عرصه ی نظریات سیاسی، نسبت به عقل در هدایت جامعه، بدبین است. در اندیشه ی سیاسی او، جامعه و حکومت بر اساس «پیمان نخستین» و یا در برهه ای خاص پا به عرصه ی وجود نگذاشت، بلکه به تدریج در میان انسان ها شکل گرفت و رشد کرد. نهادها و سازمان های اجتماعی برای رفع نیازهای انسان – که الزاماً همیشه عقلانی نیستند- در طول تاریخ شکل گرفته-اند و صحت آن ها در طول زمان به اثبات رسیده است، پس هدایت درست جامعه باید بر اساس این نهادها و سنن و نه عقل انتزاعی باشد.

چکیده در تعلیم و تربیت مدارس عواملی وجود دارند که جزء برنامه درسی صریح نیست و از دید و مشاهده ی برنامه ریزان و دست اندرکاران تعلیم و تربیت نیز پنهان است، بر افکار، عواطف، رفتار و شخصیت فراگیران اثر می گذارند و در اغلب موارد موثر از برنامه ی درسی پیش بینی شده عمل می نمایند. مانند: قوانین و مقررات مدرسه، جو اجتماعی مدرسه، تعامل دانش آموز و معلم، جو عاطفی کلاس، قضاوت های معلمان و علایق و نیازهای فراگیران از این عوامل هستند. از تأثیر این ها، تفکر به نگرش ها و گرایش هایی در فراگیر شکل می گیرند که در ادبیات برنامه ریزی درسی، آن تأثیرات را برنامه ی درسی پنهان می نامند. برنامه ی درسی پنهان از یادگیری هایی حکایت می کند که دانش آموزان به دلیل حضور در بطن و متن فرهنگ حاکم بر نظام آموزشی (مدرسه)، تجربه می کنند. تحقیق حاضر آسیب شناسی تربیت دینی را در برنامه درسی پنهان نظام آموزشی متوسطه و با ارائه راهکارهایی برای بهبود آن، مورد بررسی قرار داده است. عوامل تأثیر گذار ناشی از روابط متقابل نیروی انسانی نظام آموزشی متوسطه در حیطه الگوهای رفتاری و همچنین عوامل تأثیر گذار قوانین و مقررات بر نظام آموزشی متوسطه نظری در حیطه رفتار، احساسات و عواطف دینی مورد بررسی قرار گرفته شده است.این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی و با استفاده از روش پدیدارشناسی صورت گرفته و ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه های نیمه ساختار یافته و مصاحبه عمیق بود. بر اساس نتایج به دست آمده که از مصاحبه با ?? نفر از واحد مدرسه شامل: ? مدیر، ? معاون، ? مشاور، ? معلم و ?? دانش آموز از ? مدرسه که از مناطق ?،?،?،?? و ?? شهر تهران انتخاب شده اند، آسیب شناسی تربیت دینی در برنامه درسی پنهان را می توان در ? مقوله اصلی و چند مقوله فرعی به شرح زیر طبقه بندی کرد. عوامل روابط متقابل انسانی (روابط کارکنان با فراگیران، روابط معلمان با فراگیران، روابط فراگیران با یکدیگر و روابط کارکنان با یکدیگر) و قوانین و مقررات مدرسه (قوانین و مقررات و تربیت دینی، کنترل و محدودیت فعالیت های فردی و گروهی فراگیران و فضای دینی حاکم بر مدارس بیشترین تأثیر را بر آسیب شناسی تربیت دینی داشتند) کلیدواژه ها: تربیت دینی، آسیب شناسی تربیت دینی، برنامه درسی پنهان، نظام آموزشی متوسطه نظری.