گاومیش رودخانه ای (بوبالوس بوبالیس) دامی با توانایی بالای تولید شیر و گوشت نقش مهمی ‏در اقتصاد روستایی کشور بازی می کند. عمده ترین مشکل این گونه دامی برونده تولیدمثلی ‏بسیار پایین آن است. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی اثرات هم کشتی سلول های کومولوس گاو ‏بر بلوغ و تکامل پس از لقاح گاومیش می باشد. تخمدان های گاومیش از کشتارگاه اهواز فراهم و ‏در دمای 37-30 به آزمایشگاه منتقل شدند. تخمک ها از فولیکول های 8-2 میلی متر بزل و ‏پس از ارزیابی ظاهری تخمک های درجه ‏a ‎‏ و ‏b‏ به سه گروه درمانی تقسیم شدند. آزمایش ‏اول: گروه 1 (تعداد=80) تخمک ها به برنامه بلوغ معمول آزمایشگاه شامل استفاده از محیط ‏tcm-199‎، 5% ‏fcs، 5% ‏bff، ‏?g/ml‏ 10‏‎ lh، ‏?g/ml‏ 10‏‎ ‎‏ ‏fsh‏ قرار گرفتند. گروه ‏‏2 (تعداد=72) تخمک سالم (همراه با سلول های کومولوس) گاومیش بر روی کشت تک لایه ‏سلول های کومولوس گاو در محیط ‏tcm-199‎‏ و 5 %‏‎ fcs‏ قرار گرفتند. گروه 3 ‏‏(تعداد=52) تخمک های درجه ‏a‏ و ‏b‏ گاومیش که برهنه شدنه بودند همانند گروه 2 بر روی ‏کشت تک لایه سلول های کومولوس گاو قرار گرفتند. پس از 24 ساعت انکوباسیون در در ‏محیط با دمای 5/38 درجه سانتی گراد و 5 % ‏co2‎‏ و 95% رطوبت، تخمک ها تثبیت و با رنگ ‏معمول استو-اورسئین وضعیت بلوغ هسته در آن ها ارزیابی شد. متوسط درصد بلوغ 6/66، ‏‏3/85 و 70 به ترتیب در گروه های 1، 2 و 3 (05/0< ‏p‏) ثبت گردید. آزمایش دوم هم شبیه ‏آزمایش اول طراحی شد (گروه 1: تعداد=52، گروه 2: تعداد=71 و گروه 3: تعداد=55) با این ‏تفاوت که تخمک ها پس از زمان انکوباسیون بلوغ برنامه ‏ivf‏ بر روی آن ها انجام می شد و 3 ‏و 6 روز پس از لقاح وضعیت تکامل جنین گاومیش در مراحل تسهیم و بلاستوسیست مورد ‏بررسی قرار می گرفت. میزان تسهیم 3 روز پس از لقاح 3/41، 2/48 و 9/32 درصد به ترتیب ‏در گروه های 1، 2 و 3 (05/0< ‏p‏) ثبت گردید. در هیچ یک از گروه ها بلاستوسیست به دست ‏نیامد. نتایج این مطالعه اثر بسیار مطلوب هم کشتی سلول های کومولوس گاو را بر بلوغ تکامل ‏پس از لقاح تخمک گاومیش نشان داد. ‏