تدوین اصول و مبانی طراحی سنتی نیازمند بررسی های تطبیقی و تجزیه و تحلیل نقوش و ترکیب بندی آنهاست. در این پروژه سقف تالار مرکزی چهلستون به عنوان یک منبع دست اول از شیوه طراحی سنتی به شیوه صفوی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و سعی شده تا با آنالیز طرحها و بررسی نسبت ترکیب بندی در نقوش ختایی و اسلیمی با کادر ها به اصول تدوین شده در آنها برسد. برای این منظور به روش تاریخی - همبستگی و با استفاده از مشاهده میدانی و تصویر برداری و سپس آنالیز دقیق نقش مایه ها و ترکیب بندی انجام شده است . پس از تطبیق داده ها نسبت های دقیقی میان ترکیب بندی و کادر بندی ها بدست آمده که در بسیاری موارد نسبت های طلایی را نشان می دهد. این پژوهش می تواند در تدوین اصول طراحی سنتی به شیوه صفوی و نیز اهداف آموزشی، پژوهشی و کاربردی به کار آید.

استفاده از عناصر تزئینی در هنرهای اسلامی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و جزء لاینفک هنرهای اسلامی محسوب می شود. به کارگیری این عناصر در هنرهای اسلامی، از آن جمله معماری از جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ بطوریکه کمتر اثر معماری را می توان یافت که در آن عناصر تزئینی به کار نرفته باشد. کاخ عالی قاپو نیز از این امر مستثنی نبوده و عناصر تزئینی بکار رفته در آن سرمنشأ الهام بسیاری از نقوش تزئینی دوره های مختلف بوده است. این کاخ مانند گنجینه ای از طرح مایه های اصیل و بدیع، متضمن هویت و فرهنگ ایرانی است، که تناسبات و ترکیب بندی عناصر اسلیمی و ختایی ویژه ای آن به دست استادانی نظیر رضا عباسی و شاگردانش به انجام رسیده است. برای بررسی عناصر تزئینی کاخ عالی قاپو، پس از عکاسی، طراحی و طبقه بندی تزئینات به تجزیه، تحلیل و آنالیز نقوش آن در قالب یک بحث توصیفی و تشریحی پرداخته شد. نتایج حاصل در مقایسه با نقوش تزئین هنرها و بناهای دیگر نشان از سرمنشأ مشترک اغلب این نقوش تزئینی دارد. بر اساس مطالعات انجام شده، نقوش این کاخ در قالب اسلیمی،ختایی و گل ها به روش گچ بری، کشته بری، نقاشی و طلاچسبانی کار شده است. در راستای اثرمحور بودن پروژه مطالعاتی، بر اساس نتایج حاصل و با الهام از کالبد بنا و نقوش تزئینی آن، نسبت به طراحی و ساخت جعبه چوبی مخصوص کتابت مبادرت گردید.

خط شکسته یکی از خطوط سه گانه ی اصیل ایرانی است؛ که پس از خط تعلیق و نستعلیق به جهت سهولت در نگارش و سرعت بخشیدن در کتابت خط نستعلیق، در مکاتبات دیوانی به وجود آمد.این خط در طول دوران، دستخوش تغییرات مختلفی بوده که در جهت به رشد رساندن و زیباتر نوشتن آن، اساتید بسیاری قلم دوانیده اند. امروزه این خط به دو شیوه نوشته می شود: یکی ادامه شیوه قدما و دیگری شیوه نوین،که از لحاظ ترکیب بندی و نرمش حروف نسبت به گذشته قابل بررسی است.خط شکسته بعلت رکود چند دهه ای که در طول تاریخ داشته ، از هندسه ی واحدی برخوردار نیست. لذا قوانین و تناسبات بصورت قانون واحدی استخراج نشده است. حالت های گوناگون نگارش این خط، زمانی نظام پیدا می کند که نگارش در این خط بر پایه ی قوانین و هندسه ی مشخصی باشد. می توان با بررسی حروف و کلمات و همچنیین بررسی ترکیب بندیها و ساختار ترکیب بندی در صفحه ی اصول نگارش این خط را استخراج کرد و معیارهای سنجش خط شکسته را بر اساس آن تدوین نمود. اینکه از بین خطوط موجود از آثار گذشتگان و بزرگان این هنر، آثار درویش عبد المجید مورد تاکید واقع می شود، آن است که ایشان را همه ی اساتید فی الجمله به عنوان نابغه ی این خط و صحیح ترین نگارنده ی آن در طول تاریخ می پندارند، لذا خط ایشان را مبنا قرار داده و مورد تجزیه تحلیل واقع می-گردد.پس از بررسی های انجام شده در مورد هندسه ساختار حروف و کلمات، نتایج کار به طورخلاصه اینکه تمامی حروف و کلمات در خط شکسته درویش عبدالمجید برپایه تناسبات طلائی و در راستای کرسی پنهانی به نام اسپیرال طلائی قرار گرفته است.

پژوهش حاضر با بررسی نقوش برگ نخل در سفالینه های نیشابور در سده های 3 تا 4 هجری در جست و جوی این سوال است که نقوش برگ نخل در سفالینه های نیشابور در سده های 3 و 4 هجری قمری چگونه بوده و به چه صورت نقش شده است. سوال اصلی این است که چگونه می توان از نقوش گیاهی برگ نخل در خلق آثار سرامیکی استفاده کردنتایج به دست آمده از پژوهش نشان می دهد که نقوش برگ نخل با ویژگی های خاص خود در هنر دوره های تاریخی مورد استفاده قرار گرفته و در قرون 3 و 4 هجری قمری در ادامه ی نقوش دوران قبل همچنان خصوصیات بعدی خود را حفظ کرده است. این نقوش در ترکیب بندی ها دارای نظم و محور مشخصی بوده و در بیشتر موارد به صورت متوالی تکرار می شوند. در سفالینه های نیشابور در قرون 3 و 4 هجری قمری، نیم برگ نخل با دو پره بر روی یک پیچک، بیشترین کاربرد را دارد. در بخش عملی با استفاده از نقش برگ نخل و نیم برگ نخل، به خلق آثار کاربردی مانند: شمعدان، بشقاب، گلدان و .... پرداخته شد.

استان کرمان در شرق ایران، در طول تاریخ معبر حوادث و رهگذر فراز و فرودهایی است که هر یک به تنهایی به عنوان تاریخ یک ملت بسنده می کند. مطالعات باستان شناسی قرن بیستم در این استان باعث کشف ده ها محوطه تاریخی مربوط به دوران پیش از تاریخ شد.تمدن جیرفت، واقع در شهرستان جیرفت یکی از این محوطه های باستانی می باشد، که قدمت آن به سه هزار قبل از میلاد باز می گردد. آثار مکشوفه از این تمدن نقش و ساخت منحصربفردی را نشان می دهند و بازگو کننده افکار وعقاید خالقان خود هستند. مهمترین مساله در این پژوهش شناخت این تمدن کهن، بررسی و معرفی ارزش های نهفته در آثار این تمدن می باشد. معرفی نقوش تمدن جیرفت و اجرای این نقوش با تکنیک مشابه با اصل آثار از اهداف این پژوهش می باشد. از سوالات مطرح در این پژوهش می توان به بررسی ویژگی هنری آثار جیرفت و نیز چگونگی استفاده این آثار در زیورسازی امروزی اشاره کرد.احتمال استفاده از تکتیک سنگ تراشی در ساخت جواهرسازی معاصر وجود دارد.ممکن است نقوش عیناً و گاه با تغییرات در ابعاد، ترکیب بندی، تقارن و غیره مورد استفاده قرار گیرند. روند مطالعاتی این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تاریخی-تجربی می باشد.برای یافته اندوزی اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شد. مطالعات نشان می دهند که کلی? نقوش جیرفت قابلیت استفاده در ساخت زیورآلات را دارا می باشند. و نیز تکنیک سنگ تراشی و تلفیق آن با فلز مانعی در ساخت آثار ایجاد نکرده و منجر به خلق آثار تازه ای در زمینه زیورآلات شده است.

چکیده مسئله خلاقیت در هنر مسئله ای گسترده و بحث برانگیز است. هنر سنتی با پیشینه و قدمت طولانی در سنت های گوناگون آثاری ماندگار به وجود آورده که موضوع مطالعات بسیاری بوده و هست. در این میان بسیار متداول شده که هنر سنتی را با معیارهای جدید مورد سنجش قرار دهند و گاهی آن را فاقد خلاقیت و تکراری بدانند. در این پژوهش سوال اصلی آن است که آیا می توان از خلاقیت در هنر سنتی سخن گفت یا خیر؟ و اگر خلاقیت در هنر سنتی مفهوم و جایگاهی دارد مبانی آن چیست؟ با توجه به دست آوردهای این پژوهش، هنر سنتی دارای معیارهایی است که از اصول سنتی اخذ شده و بر اساس آن تعریف خلاقیت با تعاریف جدید متفاوت است. در هنر سنتی خلاقیت موضوعی نیست که هنرمند در بدو شروع کار هنری بتواند بدان بپردازد و روند شکل گیری آن پس از مشق و ممارست در الگوهای سنتی و به شکلی خودجوش بروز می یابد. در واقع هنرمند سنتی در پی خلاق بودن نیست ولی در نهایت ممکن است خلاقیت به صورت وجودی در آثارش متجلی شود. همچنین خلاقیت چیزی افزوده بر هنر نیست بلکه در بطن آن وجود دارد. سبک شخصی نمونه ای از خلاقیت در هنر سنتی است برای مثال همه خوشنویسان اصول خط را به یک روش می آموزند اما آثار آنان قابل تمییز از یکدیگر هستند و این همان سبک شخصی است که در پی سالها زحمت و کوشش در رعایت اصول بروز پیدا کرده است.

بسیاری از رشته های صنایع دستی فراموش شده و یا در حال فراموشی هستند. در این بین هنرهایی هستند که اگر احیاء شوند بازار فروش و علاقه مندان خاص خود را دارند. یکی از این هنرها، هنر مینای شیراز است، که با وجود قابلیت های بیشمار، بنا به دلایلی که ذکر شد،کاملاً از میدان صنایع دستی خارج شده است. این پژوهش قدمی است هر چند کوتاه در راستای رونق و پیشرفت صنایع دستی کشورمان. هنرمندان دواتگر، قلمزن و جواهرساز شیراز و حتی بعضی دیگر از شهرهای ایران، مانند: تهران، سال هاست که به دنبال این هنر گشته تا مانند گذشته، زینت بخش آثارشان باشد. با احیاء هنر مینای شیراز، هنرهای یاد شده جان تازه ای گرفته و مینای شیراز بار دیگر زینت بخش زیورآلات و دیگر اشیاء با ارزش سیمین و یا زرین می شود. تاریخچه، اساتید و نوع مواد و ابزار مورد استفاده در این هنر بر ما پوشیده است و اینکه چه آثاری از هنر مینای شیراز باقی مانده و بیشتر بر روی چه سطوحی کار و از چه رنگ هایی استفاده می شده مورد سؤال قرار گرفته و علل از یاد رفتن و شیوه های احیاء آن مورد تحقیق و پژوهش قرار می گیرد. متأسفانه تاریخچه ی جامعی از این هنر در دست نیست، ولی آنچه مسلم است که در دوران پهلوی این هنر در دست خاندانی به نام "مینا" بوده و لعاب های هنر مینای شیراز از منابع خارجی تأمین می شده، این هنر را بیشتر روی سطوح نقره به منظور ظروف و جعبه کار می کرده اند. با توجه به آثار به جای مانده، بیشترین و گاهاً تنها رنگ مورد استفاده، رنگ لاجورد است. این هنر حتی با همان طرح ها و رنگ هایی که در گذشته استفاده می شده، بسیار به سلیقه ی امروز بازارهای داخلی و خارجی نزدیک است و می تواند به عرصه ی تولید انبوه و صادرات برسد. بسته بندی و نگه داری از آن مانند بسته بندی و نگه داری از آثار مینایی اصفهان می باشد. مطالب این پژوهش به روش های: مصاحبه ای، میدانی و کتابخانه ای گردآوری شده و داده ها به روش های تجربی و آزمایشگاهی، تجزیه و تحلیل شده اند؛ که در نهایت در مرحله ی ساخت به این نتیجه میرسیم که با خش دار کردن سطح نقره با عیار 98به بالا و استفاده از رنگ مینای پودری آلمانی (مخصوص نقره) در دمای 450 درجه سانتیگراد، می توان به نتیجه ی مطلوب رسید.