چکیده : آن چه از این رساله بر می آید بررسی بازتاب مسائل ملی و وطن دوستی شاعران از قرن چهارم تا یازدهم می باشد. و در این رساله سعی شده است که از منابع موثقی در زمینه ی شاعران استفاده شود. شاعرانی که در آثار شعری خود ظریف ترین و در عین حال غنی ترین مضامین هویتی ایران را تجلی می کنند. وطن یکی از نماد های عینی این مضامین است که نقش مهم و برجسته ای را در نزد شاعران داشته است. همچنین جشن ها و عیدها که نشان پویایی و شادابی یک جامعه است از مضامین دیگری است که در نزد شاعران ارج و قرب خاصی داشته و از میان اشعار آنان است که با چگونگی برپایی و عواملی موثر در ماندگاری یا ناپایداری آن ها و روحیات مردم آن عصر آشنا می شویم. این رساله در چهار فصل تنظیم شده است : فصل اول آشنایی با تاریخچه جشن های ایرانی و آداب و رسوم آنان . فصل دوم بازتاب فرهنگ های اساطیری و کهن ایرانی ( میترائیسم ، زروانیسم و ... ) در متون نظم پارسی . فصل سوم وطن دوستی و بازتاب آن در متون نظم پارسی . فصل چهارم بازتاب جشن های ایرانی در متون نظم پارسی. کلید واژه : ایران ، وطن ، وطن دوستی ، جشن ، فرهنگ ،

شکل شناسی(ریخت شناسی) یا morphology از جمله روش های ارزشمند نقد و بررسی ادبیات است که موضوع مناسبی برای تحقیقات ادبی محسوب می گردد و می تواند نقش بسیار مهمی را در شناخت بیشتر آثار ارزشمند ادبی داشته باشد. در این رساله، شکل قصیده از جنبه ها و زوایای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. دلیل انتخاب این قالب ادبی به عنوان موضوع اصلی رساله، جایگاه ویژه ی آن در میان انواع معروف ادبی است؛ زیرا به گمان ادیبان، هنر شاعر در قصیده است که جلوه می کند. قصیده همچون دیگر انواع ادبی در طول زمان تحوّلات بسیاری یافته و در مضمون و محتوا دچار دگرگونی شده است که به تبع آن شکل و ساختار قصاید نیز متحوّل گشته است. درونمایه و مضمون هر قصیده در دوران های مختلف تحت تأثیر سیاست و اجتماع دستخوش تحوّل شده و بر نوع وزن و قافیه، نوع صامت و مصوت، تعداد ابیات، زاویه ی دید، صور خیال، نوع جملات و واژگان و موضوعات مختلف قصاید چون مدح، مرثیه، هجو و ... اثر گذاشته است. در این پژوهش که به پنج فصل و یازده بخش تقسیم شده است، قصیده و تحوّل آن در دوره های مختلف ادبی، بررسی شده و در حوزه های مختلف ادبی چون زبان، تصویر، عواطف، مضمون، معنا، سبک، وزن و قافیه مورد تحلیل قرار گرفته است. بررسی روزگار سرودن قصاید، علل اوج و فرود قصاید در زمان های مختلف، تجارب و مهارت های شاعران در سرودن قصیده، بررسی مخاطب های قصاید و تحوّل آن، تحوّل مضامین در دوره های مختلف و بررسی موضوعاتی چون مدح و هجو و مرثیه و حسب حال و ... از دیگر جنبه های بررسی شده در این پژوهش است .

یکی از ارزشمندترین کارهای فرهنگی تصحیح نسخ خطّی و به تبع آن زنده کردن و غبار روبی از چهر? دل آرای متنی است که در گوش? فراموشی بر طاق نسیان نهاده شده است. نسخ? خطّی جامع الحکایات که یکی از هزاران اثر به جا مانده از عهد صفوی و قریب به یقین از مکتوبات دوران شاه عبّاس دوم به شمار می رود، مشتمل بر مطالب پراکنده ایست که آن را در حقیقت به صورت سفینه یا جنگی سرگرم کننده در پیش چشم خواننده ظاهر ساخته است. هرچند برای این کتاب سبک نوشتاری ویژه ای را نمی توان قائل شد، امّا اندیشه و فرهنگ حاکم در دور? یاد شده، در آن کاملاً به چشم می خورد. مصحّح کوشیده تا با مراجعه به متونی که مطالب این کتاب از آن ها نقل شده، صورت صحیح و قابل عرضه ای از آن را به دست دهد. و در این راه کوشیده تا از تصحیح ذوقی از هر گونه که باشد، بپرهیزد. شایان ذکر است که نسخ? جامع الحکایات که تألیف و گردآوری ابراهیم ابن اسماعیل الحسینی است، هم اکنون در کتابخان? ملّی ملک در تهران نگهداری می شود. برای انجام این مهم به دلیل حجم زیاد نسخه آن را به دو بخش تقسیم کرده و این پایان نامه را به تصحیح نیم? نخست اختصاص دادیم.

چکیده اسطوره از مهم ترین عناصر زندگی بشری به حساب می آید که از ازل تا به ابد با او همراه بوده، هست و خواهد بود و قدمت آن به حیات آدمی می رسد. اسطوره به دلیل پیوند عاطفی با انسان به شعر و ادب نیز راه یافته است و از عناصر جدایی ناپذیر شعر و ادب به حساب می آید. اساطیر در ادب فارسی کارکردهای گوناگونی دارند و هر شاعر از اساطیر با انگیزه های خاصی استفاده می کند که می توان از آنها با عنوان کارکرد یاد کرد. با بررسی شعر و ادب پارسی می توان به این کارکردها دست یافت. برخی از این کارکردها عبارت اند از: 1. تصویرسازی؛ 2. تعبیرسازی؛ 3. مضمون سازی؛ 4. معناسازی؛ 5. تلمیح؛ 6. توصیف وغیره. هر شاعری ممکن است برای ساخت یکی از این کارکردها از اساطیر استفاده کند. شناخت دقیق کارکرد اساطیر در ادب پارسی بسیار مهم است، زیرا با شناخت این کارکردها می توان به سادگی به مقصود شاعر پی برد. این پایان نامه در پنج فصل (مقدمه و کلیات تحقیق، تعریف و توضیح اسطوره و معرفی انواع آن، کارکرد اساطیر در سبک خراسانی، جدول ها و نمودارهای فراوانی کارکرد اساطیر و نتیجه گیری) نوشته شده است. واژگان کلیدی: اسطوره، سبک خراسانی، کارکرد، تصویر، توصیف، مضمون، معنا، تعبیر، تلمیح

در میان آثار داستانی در چند دهه اخیر، داستان کوتاه دفاع مقدس جایگاه ممتازی دارد. داستان¬های کوتاه دفاع مقدس به لحاظ کثرت، تنوع موضوعی، توانمندی فنی و پرمخاطب بودن جایگاه ممتازی دارد.سنجش داستان¬های کوتاه دفاع مقدس از منظر شکل شناسی سنتی، می¬تواند به خواننده کمک نماید تا از میان انبوه داستان¬ها، آثار برتر را بشناسد و با استدلالی سنجیده، آثار را با یکدیگر مقایسه کند و به مبانی سازه¬ای و موضوعی داستان¬های کوتا دفاع مقدس دست یابد. از این رو، در این پژوهش با نگاه شکلی، با توسع معنایی در تعریف شکل¬شناسی، فرم ومحتوا، ظاهر و باطن، لفظ و معنا، موضوع و مضمون در کنار هم قرار می¬گیرد تا شاخصه¬های آثار داستانی مطلوب¬تر شناسانده شود. با این تعریف از شکل شناسی، با در نظر گرفتن فرم و محتوای آثار، به قصد مطالعه شکلی داستان¬های کوتاه دفاع مقدس، چهل و سه داستان کوتاه از یازده مجموعه داستان برجسته در دو دهه شصت و هفتاد، بر اساس روش توصیفی- تحلیلی بررسی و تحلیل شده است. در بررسی هر اثر داستانی، شاخصه¬های متعددی مثل پیرنگ، شخصیت، زاویه دید، صحنه، لحن، دورنمایه و موضوع، آغاز و انجام داستان¬ها و زبان آثار، به عنوان عناصر شکلی داستان¬ها مطمح نظر بوده است.حاصل این پژوهش، بیان می¬کند نویسندگان با اندوختن تجربیات فنی و تکنیکی توانسته¬اند علی¬رغم یکسویه نگری و مثبت اندیشی نسبتاً محض و ناتوانی نسبی در نگاه فنی به موضوعات داستانی در دهه¬ی هفتاد، زمینه را برای آفرینش داستان¬های مدرن با بکارگیری شیوه¬های روایی تازه و متنوع، پرداختن به موضوعات جدید، توجه به اهمیت پرورش عناصر داستانی در حوزه دفاع مقدس فراهم سازند. همچنین، در سالهای دورتر از جنگ، تنوع مضامین و نگاه های منفی به جنگ نیز بازتاب بیشتری در داستان¬ها یافته است.