نام پژوهشگر: ساناز نعمتی
ساناز نعمتی مصطفی ولیزاده
بذور نه جمعیت متعلق به سه گونه مریم نخودی (teucrium) و هشت جمعیت متعلق به چهار گونه چله داغیeremostachys)) از گیاهان دارویی متعلق به تیره نعناعیان از مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهیه شدند. این نمونه ها (جمعیت ها) به صورت انفرادی (18 الی 20 بذر) در مطالعه میزان پلی مورفیسم (چند شکلی) با استفاده از روش الکتروفورز با ژل پلی آکریلامید – سدیم دو دسیل سولفات (sds-page) مورد مطالعه قرار گرفتند. در تجزیه با sds-page میزان حرکت نسبی (rm یا درصد حرکت نوار در مقایسه با بیشترین حرکت) برای الگوهای نواری پروتئین های ذخیره ای بذر بدون ابهام تعیین شد. و وجود و یا عدم وجود هر نوار با امتیازهای 1 و صفر در نظر گرفته شد. در مورد جمعیت های متعلق به سه گونه از جنس teucrium، تعداد انگشت شماری پروتئین ذخیره ای بذر مشاهده شدند (6 تا نوار کاملا بدون ابهام) که در نمونه های داخل جمعیت ها و داخل گونه چند شکلی نشان نداند. با وجود این برای نوارهای مربوطه بین گونه ها تنوع مشاهده شد. بدین ترتیب فاصله ژنتیکی گونه ها با استفاده از ضریب جاکارد محاسبه و فاصله ها با الگوریتم upgma یا ward به دندروگرام تبدیل شد. تجزیه خوشه ای نشان داد که دو گونه t. polium و t. chamaedrys در یک خوشه قرار دارند و گونه t. oriental در خوشه مستقل قرار می گیرد و دورترین فاصله ژنتیکی را از دو گونه دیگر به خود اختصاص داده است. برای گیاه چله داغی 9 نوار بدون ابهام تشخیص داده شد که هم در داخل گونه ها و هم بین گونه ها چند شکلی نشان دادند. بدین ترتیب فراوانی مارکرهای پروتئینی به عنوان فاصله اقلیدسی بکار رفت و با روش ward این فاصله ها به دندروگرام تبدیل شد. نتایج بدست آمده از برش دندروگرام نشان داد که جمعیت های متعلق به سه گونه e. lacinata, e. azerbaijanica, e. laevigata در یک گروه (کلاستر) قرار می گیرند و این سه گونه قرابت سیستماتیکی بالایی با هم دارند و در یک بخش قرار می گیرند. جمعیت های متعلق به گونه e. macrophylla نیز گروه مجزایی را تشکیل دادند. بر اساس فلور ایرانیکا نتایج حاصل از متد پروتئینهای ذخیره ای بذر با نتایج حاصل از رده بندی کلاسیک (مورفولوژیک) مطابقت دارد در فلور ایرانیکا جنس eremostachys به پنج بخش (section) تقسیم می شود که گونه e. macrophylla در بخش جداگانه ای به نام مولوسلئیده قرار می گیرد و گونه های azerbaijanica, e. laevigata, e. lacinata e. که از لحاظ ویژگیهای گیاه شناسی (سیتماتیکی) قرابت زیادی با هم دارند در بخش فلوموئیده قرار می گیرند این سه گونه تنها بر اساس طول کاسه گل از هم جدا می شوند.