نام پژوهشگر: سید مهدی نبوی دهکردی
سید مهدی نبوی دهکردی ساسان باقری
منطقه دره انجیر در شمال غربی شهر انارک از استان اصفهان به عنوان بخشی از سرزمین انارک- جندق در حاشیه شمال غربی خرده قاره ایران مرکزی- خاوری واقع گردیده است. مطالعه مجموعه دگرگونی و رسوبی این منطقه از دیدگاه دگرشکلی و تاریخچه تکتونیکی، حداقل 7 رخداد دگرشکلی با ماهیت های گوناگون را نمایان ساخته است که در ارتباط با سه رویداد مهم تکتونیکی واریسکن، سیمرین پیشین و آلپ میانی- فوقانی بوده اند. ترتیب رخداد های دگرشکلی عملکرده در منطقه دره انجیر به همراه ساختارهای حاصل از آنها و زمان وقوع شان به ترتیب زیر می باشند: 1- فاز دگرشکلی d1 اولین رخداد منطقه دره انجیر است که در واحد شیستی مرغاب شکل گرفته است. سن تشکیل این فاز احتمالا دونین فوقانی- کربونیفر زیرین است. 2- فاز دگرشکلی d2 در ادام? رخداد اول، واحد مرغاب را همچنان متاثر ساخته و سبب تشکیل یک سری چین های هم شیب در شیست های مرغاب شده است. سن تشکیل این فاز همانند فاز d1 دونین فوقانی- کربونیفر زیرین است. 3- فاز دگرشکلی d3 سومین رخداد منطقه دره انجیر است که آثار آن را عمدتا در واحد دگرگون چاه گربه می توان مشاهده کرد. با توجه به همزمانی این چین ها با واقعه دوم دگرگونی منطقه سن این فاز دگرشکلی احتمالا پرمین فوقانی- تریاس زیرین می باشد. 4- مهمترین نقش فاز دگرشکلی d4به عنوان چهارمین رخداد منطقه شکل گیری یک سری تورق های برشی- میلونیتی و راندگی در منطقه مورد مطالعه می باشد. با توجه به ماهیت برشی- میلونیتی و همراهی آن با راندگی های عظیم با تمایل به سمت جنوب شرق، این واقعه مربوط به رویداد تکتونیکی برخورد قاره ای در تریاس میانی- فوقانی در نظر گرفته می شود. 5- فاز دگرشکلی d5 یکی از مهمترین فاز های دگرشکلی جوان منطقه انارک است. این فاز سبب شکل گیری راندگی و چین های برگشت? مربوطه در منطقه دره انجیر و به خصوص منطقه عشین شده است. عملکرد زمانی شکل گیری این فاز دگرشکلی احتمالا ائوسن فوقانی- الیگوسن و احتمالا مربوط به بسته شدن اقیانوس سبزوار می باشد. 6- فاز دگرشکلی d6 دومین فاز دگرشکلی مهم منطقه انارک است که در شکل گیری مورفولوژی کنونی آن نقش بسزائی داشته است. عملکرد این فاز دگرشکلی، تشکیل چین های باز و مخروطی با هم پوشانی راست بر در گستره وسیع، در تمامی سنگ های قدیمی تر از میوسن فوقانی بوده است. مهمترین تاثیر این فاز دگرشکلی شکل گیری ساختار قارچ شکل منطقه انارک بوده است. تداوم تنش حاصل از این واقعه منجر به شکل گیری حوضه های باریک و نسبتا عمیق نئوژن در شمال و جنوب منطقه دره انجیر شده است. محدوده سنی عملکرد این فاز دگرشکلی میوسن فوقانی- پلیوسن و همزمان با گسترش کمربند چین – رانده نائین در حوضه پشت کمان کمربند آتشفشانی ارومیه- دختر است. 7- فاز d7 به عنوان آخرین فاز دگرشکلی منطقه دره انجیر انارک از شدت عمل پایینی برخوردار بوده است. این فاز که در ادام? فاز دگرشکلی d6 رخ داده، همچنان موجب تشکیل چین های ملایم در منطقه انارک شده است. سن تشکیل این فاز دگرشکلی احتمالا در محدوده زمانی پلیوسن فوقانی- پلیستوسن است.