زهرا عارفیان مهناز کسمتی
این پژوهش با هدف بررسی اثرات مصرف اسانس رازیانه بر ساختار هیستولوژیک و هیستومتریک بافت تخمدان موش های صحرایی نژاد ویستار، در مراحل مختلف رشد و تکامل پس از تولد انجام گرفت. برای این منظور، موش های صحرایی ماده پس از زایمان به گروه های کنترل، شاهد1و2 و نیز آزمون1و2 تقسیم شدند. برای هر مادر تعداد یکسان از زاده های ماده به طور تصادفی قرار داده شد. گروه های شاهد1 و آزمون1 شامل گروه هایی بودند که مادران طی 10 روز اول دوره شیردهی به ترتیب نرمال سالین و اسانس رازیانه دریافت کردند و در گروه های شاهد2 و آزمون2 ، مادران دقیقاً مشابه گروه های شاهد 1 و آزمون 1 ولی در طی 10 روز دوم شیردهی، تیمار شدند. تجویز دارو در تمام موارد به روش گاویج و در دوز 500 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن در روز انجام گرفت. جهت انجام مطالعه میکروسکوپیک، از تخمدان زاده های موش صحرایی در سنین 22، 53 و 84 روزگی، نمونه گیری بافتی به عمل آمد. سپس نمونه های بافتی در محلول بوئن تثبیت شده و پس از انجام مراحل آماده سازی با استفاده از تکنیک معمول تهیه مقاطع بافتی، برش هایی به ضخامت 5 تا 6 میکرومتر تهیه شد و مورد رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد اسانس رازیانه در گروه های 22 روزه باعث افزایش معنی دار تعداد فولیکول های آنترال و در گروه های 84 روزه باعث افزایش تعداد جسم زرد می گردد که این افزایش در گروه آزمون2 بیشتر بود. اسانس رازیانه در گروه آزمون1، سبب بروز فولیکول های چند تخمکی در53 روزگی، همچنین افزایش تعداد فولیکول های آغازی و کاهش تعداد فولیکول های اولیه و در حال تکامل در تمام سنین شد؛ در مقابل باعث کاهش تعداد فولیکول های آغازی و افزایش تعداد فولیکول های اولیه در همه گروه های آزمون2 گردید. به علاوه، این مطالعه نشان داد اسانس رازیانه تعداد فولیکول های آترتیک را کاهش می دهد که این کاهش برای گروه آزمون2 بیشتر بود. بنابراین، مطالعه حاضر نشان می دهد که مصرف اسانس رازیانه طی دوره شیردهی، با اعمال اثرات استروژنی می تواند روند تکامل تخمدان زاده ها را تحت تأثیر قرار دهد به طوری که در دوره نوزادی(10-1 روز پس از تولد) سبب بروز یک فنوتیپ غیر طبیعی شده و نیز تبدیل فولیکول های آغازی به فولیکول های اولیه را به تاخیر انداخته سبب کاهش فولیکول های در حال تکامل شود؛ در حالی که در دوره پیش از بلوغ(21-11 روز پس از تولد) منجر به پیشبرد تکامل تخمدان در زاده های موش صحرایی می گردد.
