نام پژوهشگر: محدثه جانباز
محدثه جانباز بهرام علیزاده
مدل سازی بلوغ حرارتی کاربرد گسترده ای در ارزیابی ریسک اکتشاف داشته و مهم ترین هدف مدل سازی تولید نفت وگاز، تعمیم دادهای بلوغ حاصل از چاه های موجود به همه حوضه است. میدان نفتی رگ سفید واقع در فروافتادگی دزفول جنوبی، دارای دو کوهانک شمال غربی با روند شمالی- جنوبی و کوهانک جنوب شرقی با روند شمال غربی ـ جنوب شرقی بوده و شدیداً تکتونیزه و گسل خورده است. در این میدان سازندهای ایلام و بخش عمده ای از گورپی بر اثر ناپیوستگی اواخر سنومانین رسوبگذاری نداشته اند. مدل سازی بلوغ حرارتی در این میدان می تواند با تخمین مقدار گرادیان ژئوترمال در پیشبرد اهداف حفاری موثر باشد. علاوه بر این مدل سازی حرارتی و داده های ژئوشیمیایی میدان رگ سفید و میادین مجاور به تولید احتمالی هیدروکربن و شناسایی مسیرهای مهاجرت کمک می کند. به همین منظور سازندهای پابده، گورپی، کژدمی در چاه های شماره 112، 2، 33، 99 و 18 میدان نفتی رگ سفید مورد مطالعه قرار گرفته اند. براساس تاریخچه تدفین چاه های مطالعاتی میدان نفتی رگ سفید، انتظار می رود تاریخچه فرونشست در محدوده میانی میدان مشابه باشد، اما در منتهی الیه جنوب غربی میدان و شمال غربی آن با دیگر بخش ها متفاوت بوده و یک فاز فرونشست را در 65-71 میلیون سال پیش در خود ثبت نموده است. با توجه به این منحنی ها بیشترین نرخ فرونشست حوضه در زمان نهشت سازند گچساران و کمترین نرخ فرونشست در زمان نهشت سازند پابده رخ داده است. بهینه سازی مدل با داده های tmax و %ro نشان داد که چاه شماره 112 به علت قرار گرفتن بر گسل ایذه ـ هندیجان و چاه شماره 99 به علت قرار گرفتن بر روی paleo high دارای گرادیان ژئوترمال بالایی (به ترتیب c/km°31 و c/km°26) است که معادل جریان حرارتی mw/m283 و mw/m270 می باشد. در بقیه چاه های مطالعاتی مقدار گرادیان ژئوترمال، نرمال (میانگین c/km°23 و میانگین جریان حرارتی mw/m263) است. نتایج حاصل از آنالیز راک ایول، حاکی از پتانسیل بالای نفت زایی دو سازند پابده و گورپی در میدان رگ سفید بوده، اما مدل سازی بلوغ به روش easy %ro نشان داد که مواد آلی فراوان در این دو سازند به پنجره نفتی نرسیده اند. سازند گدوان 6 میلیون سال قبل و سازند کژدمی مهم ترین سنگ منشأ در فروافتادگی دزفول، در حدود 5 میلیون سال قبل به نفت زایی رسیده اند. در حالیکه سازند کژدمی عمدتاً در فروافتادگی دزفول 10-8 میلیون سال پیش به نفت زایی رسیده است. تأخیر در نفت زایی این سازند نسبت به فروافتادگی دزفول به دلیل نرخ پایین فرونشست در این میدان است. نتایج حاصل از مدل سازی نشان می دهد که بلوغ سازند کژدمی در آغاز پنجره نفتی است. هر چند به علت گرادیان ژئوترمال بالا در شمال کوهانک شمال غربی (به واسطه وجود گسل ایذه ـ هندیجان) و نیز میانه کوهانک جنوب شرقی (به دلیل وجود paleo high) انتظار می رود بلوغ کژدمی به اواخر پنجره نفتی رسیده باشد.. با توجه به سن تولید نفت (5 میلیون سال پیش) و سن سازند گچساران به عنوان پوش سنگ (13-9 میلیون سال پیش) و نیز سن چین خوردگی در زاگرس (10-8 میلیون سال پیش) برای تشکیل نفت گیرها، آغاز تولید نفت در این میدان پس از تشکیل پوش سنگ و نفت گیر ارزیابی شده است