نام پژوهشگر: کورس حشمت بهزادی
کورس حشمت بهزادی جمشید شهاب پور
این رساله شامل مجموعه ای از مطالعات فلززایی و بررسی مدل کانسارسازی بر روی ذخایر کرومیت، ذخایر احتمالی فلزات گروه پلاتین و ذخایر منگنز در نواحی افیولیتی و اولترامافیک های مهم در استان کرمان و مقایسه آن ها در این نواحی می باشد. این نواحی مطالعاتی شامل افیولیت های شمال بافت و ادامه آن در سمت جنوب بافت (حوالی دره پهن)، محدوده اولترامافیک های آبدشت، صوغان و سیخوران (منطقه اسفندقه) و در نهایت اولترامافیک های فاریاب را شامل می شود، که این نواحی در یک محدوده جغرافیایی گسترده ای واقع شده اند. مطالعات زمین شناسی و مطالعات ژئوشیمیایی انجام شده بر روی کانی ها و کانسنگ های کرومیت و سنگ ها در نواحی اسفندقه و فاریاب، نشانگر آن می-باشد که این توده های اولترامافیک عموماً دونیتی- پریدوتیتی متعلق به پالئوزوئیک، در وضعیت مشابهی تشکیل و جایگزین شده و علی رغم آنکه واحدهای سنگی بخش فوقانی یک مجموعه افیولیتی در آن ها موجود نمی باشد، ولی منشأ ذخایر کرومیت موجود در آن ها با توجه به ترسیم داده های ژئوشیمیایی در نمودارهای مربوطه، در محدوده ذخایر نوع آلپی قرار می گیرند. ضمناً بررسی نمودار تغییرات v در برابر ti در ذخایر کرومیت این نواحی و همچنین بررسی سایر مشخصات ژئوشیمیایی کانسنگ های کرومیت نواحی مختلف بافت، اسفندقه و فاریاب نشانگر آن می باشد که ذخایر کرومیت این مناطق عموماً دارای منشأ پریدوتیت های گوشته ای و در مواردی ماگمای بونینیتی می باشد. به علاوه فراوانی نسبی بیش از ppb100 از عناصر ipge در کرومیت های هر سه این نواحی نیز بیشتر با منشأ بونینیتی ماگمای سازنده آن ها سازگاری نشان می دهد. مطالعات نشان می دهد که در مناطق اسفندقه و فاریاب ذخایر کرومیت ابتدا به صورت لایه های محدودی و در بین لایه های دونیتی تشکیل شده اند، ولی این لایه های محدود به دلیل عملکردهای تکتونیکی و خصوصاً عملکرد گسل های برشی شکسته شده و به شکل عدسی تظاهر می کنند. در منطقه بافت کلیه توالی افیولیتی علی رغم تکتونیزه شدن موجود بوده و در این منطقه نیز تمرکز عدسی ها و لایه های منقطع کرومیت عموماً در داخل زون های برشی موجود در سرپانتینیت ها و به موازات ساختارهای صفحه ای مشاهده می شود. مطالعات ژئوشیمی اکتشافی بر روی عناصر گروه پلاتین نشان می دهند که میانگین مجموع عیار عناصر pt و pd در این نواحی به ترتیبppb 2/4، 120و 34 می-باشد. در حوالی سیخوران اسفندقه در دو محدوده شامل یک زون دونیتی عموماً حاوی پیریت های نیکل دار و همینطور همراه با عدسی های کرومیت با بافت نودولار این منطقه، نمونه هایی با عیار مجموع pt+pd معادل 2 تا ppm 5/2 مشاهده می گردد. در منطقه فاریاب نیز تمرکزات غیر عادی در دستک 50 متری در تونل فطر 6 و حوالی کارگاه برکت با عیار ppm 4/0 قابل مشاهده است. بین مقادیر عیار cr و ir نیز در اکثر موارد یک همبستگی مثبت وجود داشته و عیار ipge در تمامی ذخایر مناطق بافت، اسفندقه و فاریاب بالغ بر چند صد ppb بوده که این افزایش عیار می تواند نشانگر منشأ عموماً بونینیتی ماگماهای سازنده در همه این سه منطقه باشد، که شاخص وجود ذخایر کم عیار فلزات ipge در زون-های کرومیت دار هر سه این نواحی نیز می باشد. در محدوده افیولیت های بافت در حوالی گوغر و منطقه گوشک و بنه-هووئیه نیز ذخایر متعددی از mn شناسایی شده که عموماً بصورت عدسی ها و یا لایه هایی بر روی واحدهای بازالتی اسپیلیتی و یا در بین آن ها تشکیل شده است که مطالعات ژئوشیمیایی و بافتی- ساختاری، منشأ عموماً بروندمی زیر دریایی را برای آن ها پیشنهاد می کند.
کورس حشمت بهزادی مسیب سبزه ای
-1 ذخایر کرومیت منطقه بافت ابتدا در مجموعه، افیولیتی اولیه در داخل لایه های دونیتی و یاهاله های دونیتی درون هارزبورگیتهای قسمت تحتانی این مجموعه تشکیل شده و سپس در مراحل بعدی در نتیجه، سرپانتینیزاسیون بخشهای اولترامافیک و همزمان و متعاقب آن عملکرد دیاپیریک توده های سرپانتینیتی این ذخایر به درون زونهای برشی و یا زونهای گسلی برشی درون سرپانتینیتها رانده شده و جایگزین شده اند. -2 شیب و امتداد عدسیها و یا لایه های محدود کرومیت درون زونهای برشی و یا زونهای گسلی از امتداد و شیب این زونها وساخت صفحه ای در سرپانتینیتهای همبر کاملا تبعیت کرده و جهت اکتشاف و دستیابی به این ذخایر کافی است که عملیات اکتشافی دقیق زمین شناسی - حفاری و یا ژئوفیزیکی را در امتداد این زونها متمرکز ساخت و در صورت عدم دستیابی به ذخایر مساعد در امتداد این زونها حداقل از صرف هزینه های بیشتر حفاری و اکتشافی درسایر نقاط جلوگیری بعمل خواهد آمد. -3 در منطقه مورد مطالعه زونهای گسلی عموما دو روند متفاوت داشته به نحوی که یک سری ازاین گسلها یک روند شمالغربی - جنوبشرقی داشته و ساخت صفحه ای در سرپانتینیتها وروند عمومی منطقه کاملا تبعیت می کنند در واقع این گسل خوردگیها منطبق بازونهای برشی درون سرپانتینیتها بوده و از نظر پتانسیل بالقوه ذخایر کرومیت و جایگزینی این ذخایر در امتدادشان دارای اهمیت اکتشافی می باشند در حالیکه دسته، دیگر گسلها عموما یک روندشمالشرقی - جنوبغربی داشته و نسبت به گسل خوردگیهای قبلی و همینطور زونهای برشی درون سرپانتینیتها و روند عمومی منطقه متقاطع بوده و هیچ ارتباطی با مرحله، جایگزینی مجموعه افیولیتی و نتیجتا جایگزینی ذخایر کرومیت نداشته و شواهد نشان می دهند که بعضی ازاین گسل خوردگیها بین زون آمیزه رنگین بافت و تشکیلات آتشفشانی رسوبی ائوسن که در شمال این منطقه قرارگرفته اند مشترک بوده و نتیجتا جوانتر از ائوسن می باشند و اهمیت این گسل خوردگیها صرفا از نظر جابجایی ذخایر کرومیت باید در نظر گرفته شود -4 همزمان باجایگزینی ذخایر کرومیت در زونهای برشی و یا زونهای گسلی فرایند (lisve nitization) نیز به موازات همین زونها و در قسمتهایی از سرپانتینیتهای متورق بوقوع پیوسته و این واحدهای سنگی شدیدا دگرسان شده بواسطه داشتن مقادیر زیادی اکسید آهن آبدار (لیمونیت)کاملا زردرنگ بوده وقتی در مواردی که سطح سرپانتینیتها را خاکهای برجا پوشانده اند وجود لیسونیتها بصورت خاکهای زردرنگی برسطح زونهای برشی کاملا محرز بوده و با ردیابی آنها در حقیقت می توان زونهای برشی و یازونهای گسلی را جهت یابی و شناسایی کرده و به ذخایراحتمالی کرومیت موجود در آنها دسترسی پیدا کرد. -5 وجود ساختار خطی (lineation) در جداره و همینطور در دانه های کرومیت جهت یافته و کشیده شده درون کانسار بازتابی از جهت حرکت و جایگزینی و امتداد کانسار در داخل زونهای برشی می باشد و باتوجه به اینکه ذخایرکرومیت درامتداد این زونها بصورت بودینهای منقطع و عدسیهای منفرد ظاهر می شوند بااستفاده از جهت یابی ساختار خطی در مراحل مختلف اکتشافی براحتی می توان ادامه بودینهای قطع شده کرومیت را شناسایی کرد.