مقدمه و هدف: درمان سوختگی های وسیع از نوع درجه 3، خصوصاً زمانی که محدودیت پیوند پوست اتولوگ به علت وسعت زیاد آسیب دیدگی وجود دارد منجر به پیشرفت تکنیک های استحصال و کشت سلول های کراتینوسیت در آزمایشگاه شده است. سالهاست که روش پیوند ورقه های اپیتلیالی اتولوگ کشت شده در ترمیم سوختگی ها کاربرد دارد اما طولانی بودن زمان کشت و مشکلات جداسازی این ورقه ها از کف فلاسک منجر به ابداع روش کشت سوسپانسیون کراتینوسیت های اتولوگ شد. در این مطالعه از دو ترکیب بیولوژیک یعنی چسب فیبرین و کیتوسان به همراه اسپری کراتینوسیت اتولوگ به منظور مطالعه در اثر ترمیم سوختگی درجه 3 استفاده شد. هر دوی این ترکیبات آثار ترمیمی، آنتی باکتریال و هموستاتیک داشته و هدف از استفاده آنها، بررسی و مقایسه اثرشان بر ترمیم زخم سوختگی درجه 3 در رت ها است. روش کار: در این کارآزمایی تعداد 30 سر رت نژاد ویستار انتخاب شدند و پس از استحصال یک قطعه کوچک بیوپسی پوستی از هر یک، سلول های کراتینوسیت پوست جدا شده، کشت داده شدند و سوسپانسیون کراتینوسیت های کشت شده اتولوگ تهیه شد. رت ها به سه گروه مساوی ده تایی تقسیم شدند و تحت بیهوشی عمومی تعداد 4 سوختگی به قطر 1 سانتی متر در پشت حیوانات ایجاد شد. هر کدام از زخم ها در هر حیوان توسط نرمال سالین (کنترل)، سوسپانسیون کراتینوسیت اتولوگ (تست 1)، ترکیب سوسپانسیون کراتینوسیت اتولوگ وچسب فیبرین (تست 2) و ترکیب سوسپانسیون کراتینوسیت اتولوگ و کیتوسان (تست 3) پوشانده شدند. به منظور مطالعه ماکروسکوپی از زخم ها در روزهای 0، 3، 5، 7 و 14 تصویر برداری شد و میزان بسته شدن زخم ها پس از محاسبه مساحت آن ها توسط نرم افزار آنالیز تصاویر انجام گرفت. جهت مطالعه هیستولوژیک، هر گروه از رت ها در روز های 3، 7 و 14 کشته شدند و نمونه های پوستی آنها تهیه شد و پس از طی مراحل تهیه مقاطع بافتی و رنگ آمیزی هماتوکسیلن و ائوزین به جهت بررسی میزان پیشرفت در ترمیم بافتی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج: نتایج مطالعه حاکی از تفاوت معنی دار درصد انقباض زخم ها در هر سه گروه تست در دوره 14 روزه در مقایسه با گروه کنترل بود. در مطالعه بافت شناسی میزان آماس در روز 3 و تشکیل بافت فیبروتیک در روز 7 در گروه درمان شده با سوسپانسیون سلولی و کیتوسان به طور معنی داری با گروه کنترل متفاوت بود. در روز 3 هم تشکیل بافت فیبروز در گروه تست 2 تفاوت معنی داری را با گروه کنترل نشان داد. هم چنین فاکتور اپی تلیالیزاسیون در هر سه گروه تست در روز های 7 و 14 تفاوت معنی داری با گروه کنترل داشت. پارامتر های دیگر تفاوت معنی داری را بین گروه ها نشان نمی دادند. بحث و نتیجه گیری: در نتیجه می توان اعلام کرد که هر چند چسب فیبرین و کیتوسان در جلوگیری از ریزش سلول ها از سطح زخم نقش دارند و انقباض زخم را سرعت می بخشند اما در دوره 14 روزه با وجود تحریک واکنش آماسی و تشکیل بافت فیبروزی، تأثیری بر پیشرفت اپی تلیالیزاسیون و تشکیل بافت گرانولاسیون در کف زخم بین گروه های درمان شده با این مواد و درمان شده با سلول نداشتند. سوختگی درجه 3، چسب فیبرین، سوسپانسون کراتینوسیت اتولوگ، کیتوسان، ترمیم زخم سوختگی