در این تحقیق، مقایسه صفات مرفولوژیکی، قابلیت زنده ماندن و جوانه زنی دانه گرده، میزان متابولیت های ثانویه (اسانس، ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی) و مقاومت به بیماری سفیدک پودری رزهای هگزاپلوئید با والدین تریپلوئید آنها r.hybrida cv. iceberg) و همچنین عوامل موثر بر زنده مانی و القاء جنین زایی میکروسپور رز مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. قابلیت زنده ماندن دانه گرده با روش رنگ آمیزی fda انجام شد. میزان جوانه زنی دانه گرده در غلظت های مختلف اسید بوریک (0، 5، 10 و 15 میلی گرم در لیتر) و ساکارز (0،10، 15،20 و 25 گرم در لیتر) و ترکیب آنها در 1% آگار مورد مطالعه قرار گرفت. برای تعیین مقاومت گیاهان به بیماری سفیدک پودری، ابتدا در گلخانه گیاهان به عامل بیماری آلوده شده و پس از 20 روز برگها از لحاظ وجود و یا عدم وجود عامل بیماری و تراکم آن بر اساس درصد سطح برگ آلوده شده با اسپور از 0 تا 5 مورد مطالعه قرار گرفتند. میزان ترکیبات فنلی، آنتوسیانینی، فلاونوئیدی و کاروتنوئیدی، پس از استخراج عصاره از نمونه ها، با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر قرائت شده و مورد مقایسه قرار گرفتند. اسانس نمونه ها ابتدا با استفاده از روش استخراج با حلال هگزان تهیه شد و سپس ترکیبات با دستگاه گاز کروماتوگرافی (gc) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (gc/ms) مورد ارزیابی کیفی و کمی قرار گرفتند. درصد زنده مانی میکروسپور تحت تاثیر روش جداسازی (انتهای پیستون سرنگ، مگنت و استرییر)، محیط جداسازی (nln، ab، b)، محیط کشت (nln، a2، at3(i)، at3(ii) و at3(iii))، تیمار گرسنگی در دما و زمان های متفاوت (c°5/32، 7،4) به مدت 4، 8 و10 روز)، تیمار کلشی سین (50، 100، 200، 250، 300 و 350 میلی گرم در لیتر به مدت 24،48 و 72 ساعت) و تیمار 2,4-d (15، 25، 35 و 45 میلی گرم در لیتر به مدت 30 دقیقه) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسی صفات مرفولوژیکی نشان داد که تعداد برگ در کل گیاه، تعداد شاخه جانبی در گیاه، تعداد میانگره، تعداد شاخه جانبی در ساقه اصلی، طول ساقه اصلی و طول ساقه گلدهنده در رزهای تریپلوئید بیشتر از هگزاپلوئیدها بود. در حالیکه میانگین قطر ساقه گلدهنده، میانگین طول به عرض برگچه انتهایی برگ سوم و عمر گلجای به طور معنی داری در رزهای هگزاپلوئید بیشتر از تریپلوئیدها بود. بالاترین درصد جوانه زنی دانه گرده در محیط حاوی 25 گرم در لیتر ساکارز و 10 میلی گرم در لیتر اسید بوریک در هر دو رقم مشاهده شد. قابلیت زنده مانی دانه گرده و درصد جوانه زنی به طور معنی دار در گیاهان هگزاپلوئید بیشتر از گیاهان تریپلوئید بود. مشاهده شد که میزان ترکیبات فنلی، آنتوسیانینی و فلاونوئیدی و همچنین ترکیب اسانس در گیاهان هگزاپلوئید بیشتر از گیاهان تریپلوئید است. با این وجود کاروتنوئید بیشتری در گیاهان تریپلوئید نسبت به انواع هگزاپلوئید مشاهده شد. درصدآلودگی گیاهان تریپلوئید بیشتر از گیاهان هگزاپلوئید بوده، بطوریکه در گیاهان تریپلوئید میزان حساسیت به سفیدک پودری تقریباَ 5/4 برابر بیشتر از گیاهان هگزاپلوئید بود. در بررسی عوامل موثر بر زنده مانی میکروسپور نتایج نشان داد که بیشترین درصد زنده مانی در روش جداسازی توسط مگنت و استرییر، محیط جداسازی b (محیط فاقد مواد غذایی)، محیط کشت at3(i) با90 گرم در لیتر مالتوز به دست آمد. در تیمار های مختلف اعمال شده بیشترین زنده مانی در تنش گرسنگی به مدت 4 روز در دمای c°4، تنش کلشی سین در غلظت های 50 تا 100 میلی گرم در لیتر به مدت 24 ساعت و تنش 2,4-d در غلظت های 15 تا 25 گرم در لیتر حاصل شد و در میان تنش های ذکر شده، تنش گرسنگی به مدت 4 روز در دمای c°4 بیشترین درصد زنده مانی میکروسپور را نشان داد.

با توجه به واردات سالانه غده های بذری (ریزغده) به کشور و از طرفی قابل اجرا بودن تولید این غده ها از گیاهچه-های حاصل از کشت بافت در کشور، می توان با انجام پژوهشهایی نسبت به پایین آوردن هزینه تمام شده آن اقدام نمود. به منظور بررسی واکنش گیاهچه های حاصل از کشت بافت سیب زمینی به جاسمونیک اسید در تولید ریز غده در شرایط هیدروپونیک، آزمایشی به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح کاملا تصادفی در بهار سال 1392 در گلخانه تولید مینی تیوبر شرکت طلایه بذر آریا در روستای به آباد مشهد انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل کاربرد جاسمونیک اسید به صورت محلول پاشی (در سه سطح 0/5، 1 و 1/5میلی مولار بر روی برگ ها) در سه زمان مصرف (قبل از کاشت، قبل از غده دهی و بعد از غده دهی)، گیاهچه های دو رقم سیب زمینی (آگریا و ساوالان) و تیمار شاهد (رقم آگریا و ساوالان در همان شرایط) بودند که در سه تکرار به کار رفتند. شاخص های اندازه گیری شده شامل ارتفاع گیاه، تعداد برگ سبز، وزن کل ریزغده در بوته، متوسط وزن ریزغده در بوته، وزن خشک ریزغده، تعداد کل ریز غده در بوته، تعداد ریز غده مناسب و استاندارد، تعداد ریزغده درشت و تعداد ریزغده کوچک (غیر استاندارد بذری) بودند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت جاسمونیک اسید ارتفاع گیاه و تعداد برگ سبز کاهش پیدا کرد. این کاهش در رشد رویشی، سبب تحریک و تقویت فرایند غده زایی و ذخیره مواد فتوسنتزی در غده ها شد که این موضوع با همبستگی منفی و معنی دار بین وزن کل ریزغده در بوته و رشد رویشی مشخص گردید. همچنین با افزایش غلظت جاسمونیک اسید از 0/5 به 1/5 میلی مولار تعداد کل ریزغده در بوته کاهش معنی داری یافت. در رقم اگریا بهترین نتیجه در استفاده از جاسمونیک اسید با غلظت یک میلی مولار قبل از کاشت به دست آمد که موجب افزایش در تعدادکل، وزن کل، متوسط وزن و وزن خشک ریزغده و تعداد ریزغده مناسب و استاندارد به ترتیب 12، 33، 14، 33 و 15 درصد نسبت به شاهد و نیز افزایش 60 درصدی در تعداد ریزغده درشت گردید و اثری بر تعداد ریزغده ریز نسسبت به شاهد نداشت. در رقم ساوالان محلولپاشی با غلظت یک میلی مولار در مرحله مصرف بعد از غده دهی موجب افزایش در تعداد کل، وزن کل، متوسط وزن و وزن خشک ریزغده و تعداد ریزغده مناسب به ترتیب 5، 8، 8، 3 و 18درصد نسبت به شاهد و نیز کاهش 40 و 25 درصدی به ترتیب بر تعداد ریزغده درشت و ریزغده ریز گردید. این پژوهش اثر مثبت تیمار جاسمونیک اسید را بر گیاهچه های حاصل از کشت بافت دو رقم سیب زمینی اگریا و ساوالان در صفات مورد مطالعه نشان داد.