نام پژوهشگر: فاطمه رستمیان تل زالی

بررسی اثرات یارانه پرداختی به آب آبیاری بر رشد اقتصادی بخش کشاورزی ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده اقتصاد و علوم اداری 1389
  فاطمه رستمیان تل زالی   جواد شهرکی

بخش کشاورزی ایران اصلی ترین مصرف کننده آب بوده و بیش از 90درصد آب قابل استحصال در این بخش مصرف می شود. منابع آب در بخشهای مختلف اقتصادی، از جمله بخش کشاورزی با داشتن 23% اشتغال و 2/11 % تولید ناخالص ملی(gnp) و تأمین کننده بیش از 80% غذای جامعه، نقش حیاتی دارد. لذ،ا هرگونه تلاشی برای صرفه جویی در مصرف آب در این بخش می تواند حیاتی باشد. در تحقیق حاضر با استفاده از روش های اقتصاد سنجی و اطلاعات سری زمانی سالهای 1388-1364 اثرات یارانه آب آبیاری بر میزان مصرف و نیز ارزش افزوده بخش کشاورزی مورد بررسی قرار گرفت. روش مورد استفاده، روش سیستمی سه مرحله ای بود. بر اساس آزمون های صورت گرفته و نتایج بدست آمده با تغییر سطح یارانه، تولید در جهت معکوس تغییر می کند. به این صورت که با افزایش یارانه، تولید کاهش پیدا می کند و بالعکس با کاهش یارانه، تولید افزایش پیدا می کند. رابطه منفی بین یارانه و تولید حکایت از آن دارد که نهاده آب بیش از اندازه در تولید استفاده می شود و تولید در مرحله سوم قرار گرفته است. نتیجه دیگری که از این تحقیق حاصل شد وجود رابطه مثبت بین قیمت و یارانه می باشد. از آنجا که قیمت معادل هزینه تمام شده می باشد و یارانه نیز بخشی از هزینه تمام شده است بنابراین با افزایش قیمت یا به عبارتی هزینه تمام شده، یارانه نیز افزایش پیدا می کند. به این دلیل که با افزایش هزینه ها تورم بوجود می آید و دولت یارانه را بالا می برد که اثرات تورمی را بپوشاند. همچنین، یک رابطه مستقیم بین میزان مصرف آب آبیاری و یارانه آب آبیاری است، به این ترتیب که با افزایش یارانه، مصرف نیز افزایش پیدا کند به این دلیل که وقتی مقدار یارانه بالا باشد، کشاورز، قیمت پایینی برای مصرف آب آبیاری پرداخت می کند و لذا انگیزه ای برای کاهش مصرف آب نخواهد داشت. اجرای سیاست هدفمندی یارانه ها در مسیر درست برای رسیدن به اهدافی همچون کاهش مصرف آب آبیاری می تواند موثر باشد.