چکیده: گستردگی اراضی و آب های شور، محققین را به دنبال یافتن راهکارهایی برای کاهش افت عملکرد و رشد گیاه در شرایط شوری سوق داده است. با توجه به مزیت های فراوان کشت گیاه در شرایط آبکشت، بررسی امکان تولید با شوری آب بالا در شرایط آبکشت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بدین منظور تحقیقی برای بررسی اثر روی (zn) در جذب عناصر غذایی و افزایش تولید خیار (cucumis sativus l. cv karima) تحت تنش شوری در شرایط آبکشت انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل و با دو فاکتور شوری ( شاهد و 30 میلی مول در لیتر نمک کلرید سدیم، به ترتیب با ec برابر 970/1 و 750/4 دسی زیمنس بر متر ) و روی (1/0 ، 0/1 ، 0/2 و 0/4 میلی گرم در لیتر) در سال های 89-1388 در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا گردید. در این بررسی از پرلایت و ورمیکولایت به نسبت9:1 در گلدان های 10 لیتری به عنوان بستر کشت و از محلول غذایی هوگلند ویژه خیار برای تغذیه گیاهان استفاده گردید. پس از کشت گیاه و انجام مراقبت های لازم، با گذشت 45 روز میوه دهی آغاز و به مدت 50 روز با فواصل هر سه روز میوه ها برداشت و توزین گردید. میوه های برداشت شده در دو هفته آخر برای برسی خصوصیات کیفی میوه ( اسیدیته و tss میوه ) و غلظت عناصر، مورد آزمایش قرار گرفتند. در انتها بوته های خیار کف بر و غلظت عناصر در اندام های مختلف گیاه اندازه گیری گردید. تجزیه آماری داده ها نشان داد که شوری تاثیر معنی داری در سطح احتمال 5 درصد بر عملکرد میوه داشت به طوری که حداکثر عملکرد (1420 گرم ) در تیمار شاهد مشاهده گردید و این رقم با افزایش شوری به 1070 گرم کاهش یافت. با افزودن روی به تیمار شاهد عملکرد کاهش داشت به طوری که در بالاترین سطح رویبه دلیل مسمومیت، عملکرد به 830 گرم کاهش یافت. این درحالی بود که در شرایط شوری افزایش روی به 0/2 میلی گرم در لیتر توانست عملکرد را تا 1250 گرم افزایش دهد و از این جهت روی در افزایش عملکرد در شرایط شوری موثر بود. افزایش روی به تیمار شاهد باعث کاهش ارتفاع، سطح برگ و وزن تر برگ و ساقه شد ولی در شرایط شوری، افزایش روی تاثیری در این شاخص ها نداشت. افزایش شوری سبب افزایش غلظت سدیم، منگنز، روی و کاهش غلظت پتاسیم در تمامی اندام های گیاه شد. افزایش روی نیز سبب افزایش غلظت منگنز و روی در تمامی بخش های گیاه شد و این درحالی بود که در شرایط شوری، تغییرات روی و منگنز در اثر افزایش سطح روی، تشدید گردید. با افزودن روی و شوری به تیمار شاهد، غلظت فسفر در برگ افزایش و در میوه خیار کاهش نشان داد درحالی که در شرایط شوری، افزایش روی باعث کاهش غلظت فسفر برگ و افزایش آن در میوه شد. افزایش سطح روی و شوری سبب افزایش نشت الکترولیت نسبت به تیمار شاهد شد در حالی که در شرایط شوری افزایش روی به 0/2 میلی گرم در لیتر،نشت الکترولیت را در گیاه کاهش داد. باتوجه به نتایج به دست آمده، افزایش غلظت روی (zn) توانست تا 50 درصد کاهش عملکرد ناشی از شوری را جبران کند. بنابراین توصیه می شود با افزایش شوری در کشت خیار به روش آبکشت، حد مطلوب غلظت روی برای عملکرد مناسب افزایش یابد.