نام پژوهشگر: فائزه محمدالحسینی
فائزه محمدالحسینی مژده وزیری
پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتابهای بخوانیم و بنویسیم چهارم و پنجم ابتدایی صورت گرفته است . ابتدا با مروری بر ادبیات و مبانی نظری پژوهش ،9 مهارت خودآگاهی ، همدلی ،ارتباطی ، بین فردی ، حل مسئله ، تصمیم گیری ، تفکر خلاق ، تفکر انتقادی و مهارت مقابله با هیجانات و استرس از مولفه های سازمان بهداشت جهانی انتخاب گردیدند . در مرحله بعد اطلاعات مربوط به مصادیق مرتبط با هریک از آنها که توسط سازمان بهزیستی مشخص شده اند،با جداول درصد فراوانی و نمودار با در نظر گرفتن این مهارت ها تهیه و تنظیم گردید. " در کتاب بخوانیم چهارم مهارت ارتباطی بالاتر از همه مهارت ها با درصد 82/28 و بعد ازآن به مهارت خودآگاهی با درصد فراوانی 14/23 و سپس مهارت های بین فردی و همدلی با درصد های به ترتیب 23/14و53/13پرداخته شده است و در این کتاب به مهارت حل مسئله ،تفکر انتقادی و تصمیم گیری با درصد های به ترتیب 49/2،42/1، 0 توجه گذرا و نا مناسبی شده است . " " در کتاب بنویسیم چهارم ابتدایی مهارت تفکر خلاق بالاتر از همه مولفه ها با 75درصد بیشترین تاکید شده است . بعد به مهارت های بین فردی ، ارتباطی ،خودآگاهی و همدلی به ترتیب با درصد های 34/8،95/6 ،55/5،16/4 به میزان خیلی کم پرداخته شده است. به بقیه مهارت ها نیزاصلا توجهی نشده است ." " در کتاب بخوانیم پنجم مهارت ارتباطی بالاتر از همه مهارت ها با درصد 98/30 و بعد ازآن به مهارت خودآگاهی با درصد فراوانی 56/22 و سپس مهارت های مقابله با هیجانات و استرس و بین فردی با درصد های به ترتیب 28/13و50/11پرداخته شده است وبه مهارت های تفکر خلاق و همدلی با درصد97/7 یکسان توجه شده است در این کتاب به مهارت حل مسئله ،تفکر انتقادی و تصمیم گیری با درصد های به ترتیب 09/3،21/2، 44/0 کمترین توجه شده است. " " در کتاب بنویسیم پنجم ابتدایی مانند سال چهارم مهارت تفکر خلاق بالاتر از همه مولفه ها با درصد 62/69 بیشترین توجه شده است . و بعد به مهارت های ،خودآگاهی، بین فردی ، ارتباطی ، همدلی و مهارت تفکر انتقادی به ترتیب با درصد های 86/8 ،32/6 ،07/5،79/3،53/2 به میزان خیلی کم پرداخته شده است. به بقیه مهارت ها (مهارت حل مسئله ، تصمیم گیری ، مقابله با هیجانات و استرس) با درصد فراوانی 27/1 به طور یکسان به میزان خیلی ناچیز توجه شده است." می توان نتیجه گرفت در کل ، کتاب های بخوانیم و بنویسیم این دوپایه توانسته است مهارت های ارتباطی ، خودآگاهی ، و تفکر خلاق را به طور مطلوبی در دانش آموزان تقویت کند . اما پیشنهاد می شود به سایر مهارت ها به خصوص مهارت تصمیم گیری که اصلا توجهی به آن نشده است و بعد از آن مهارتهای حل مسئله و تفکر انتقادی که به میزان بسیارناچیزی به آن توجه شده است و از مهارتهای ضروری برای جوانان و نوجوانان در مواجهه با مسائل در زندگی آینده می باشد اهمیت بیشتری دهند . کلمات کلیدی : تحلیل محتوا ، محتوا، مهارت های زندگی ، کتاب درسی ، دوره ابتدایی، کتاب بنویسیم ، کتاب بخوانیم