نام پژوهشگر: lمحمد پاکزاد
lمحمد پاکزاد حسین بهاروند
روش های بسیاری برای کشت و تکثیر سلول های پرتوان انسانی وجود دارد. با این حال هنوز چالش های تکنیکی مهمی باقی مانده است، از آن جمله می توان به ماتریکس ها به عنوان فراهم کننده بستر کشت مناسب و آنزیم های مورد استفاده در روند کشت این سلول ها اشاره کرد. در مورد بسترهای کشت، ماتریژل به عنوان یک بستر تجاری که از سلول های نوعی سارکومای موشی تهیه می شود، هنوز به عنوان بستر کشت در بیشتر آزمایشگاه ها به صورت گسترده ای استفاده می شود. همچنین در مورد آنزیم ها، انواعی از آن ها در بیشتر آزمایشگاه ها استفاده می شود که شامل کلاژناز ، دیسپاز، آکوتاز و انواع تریپسین (مهندسی شده و طبیعی) می باشد، که علاوه بر آنکه کار با آن ها تا حدودی مشکل می باشد، اغلب در کشت هایی که به روش آنزیمی پاساژ داده می شوند آنومالی های ژنتیکی گزارش شده است که استفاده از این آنزیم ها را تا حدودی زیر سوال می برد. در این گزارش ما جزییات تهیه بستر کشت جدیدی را ارایه کرده ایم که تهیه آن آسان و کاربردی است و مهم تر آنکه عاری از هرگونه مشتقات حیوانی است. این بستر از محیط کشت رویی سلول های فیبروبلاست پوست انسانی و بدون استفاده از سرم تهیه می شود. همچنین کشت سلول های پرتوان انسانی بر این بستر از طریق روش های معمول مکانیکی نظیر استفاده از ابزارstempro® ezpassage، بسیار موثرتر، ایمن تر و راحت تر از روش های آنزیمی انجام می شود و مشکلات کار با آنزیم ها را نیز ندارد. با استفاده از دو رده بومی(تولید شده در ایران- پژوهشگاه رویان) سلول های بنیادی جنینی انسانی و دو رده بومی از سلول های بنیادی القایی نشان داده ایم که بستر حاصل از hcm، کشت طولانی مدت سلول های پرتوان انسانی را پشتیبانی می کند. مورفولوژی و بیان آلکالین فسفاتاز در این شرایط مشابه گروه کنترل بود. کاریوتیپ رده های سلولی کشت شده بر این بستر حتی پس از 15 بار پاساژ سالم مانده بود. بیان مارکرهای سطحی مرسوم برای حالت غیر تمایزی شامل: tra 1-81 و ssea3 با تکنیک رنگ آمیزی ایمونوفلورسانس و همچنین بیان چهار ژن بسیار مهم هسته ای موثر در بنیادینگی شامل oct4 ، sox2، nanog و klf4توسط تکنیک rt-pcr نشان داده شده است. به علاوه، توسط همین تکنیک بیان چند ژن منتخب از هر سه لایه زاینده جنینی، حاصل از تمایز خودبخودی از طریق تشکیل اجسام شبه جنینی جهت تایید آزمایشگاهی پرتوانی سلول ها، نشان داده شده است. این بستر و روش کشت مکانیکی، ما را قادر می سازد تا بتوانیم سلول های پرتوان انسانی را بدون استفاده از مشتقات حیوانی، به صورت کاملاً کاربردی و ساده تر کشت دهیم. استفاده از این بستر و روش کشت، مسیر ما را به سمت کاربردهای کلینیکی تکنولوژی سلول های بنیادی پرتوان انسانی نزدیک تر می کند.