نام پژوهشگر: حمیده زارع
حمیده زارع حسین کمال الدینی
از میان تنش های غیر زنده، شوری یکی از بزرگ ترین محدودکننده های تولیدات کشاورزی می باشد. بعضی از گونه های وحشی تیره گندمیان، مانند گونه های مربوط به جنس thinopyrum دارای خزانه ژنی با ارزشی برای مقاومت به تنش های زیستی و غیر زیستی بوده و می توانند به آسانی با گندم تلاقی یابند. در اواخر سال 1936 انتقال مواد ژنتیکی از جنس thinopyrum به گندم، به منظور افزایش تنوع ژنتیکی در گندم برای ایجاد مقاومت به بیماری ها، تنش شوری، خشکی و دیگر صفات افزایش یافت. شناسایی و توصیف کروماتین یا قطعات کروموزومی بیگانه داخل ژنوم گندم، در برنامه های اصلاحی از اهمیت ویژه-ای برخوردار است. در این تحقیق بخش هایی از توالی ژن مقاومت به شوری eb در یکی از واریته های گندم نان به نام هیرمند شناسایی شد. به این منظور پس از استخراج dna، بر اساس آزمایشات انجام شده توسط محققین دیگر که پرایمرopf03 را به عنوان یک نشانگر مخصوص ژنومeb شناسایی و توالی آن را به بانک ژن گزارش کرده بودند، دو جفت پرایمر به نام های f1r1 وf2r2 طراحی و این دو پرایمر توانستند به ترتیب قطعات bp 462 و bp 1272 را در گندم هیرمند تکثیر کنند. سپس هضم آنزیمی dna ژنومی با آنزیم های برشی psti و apai انجام شده و طراحی سازگارسازها و آغازگرهای اختصاصی صورت گرفت. اتصال آداپتورهای چند نوکلئوتیدی کوتاه به انتهای قطعات برش خورده، به کمک آنزیم t4ligase صورت گرفت. در نهایت با کمک pcr و با استفاده از دو جفت پرایمر r3adp1 و f3adp2 نواحی بالادست و پایین دست ژن مورد نظر به ترتیب قطعاتی با اندازه های bp 510 و bp 130 را تکثیر کردند. قطعات تکثیر شده توالی یابی شدند که قطعه bp 1272حاصل از sequencing با سایر توالی های eb موجود در بانک ژن 96-84 درصد همولوژی نشان داد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که قطعه bp 1272 تکثیر شده در گندم هیرمند، بخشی از ژن مقاومت به شوری بوده که احتمال دارد این ژن در طی هیبریداسیون اجداد این واریته گندم با علف شور ساحل به این رقم انتقال یافته باشد.