مشکل اصلی جمهوری های تازه استقلال یافته آسیای مرکزی، محصور بودن آنها در خشکی و عدم دسترسی آنان به دریاهای آزاد است. آسیای مرکزی برای مدت طولانی تحت کنترل مسکو بود، و امروز روسیه هنوز هم نفوذ قابل توجهی دارد هر چند ایالات متحده امریکا توانسته است با چشمداشت به موقعیت ژئوپلیتیکی استراتژیک و همچنین منابع طبیعی فراوان منطقه به آن راه پیدا کند. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991، و کشف منابع جدید نفت و گاز در این منطقه، به نظر می رسد "بازی بزرگ جدیدی" برای بهره برداری از منابع هیدروکربنی و کنترل سیاسی این منطقه استراتژیک آغاز شده است. روسیه و شبکه خط لوله آن، دسترسی آسان جمهوری های آسیای مرکزی را به اروپا که تشنه انرژی است آسان می سازد. اما قرار دادن همه تخم مرغ ها در سبد مسکو قطعا هم به توسعه اقتصادی و هم به استقلال سیاسی آنها لطمه وارد خواهد کرد. این بدان معنی است که آنچه کشورهای آسیای مرکزی به آن نیاز دارند، یک مسیر مناسب به سوی بازارهای بین المللی بدون به خطر انداختن اقتصاد خود و همچنین حق حاکمیت ملی است. در اینجا است که ایران با موقعیت ژئوپلیتیکی استراتژیک خود همانند پلی میان آسیا، اروپا و خاور میانه، به عنوان مسیری امن، کوتاه و اقتصادی برای کشورهای شمالی محصور در خشکی وارد عرصه می شود. این پایان نامه سعی دارد با برجسته ساختن ارتباطات سنتی و اشتراکات حاصل از تأثیر قوی فرهنگ فارسی، یا روابط سیاسی و اقتصادی ایجاد شده در منطقه توسط تهران، و همچنین به دلیل امنیت و ثبات ایران علیرغم خصومت آمریکا در مقابل جمهوری اسلامی، بر عملی بودن استفاده از مسیر ایران برای آسیای مرکزی و قفقاز تمرکز نماید. تلاش شده است که توضیح داده شود که بهره مندی ایران از نیروی انسانی متخصص فراوان و توسعه فن آوری بومی آن، همراه با تاکید آن بر توسعه جمعی منطقه ای، این کشور را به لینک منطقی برای جریان نفت و گاز از دریای خزر و مناطق داخلی کشور به جهان خارج تبدیل نموده است برای اثبات این نکته، مقایسه ای تطبیقی در رابطه با سایر مسیرهای در دسترس مانند شمال و جنوب روسیه، tapi، btc، bte، چین، و غیره انجام گرفته است.