نماتود های ریشه گرهی (meloidogyne spp.) از جمله عوامل مهم بیماریزای گوجه فرنگی در سراسر دنیا محسوب می شوند. این نماتود ها به بیش از 2000 گونه گیاهی حمله می کنند. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثر عصاره پنج گیاه دارویی روی نماتود meloidogyne javanica بود. در این تحقیق از بذرآنغوزه، گل بابونه، برگ چای ترش، سرشاخه برگدار مرزه و ترکیب ساقه و برگ رزماری جهت تهیه عصاره استفاده شد. در صد مرگ و میر لارو های سن 2 نماتود تحت تأثیر غلظت های 125، 250، 500، 1000 و ppm 2000 عصاره متانولی در داخل میکروتیوب بررسی شد به طوری که بعد از 24، 48 و 72 ساعت تعداد لارو های مرده شمارش شدند. همچنین در صد بازدارندگی عصاره از تفریخ تخم های نماتود تحت تأثیر غلظت های 125، 250، 500، 1000 و ppm 2000 عصاره متانولی و غلظت های 2000،3000، 4500 و ppm 7000 عصاره آبی در پلیت های پلی استیرن با استفاده از بینوکولر بررسی شد به طوری بعد از گذشت 14 روز تعداد تخم های تفریخ نشده شمارش شدند. در این آزمایشات از آب مقطر استریل به عنوان تیمار شاهد استفاده شد. آزمایش ها بر اساس آزمون فاکتوریل در قالب یک طرح کاملاً تصادفی به ترتیب با چهار، سه و سه تکرار انجام شدند. تأثیر عصاره دو گیاه دارویی آنغوزه و مرزه که در شرایط آزمایشگاهی بیشترین تأثیر را بر مرگ و میر لارو و بازدارندگی از تفریخ تخم های نماتود داشتند در شرایط گلخانه ای بر پارامتر های رشدی و فاکتور های بیماریزایی ایجاد شده بر گیاه گوجه فرنگی بررسی شدند. در آزمایش های گلخانه ای، غلظت های 125، 250، 500، 1000 و ppm2000 عصاره متانولی همزمان با انتقال نشاء چهار تا شش برگی گوجه فرنگی رقم early urbana (حساس به نماتود ریشه گرهی) وارد خاک شد. چهار روز بعد 2000 لارو سن 2 نماتود، به نشاء ها مایه کوبی شدند. بعد از گذشت دو ماه، گیاهان برداشت شدند و پارامتر های رشدی و فاکتور های بیماریزایی اندازه گیری شدند. تمامی آزمایش های گلخانه ای در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تجزیه داده ها با نرم افزار mstatc و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح 5% انجام شد. عصاره بذر آنغوزه با غلظت ppm500 بعد از 24 ساعت و عصاره سرشاخه های برگدار مرزه با غلظت ppm 2000 بعد از 24 ساعت بیشترین در صد کشندگی لارو ها را نشان دادند. عصاره متانولی سرشاخه های برگدار مرزه با غلظت ppm2000 و عصاره آبی بذور آنغوزه، گل های بابونه و سرشاخه های برگدار مرزه با غلظتppm 7000 پس از گذشت 14روز بیشترین بازدارندگی از تفریخ تخم در شرایط آزمایشگاهی را داشتند. بیشترین پارامتر های رشدی گوجه فرنگی تیمار شده با عصاره آنغوزه مربوط به غلظت های 250، 500 و ppm 1000 و در مورد گیاه مرزه مربوط به غلظت های 500 و ppm 1000 بود. کمترین فاکتور-های بیماریزایی در خاک های تیمار شده با غلظت ppm2000 عصاره گیاه آنغوزه دیده شد.