منطقه ی مورد مطالعه به طول تقریبی 18 کیلو متر و در مسیر جاده ی همدان- سنندج (گردنه ی صلوات آباد) واقع شده است. با توجه به وضعیت ترانشه های سنگی جاده ی ارتباطی همدان- سنندج و همچنین شرایط زمین شناسی، تکتونیکی و آب و هوایی خاص این منطقه، احتمال ناپایداری دامنه های سنگی مشرف به جاده در بعضی از مناطق، به ویژه در گردنه ی صلوات آباد، بسیار بالا می باشد. در این پژوهش پس از جمع آوری اطلاعات صحرایی و آزمایشکاهی، توده های سنکی مسیر مورد مطالعه به روش-های rmi ، rmr، smr و rms طبقه بندی گردید. همچنین، جهت ارزیابی خطر گسیختگی صفحه ای در این مسیر، از نرم افزار rocplane، گسیختگی گوه ای از نرم افزار swedge و خطر سقوط سنگ از روش rhrs استفاده کردید. بررسی ها نشان می دهد که، در ایستگاه شماره ی 3 پتانسیل گسیختگی صفحه ای و در ایستگاه های شماره ی 1، 2، 4 و 6 پتانسیل گسیختگی گوه ای وجود دارد. همچنین بر اساس رده بندی rhrs، مسیر مورد مطالعه در ایستگاه های 1، 2 و 3 در کلاس پر خطر و در ایستگاه های 4، 5، 6 ،7 و 8 در کلاس با خطر متوسط قرار می گیرد. در خاتمه با توجه به نتایج به دست آمده از طبقه بندی rhrs، نقشه ی ریسک ریزش های سنگی مسیر مورد مطالعه، با استفاده از نرم افزار gis تهیه شد.

سازند آغاجاری به صورت توالی سنگ های رسوبی آواری ماسه سنگ، مارن و سیلتستون و به سن میوسن میانی تا پلیوسن است. رخنمون تاقدیس اهواز متشکل از تناوب لایه های ماسه سنگ و مارن این سازند است. سیلتستون به صورت بسیار محدود در این تاقدیس مشاهده شده است. به منظور بررسی خصوصیات ژئوتکنیک واحدهای سنگی سازند آغاجاری، تاقدیس اهواز به ده منطقه تقسیم گردید اما از 5 منطقه (یعنی تنها از بخش شرقی تاقدیس) نمونه برداری صورت گرفته و مطالعه انجام شده است. مطالعات صحرایی نشان دهنده این موضوع است که به لحاظ هوازدگی مارن ها در رده بسیار بالا و ماسه-سنگ ها در رده متوسط تا بالا قرار دارند. مطالعات سنگ شناسی مقاطع نازک ماسه سنگ ها در محدوده مورد مطالعه نشان داد که ماسه سنگ های این سازند از نوع کالک لیتایت هستند. همچنین آزمایش های هیدرومتری، کلسی متری و مطالعات کانی شناسی از طریق آزمایش xrd به همراه بررسی مقاطع نازک مارن های محدوده مورد مطالعه، حاکی از آن است که این مارن-ها از نوع مارن های ماسه دار می باشند. تخلخل ماسه سنگ ها در محدوده 20 تا 56/30 درصد قرار دارد که بر اساس رده بندی بل (1983) در رده بالا و خیلی بالا قرار می گیرند. وزن واحد حجم ماسه سنگ ها بین 89/1 تا 27/1gr/cm3 و وزن مخصوص جامد آن ها حدود 7/2 می باشد. سرعت موج p در نمونه های ماسه سنگ در محدوده 31/1 تا 07/3 km/s در رطوبت های مختلف قرار دارد. دوام پذیری ماسه سنگ های مورد مطالعه بعد از 15 سیکل بین 76/11 تا 67/89 درصد می باشد. مقاومت فشاری تک محوری بین 99/3 تا 22/41 مگاپاسکال، مقاومت کششی برزیلی نیز بین 4/0 تا 78/4 مگاپاسکال قرار دارند. بر اساس رده بندی دیر و میلر (1966) به لحاظ مقاومتی این ماسه سنگ ها در رده (ضعیف)dl و (خیلی ضعیف)el قرار دارند. بر اساس آزمون ارزش ضربه ای نیز درصد کاهش وزنی نمونه ها در اثر وزنه برای تمامی نمونه ها بالای 30 درصد است؛ بنابراین این نمونه ها برای منابع قرضه شن و ماسه مناسب نیستند. بررسی انحلال پذیری درph های مختلف 5/6-6، 7-5/6 و 5/7-7 برای ماسه سنگ ها نشان داد که ثابت انحلال پذیری نمونه ها در محدوده 6-10*97/3 تا 5-10*44/1m/s در 5/6-6ph= و در 5/7-7ph= نیز در محدوده 6-10*9/2 تا 6-10*25/6 m/s است. وزن مخصوص جامد مارن ها60/2 تا 69/2، وزن واجد حجم بین 05/2 تا 50/2 gr/cm3 است. سرعت موج p نمونه های مارن از 94/1 تا 81/2 km/s در حالت خشک و مرطوب متغیر است. دوام پذیری برای مارن ها بعد از دو سیکل،در محدوده29/63 تا 61/91 درصد، مقاومت تراکمی تک محوری نمونه ها 84/16 تا 08/39 مگاپاسکال و مقاومت کششی برزیلی نیز بین97/0 تا 72/4 مگاپاسکال است. بر اساس رده بندی دیر و میلر (1966) نیز به لحاظ مقاومتی این مارن ها در رده (ضعیف) dl و (خیلی ضعیف) el قرار دارند. تورم پذیری مارن ها در محدوده 103/0 تا 41/14 درصد و به دنبال آن فشار تورم بین 72/115 تا 60/667 کیلوپاسکال است. مارن ها با داشتن عدم یکنواختی در ترکیب کانی شناسی و توزیع کانی ها، دارای اختلاف هایی در خصوصیات ژئوتکنیک بوده اند. تورم پذیری با مقاومت نمونه رابطه مستقیم دارد اما در مورد مارن های ماسه-دار اهواز نمی توان بین تورم پذیری و سایر خصوصیات مقاومتی نمونه ها رابطه مستقیمی برقرار کرد و این به احتمال زیاد مربوط به وجود عدسی های ماسه ای و یا گسترش غیریکنواخت ترکیبات ماسه ای در مارن هاست.

طراحی اولیه ی مسیر یا مطالعات فاز صفر یکی از مهم ترین مراحل راهسازی است که در طی آن بایستی محل عبور راه پیش از اقدام به ساخت از جنبه های مختلف بررسی شود تا ایمن ترین و اقتصادی ترین راه شناسایی شود. عدم توجه به پیامدهای زمین شناسی زیست محیطی و ایمنی طرح های توسعه، باعث به هدر رفتن منابع سرزمین و ایجاد فاجعه های زیست محیطی و اقتصادی می شود که مغایر با نگرش توسعه ی پایدار می باشد. لذا به منظور جلوگیری از وارد آمدن خسارات جبران ناپذیر اقتصادی و زیست محیطی، انجام مطالعه و داشتن اطلاعات کافی از منطقه ی پیاده سازی ضروری است. هدف در این پایان نامه ارائه ی مسیری بهینه از نظر زمین شناسی زیست محیطی، مهندسی و همچنین اقتصادی از همدان تا ساوه می باشد. لذا با در نظر گرفتن وضعیت زمین-شناسی (سنگ شناسی، موقعیت هندسی لایه ها، گسل ها، شکستگی ها)، آبراهه ها، توپوگرافی، پوشش گیاهی، کاربری اراضی و مناطق حفاظت شده به طراحی کوتاه ترین مسیر بین این دو نقطه پرداخته شده است. نتایج حاصل از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در نرم افزار arc gis نشان می دهد که مسیریابی ارائه شده باعث صرفه-جویی در زمان و هزینه ی طراحی و ساخت می شود. در ضمن مسیر طراحی شده نسبت به مسیر موجود از نظر زمین شناسی زیست محیطی دارای شرایط مطلوب تری است و عبور از مناطق دارای پوشش گیاهی در آن کمتر از مسیر موجود است. آنالیز پوشش گیاهی با استفاده از تصاویر سنجنده ی modis واقع بر سکوی terra و با تشکیل تصویر مربوط به شاخص گیاهی ndvi در تیرماه سال 1391 صورت گرفت. همچنین عبور مسیر طراحی شده از محل آبراهه ها و گسل های کمتر در مقابل مسیر موجود را می توان به عنوان مزیتی اقتصادی و فنی در نظر گرفت. در ضمن مسیر طراحی شده از نظر طولی کوتاه تر از مسیر موجود می باشد و از محدوده ی مناطق حفاظت شده عبور نمی کند. در زمینه ی جنس سازندهایی که مسیر طراحی شده و مسیر موجود از آن ها عبور می-کنند نیز مزیت با مسیر طراحی شده است. در نهایت حجم عملیات خاکی مسیر جدید که با استفاده از مدل ارتفاعی رقومی سنجنده ی aster مربوط به سال 2006 به دست آورده شده است، نشان دهنده ی حجم بسیار کمتر عملیات خاکی نسبت به مسیر موجود می باشد، که موجب کاهش هزینه ی ساخت و توجیه اقتصادی آن می-گردد. لذا با در نظر گرفتن شرایط ذکر شده، مسیر طراحی شده از جنبه های اقتصادی، فنی و زمین شناسی زیست محیطی نسبت به مسیر موجود از مزایای بیشتری برخوردار است.

پدیده پیشروی آب شور دریا، که معمولا در اثر استخراج آب های زیرزمینی رخ می دهد یکی از مشکلات کنونی آبخوان های ساحلی می باشد. حوضه آبریز تالاب میقان یکی از مناطق مهم استان مرکزی می باشد. استخراج بیش از حد از 886 چاه بهره برداری در قسمت غرب این تالاب، جهت مصارف آبیاری اراضی، شرب و صنعت باعث پیشروی آب شور و آلوده شدن چاه های در این منطقه شده است. هدف از این مطالعه بررسی کمیت و کیفیت آب های زیرزمینی غرب میقان و ارائه راهکار های مفید جهت رفع مشکلات منطقه است. برای انجام این کار از کد عددیmodflow که در قالب نرم افزار مدلسازی آب های زیرزمینی gmsقرار گرفته است استفاده شد. پس از جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از قبیل اطلاعات هواشناسی، هیدرولوژیکی، بررسی های دقیق زمین شناسی به همراه اجرای عملیات ژئوفیزیکی در محور مورد مطالعه، بررسی¬های هیدروژئولوژیک و شناسایی هندسه آبخوان منطقه مورد مطالعه از modflow برای شبیه سازی جریان استفاده شد. پس از شبیه سازی اولیه جریان، مدل با استفاده از کد pest و اطلاعات تراز آب چاه های منطقه برای حالت پایدار کالیبره گردید. نتایج حاصل از کالیبراسیون نشان می دهد که خطای میان تراز محاسبه شده و مشاهده شده در حد مطلوب می باشد. سپس با استفاده از نرم افزار gis و مطالعات ژئوفیزیک ارزیابی نفوذ آب شور به سفره ساحلی از طریق داده های ecو ph بررسی شد. در نهایت راهکار های مدیریتی برای جلوگیری از تغییر کیفیت آب زیرزمینی، پیشروی آب شور و کاهش حجم مخازن آبی ارائه گردید. جهت بررسی شرایط مدیریتی و پیش ینی مدل آب زیرزمینی غرب کویر میقان پس از اتمام واسنجی و صحت سنجی مدل،و ضعیت آینده آبخوان در دو حالت پایه وبدون استرس و کاهش بهره¬برداری از آبخوان به میزان 30% حالت مورد بررسی قرار گرفت.

آزادراه خرم آباد –پل زال در جنوب شهرستان خرم آباد و در حد فاصل دو شهرخرم آباد و اندیمشک به طول 104 کیلومتر ساخته شده است. در این پژوهش به بررسی عوامل زمین شناسی مهندسی موثر بر روی ناپایداری شیب‏های این منطقه پرداخته شده است. برای این منظور، مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی بر روی 9 شیب سنگی صورت گرفته است. به منظور ارزیابی پایداری شیب های سنگی، مطالعات صحرایی از قبیل درزه برداری، تعیین شیب و ارتفاع شیروانی ها، تعیین سختی واجهشی چکش اشمیت و تهیه نمونه های مناسب جهت انجام بررسی های آزمایشگاهی انجام شد. سپس مطالعات آزمایشگاهی شامل مطالعات سنگ شناسی، تعیین خصوصیات فیزیکی (تخلخل، دانسیته و درصد جذب آب) و خصوصیات مکانیکی (مقاومت تراکمی تک محوری، آزمون برزیلی، شاخص بار نقطه ای، دوام) براساس استانداردهای isrm انجام گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده از مطالعات صحرایی و همچنین بررسی وضعیت درزه ها با استفاده از نرم افزار georient، توده سنگ های منطقه به روش rmr، smr و jra رده‏بندی شد. ارزیابی ناپایداری گوه ای و توده ای شیب های سنگی با استفاده از نرم افزارهای اسلاید و اسویج و به روش تعادل حدی در دو حالت استاتیکی و دینامیکی انجام گرفت. شیب های این منطقه را از نقطه نظر میزان پایداری می توان در دو رده قرار داد: رده اول آنهایی هستند که در حالت استاتیکی پایدار بوده و در حالت دینامیکی ناپایدار می باشند. دسته دوم نیز در برگیرنده شیب های ناپایدار موجود در منطقه می باشد. با توجه به نتایج بدست آمده از تحقیقات صورت گرفته مهمترین عوامل موثر در ناپایداری شیب های این منطقه شرایط سنگ شناسی، وضعیت تکتونیکی، چینه‏شناسی، مورفولوژی شیب ها، آب و هوا و فعالیت های انسانی می باشند. در بین این عوامل وضعیت سنگ شناسی و تکتونیکی بیشترین نقش را ایفا می کنند. راهکارهای متفاوتی به منظور افزایش ایمنی و کاهش خطر در این مسیر وجود دارد . در مورد ترانشه هایی با سنگ های آهکی و دولومیتی، استفاده از پیچ سنگ و بتن پاشی مناسب می باشد. همچنین استفاده از زهکش و ایجاد دیوار حائل در جاهایی که ترانشه ها سازند گچساران را قطع کرده اند می تواند مفید باشد

سنگ از جمله مصالح مطلوب محسوب میشود که در ساختمان سازی، راهسازی، سدسازی و ساخت موج شکن های سنگریزه ای و سایر طرحهای عمرانی کاربرد دارد. در حال حاضر پروژه های عمرانی زیادی در سطح کشور در حال اجرا میباشد که از سنگ به عنوان مصالح ساختمانی این پروژه ها استفاده میشود. و یا اینکه این پروژه ها در توده سنگ اجرا میگردد. استفاده از مصالح مناسب نقش بسیار مهمی در سلامت و اقتصادی بودن این سازه ها ایفا میکند و عمر مفید سازه را به طور چشمگیری افزایش میدهد. با توجه به گستردگی رخنمونهای سنگهای آهکی در سطح کشور، از این نوع سنگها در بیشتر پروژه های عمرانی استفاده زیادی به عمل می آید. دسترسی به این نوع سنگها در سطح کشور به راحتی مقدور میباشد و تقریبا در نزیکی اکثر پروژه های عمرانی منابع قرضه آهکی را میتوان یافت. در این پژوهش سنگهای آهکی استان همدان در سه منطقه، مورد مطالعه قرار گرفته اند. سنگ آهک محل سد اکباتان، سنگ آهک شهرستان نهاوند (سراب گیان) و سنگ آهک شهرستان ملایر سنگهای مورد مطالعه این پژوهش را تشکیل میدهند. در طی این پژوهش سنگهای آهکی مورد مطالعه تحت عنوان منابع قرضه مورد بررسی قرار گرفته اند و تمام خصوصیات سنگ شناسی، فیزیکی و مکانیکی آنها تعیین گردیده اند. همچنین با توجه به گسترش سازندهای آهکی در سطح استان همدان، بروز پدیده انحلال و توسعه کارست در این سنگها به وفور دیده میشود. لذا مطالعات انحلال پذیری بر روی سنگهای آهکی مورد مطالعه انجام گردیده و ثابت سرعت انحلال آنها در سه اسیدیته مختلف تعیین گردیده است. با توجه به امکان ارتباط سنگهای آهکی ذکر شده با سازه های هیدرولیکی بزرگ، در ادامه به بررسی و انجام آزمون آب گذری درزه ها پرداخته شده است. قابلیتهای جدید دستگاه سیرکولاسیون این امکان را برای انجام آزمون آبگذری به طور همزمان بر روی درزه های قائم و افقی فراهم نموده است. نتایج آزمونهای آبگذری درزه نشان میدهد که سرعت بازشدگی در درزه های قائم بیشتر از درزه های افقی می باشد. همچنین نتیجه گیری شده است که تغییرات اسیدیته آب باعث تغییر روند بازشدگی درزه ها میگردد.