با توجه به شروع رسمی ادبیات مغانه از سنایی و تداوم آن در شعر عطار و تکاملش در شعر حافظ، علاوه بر ترکیبات این واژه، مضامین و اندیشه های مطرح شده در مورد این واژه و مشتقات و ترکیباتش در آثار این سه شاعر مورد تطبیق، بررسی و تحلیل قرار گرفته است.اینکه آیا نگاه سنایی، عطار و حافظ به واژه ی مغ، مثبت بوده یا منفی؟ و پاسخ به این پرسش که چرا و با چه اهدافی این واژه که در نظر عوام و نیز به لحاظ لغوی نه تنها دارای بار معنایی مثبت نیست بلکه بار معنایی بسیار منفی را با خود بر دوش میکشد، در ادبیات عارفانه ی فارسی وارد میشود و قد، می افرازد؟ پیش سوالاتی است که راجع به پژوهش حاضر مطرح میشود. این رساله از دو دیدگاه حائز اهمیت است ؛ نخست به لحاظ تاریخی و دیگر از منظر ادبی. از نظر تاریخی برای آن دسته از پژوهشگرانی که در صدد یافتن اطلاعاتی منسجم راجع به ایران باستان و ادیان مطرح شده در آن هستند ، میتواند به عنوان منبعی غنی و مستقل واقع شود. اما به لحاظ ادبی با توجه به اینکه بخش قابل ملاحظه ای از ادبیات عرفانی فارسی ، ادبیات مغانه و رندانه و این نوع طرز تفکر در شعر عرفانی است، بررسی و تحلیل موضوعات مربوط به این نوع ادبیات در شعر سنایی، عطار و حافظ به عنوان سه شاعر برجسته ی ادبیات عارفانه ی فارسی، امری ضروری مینماید. بدیهی است با توجه به برجستگی این سه شاعر در نوع ادبیات مغانه، رندانه و قلندرانه، این رساله به گونه ای میتواند الگو و راهگشای خوبی برای کارهایی از این دست باشد.