نام پژوهشگر: فاطمه قایمی منش

بررسی نقش ژن sort1 در بقای سلول های رده سرطان تخمدان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1390
  فاطمه قایمی منش   حجت اله ربانی

مقدمه: به دلیل تشخیص دیر هنگام سرطان تخمدان و عدم شیوه های درمانی موثر، این بیماری از نظر تلفات در بین سرطان های زنان بیشترین مرگ و میر را داراست. مطالعات نشان می دهد که برای دستیابی به روش های موثر برای تشخیص زود هنگام بیماری، جلوگیری از متاستاز و نیز درمان غیر تهاجمی این نوع سرطان، نیاز به شناخت وقایع مولکولی درون و برون سلولی است. مطالعه قبلی ما نشان داد که ژن sort1 در هر دو سطح ژن و پروتئین، به صورت نابجا در نمونه های توموری سرطان تخمدان، بیان شده در حالیکه در بافت سالم تخمدان بیان نمی شود. از آنجا که پروتئین حاصل از این ژن دارای عملکرد های مختلف و لیگاند های متنوعی در سلول می باشد به نظر می رسد که احتمالاً در ایجاد تومور نقش داشته باشد. مواد و روش ها: ابتدا با بهره گیری از استراتژی rnai بیان ژن sort1 در رده سلولی سرطان تخمدان با نام caov-4 کاهش داده شد. knockdown بیان ژن sort1 توسط تکنیک های real-time qpcr و وسترن بلات بررسی شد. سپس به بررسی تأثیر این کاهش در میزان آپوپتوز و تقسیم سلولی توسط تکنیک های apoptosis assay و [3h]-thymidine proliferation assay پرداخته شد. از سوی دیگر قسمت خارج سلولی پروتئین sortilin (پروتئین حاصل از ترجمه رونوشت ژن sort1) توسط آنتی بادی های منوکلونال تولید شده بر ضد دمین خارج سلولی آن هدف قرار گرفت. میزان توانایی اتصال آنتی بادی ها به پروتئین sortilin سطح سلولی، توسط تکنیک facs و نیز میزان توانایی آنها در القاء آپوپتوز سلولی توسط apoptosis assay بررسی شد. همچنین پروفایل بیان گیرنده های کمکی sortilinدر رده های سلولی سرطان تخمدان توسط روش های rt-pcr و وسترن بلات مطالعه و با نمونه تخمدان سالم مقایسه شد. نتایج: پس از اطمینان از کاهش بیان حدوداً 80-70 درصدی ژن sort1 در سلولهای مورد آزمایش، به اندازه گیری تأثیر کاهش بیان ژن در آپوپتوز و تقسیم سلولی پرداخته شد. بررسی آپوپتوز سلولی حاکی از القای حدوداً 27 درصد آپوپتوز سلولی در زمان 48 ساعت پس از ترانسفکشن در سلول های caov-4 و عدم آپوپتوز در رده سلولی کنترل بود. این نتیجه توسط بررسی تقسیمات سلولی با استفاده از روش[3h]-thymidine proliferation assay تأیید شد. نتایج به دست آمده از بررسی توانایی آنتی بادی های تولید شده در شناسایی sortilin خارج سلولی نشان داد که mab3 بیش از دو آنتی بادی دیگر (در حدود 69-20 درصد) پروتئین هدف خود را می شناسد. در حالیکه mab2 در القاء آپوپتوز سلولی، از دو آنتی بادی دیگر توانمند تر است و در رده های سرطان تخمدان سبب القاء آپوپتوزی در حدود 27-11 درصد می شود. از سوی دیگر بررسی بیان گیرنده های کمکی sortilin، نشانگر بیان نابجای گیرنده ntr1 در رده های سلولی سرطان تخمدان و عدم بیان آن در بافت سالم تخمدان بود. بحث: نتایج به دست آمده نشان می دهد که احتمالاً sortilin در بقای سلول های رده سرطان تخمدان نقش ایفا می کند. این فرضیه مطرح شد که احتمالاً هترودایمر بین sortilin و ntr1 به عنوان گیرنده های پپتید نوروتنسین در رشد سلول های سرطان تخمدان نقش داشته باشد. بررسی میزان آپوپتوز سلولی توسط هدف گیری دمین خارج سلولی sortilin با استفاده از آنتی بادی های منوکلونال تولید شده بر علیه آن، حاکی از امکان القای آپوپتوز در سلول های سرطان تخمدان با استفاده از این شیوه بود. در مجموع با توجه به بیان نابجای ژن sort1 در تومور تخمدان و امکان ایجاد آپوپتوز در این سلول ها توسط کاهش بیان این ژن، sort1 می تواند در آینده در درمان بیماری سرطان تخمدان مورد توجه باشد. کلمات کلیدی: سرطان تخمدان sort1, sortilin, sirna,، آپوپتوز مقدمه: به دلیل تشخیص دیر هنگام سرطان تخمدان و عدم شیوه های درمانی موثر، این بیماری از نظر تلفات در بین سرطان های زنان بیشترین مرگ و میر را داراست. مطالعات نشان می دهد که برای دستیابی به روش های موثر برای تشخیص زود هنگام بیماری، جلوگیری از متاستاز و نیز درمان غیر تهاجمی این نوع سرطان، نیاز به شناخت وقایع مولکولی درون و برون سلولی است. مطالعه قبلی ما نشان داد که ژن sort1 در هر دو سطح ژن و پروتئین، به صورت نابجا در نمونه های توموری سرطان تخمدان، بیان شده در حالیکه در بافت سالم تخمدان بیان نمی شود. از آنجا که پروتئین حاصل از این ژن دارای عملکرد های مختلف و لیگاند های متنوعی در سلول می باشد به نظر می رسد که احتمالاً در ایجاد تومور نقش داشته باشد. مواد و روش ها: ابتدا با بهره گیری از استراتژی rnai بیان ژن sort1 در رده سلولی سرطان تخمدان با نام caov-4 کاهش داده شد. knockdown بیان ژن sort1 توسط تکنیک های real-time qpcr و وسترن بلات بررسی شد. سپس به بررسی تأثیر این کاهش در میزان آپوپتوز و تقسیم سلولی توسط تکنیک های apoptosis assay و [3h]-thymidine proliferation assay پرداخته شد. از سوی دیگر قسمت خارج سلولی پروتئین sortilin (پروتئین حاصل از ترجمه رونوشت ژن sort1) توسط آنتی بادی های منوکلونال تولید شده بر ضد دمین خارج سلولی آن هدف قرار گرفت. میزان توانایی اتصال آنتی بادی ها به پروتئین sortilin سطح سلولی، توسط تکنیک facs و نیز میزان توانایی آنها در القاء آپوپتوز سلولی توسط apoptosis assay بررسی شد. همچنین پروفایل بیان گیرنده های کمکی sortilinدر رده های سلولی سرطان تخمدان توسط روش های rt-pcr و وسترن بلات مطالعه و با نمونه تخمدان سالم مقایسه شد. نتایج: پس از اطمینان از کاهش بیان حدوداً 80-70 درصدی ژن sort1 در سلولهای مورد آزمایش، به اندازه گیری تأثیر کاهش بیان ژن در آپوپتوز و تقسیم سلولی پرداخته شد. بررسی آپوپتوز سلولی حاکی از القای حدوداً 27 درصد آپوپتوز سلولی در زمان 48 ساعت پس از ترانسفکشن در سلول های caov-4 و عدم آپوپتوز در رده سلولی کنترل بود. این نتیجه توسط بررسی تقسیمات سلولی با استفاده از روش[3h]-thymidine proliferation assay تأیید شد. نتایج به دست آمده از بررسی توانایی آنتی بادی های تولید شده در شناسایی sortilin خارج سلولی نشان داد که mab3 بیش از دو آنتی بادی دیگر (در حدود 69-20 درصد) پروتئین هدف خود را می شناسد. در حالیکه mab2 در القاء آپوپتوز سلولی، از دو آنتی بادی دیگر توانمند تر است و در رده های سرطان تخمدان سبب القاء آپوپتوزی در حدود 27-11 درصد می شود. از سوی دیگر بررسی بیان گیرنده های کمکی sortilin، نشانگر بیان نابجای گیرنده ntr1 در رده های سلولی سرطان تخمدان و عدم بیان آن در بافت سالم تخمدان بود. بحث: نتایج به دست آمده نشان می دهد که احتمالاً sortilin در بقای سلول های رده سرطان تخمدان نقش ایفا می کند. این فرضیه مطرح شد که احتمالاً هترودایمر بین sortilin و ntr1 به عنوان گیرنده های پپتید نوروتنسین در رشد سلول های سرطان تخمدان نقش داشته باشد. بررسی میزان آپوپتوز سلولی توسط هدف گیری دمین خارج سلولی sortilin با استفاده از آنتی بادی های منوکلونال تولید شده بر علیه آن، حاکی از امکان القای آپوپتوز در سلول های سرطان تخمدان با استفاده از این شیوه بود. در مجموع با توجه به بیان نابجای ژن sort1 در تومور تخمدان و امکان ایجاد آپوپتوز در این سلول ها توسط کاهش بیان این ژن، sort1 می تواند در آینده در درمان بیماری سرطان تخمدان مورد توجه باشد.