نام پژوهشگر: داریوش داوودی
سهیلا مطرودی مصطفی مطلبی
کیتین پس از سلولز بزرگترین منبع بیومس تجدید پذیر در طبیعت می باشد. این پلیمر در ساختار پوشش خارجی (exoskeleton) حشرات، سخت پوستان و دیواره سلولی برخی از قارچ ها وجود دارد. اولین و مهمترین مرحله در تجزیه طبیعی کیتین، ترشح آنزیم های کیتینازی است. کیتینازها اتصالات n-acetylglucosamine در پلیمر تشکیل دهنده زنجیرهای کیتین را هیدرولیز می کنند. در این تحقیق به منظور افزایش کارایی آنزیم کیتیناز42 (chit42)در تجزیه ساختارهای کیتینی موجود در دیواره سلولی قارچهای پاتوژن، دومین اتصال به کیتین (chitin binding domain) به انتهای کربوکسیلی آنزیم کیتیناز 42 متصل شده و فعالیت کیتینولیتیکی آنزیم هیبرید بیان شده مورد ارزیابی قرار گرفت. کیتیناز42 و کیتیناز کایمری فعالیت مشابهی علیه کیتین کلوئیدی داشته و ثابت اختصاص برای هر یک به ترتیب 83/0 و 07/1 بر دقیقه است. دما و ph بهینه برای هر دو تقریباً یکسان می باشد. در حضور کیتین کریستالی، کیتیناز کایمری فعالیت کیتینازی بیشتری (70 درصد) و هم چنین ثابت اتصال به کیتین در مقایسه با کیتیناز42 به طور قابل توجه بالاتر می باشد. مطالعات اسپکتروسکوپی نشان می دهد که تشکیل کایمر کیتیناز با تغییراتی در ساختار آنزیم همراه می باشد که باعث کاهش ساختارهای مارپیچ آلفا در ساختمان کیتیناز کایمری می شود. مطالعات پایداری دمایی نشان می دهد که کیتیناز کایمری نسبت به کیتیناز42 از لحاظ ساختاری پایدارتر می-باشد.. در این تحقیق به منظور انتقال ژن کیتیناز کایمری به گیاه نیشکر (sugarcane) و افزایش مقاومت آن علیه آفات و عوامل بیماریزای قارچی، ابتدا کشت بافت و انتقال ژن به این گیاه بهینه شد و تأثیر پارامترهای مختلف در کشت بافت و انتقال ژن به گیاه نیشکر دو واریته cp57 و nco310 به روش بمباران ذره ای مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین، اثرات پارامترهای فیزیکی و بیولوژیکی مختلف مانند غلظت dna ، نوع محیط اسموتیک، نوع ذره، تعداد بمباران، فاصله ذرات پرتاب شونده از بافت هدف روی بیان موقت ژن gus ارزیابی شد. بدین منظور کالوس جنین زای حاصل از کشت ریز نمونه ساقه نیشکر در محیط ms حاوی هورمون 2,4-d توسط حامل های ژنی حاوی ژن uida تحت کنترل پروموترهای camv 35s, act1 و ubi بمباران شد. به منظور بررسی انتقال ژن از تعداد لکه های آبی ظاهر شده پس از رنگ آمیزی با ماده x-gluc استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که شرایط بهینه بیان ژن gus در کالوس جنین زای نیشکر در واریته cp57 شامل ژن تحت کنترل پروموتر ubi، بمباران با ذرات طلا یک میکرومتر پوشانده شده با یک میکروگرم dna و با فشار psi 1100 ، شش سانتی متر فاصله ذرات پرتاب شونده از بافت هدف و در محیط اسموتیک m 2/0 مانیتول و m 2/0 سوربیتول و در واریته nco310 شامل ژن تحت کنترل پروموترact1، بمباران با ذرات طلا یک میکرومتر با 5/12 میکروگرم dna و با فشار psi 1100 ، cm 9 فاصله ذرات پرتاب شونده از بافت هدف و در محیط اسموتیک m 2/0 مانیتول وm 2/0 سوربیتول هستند. از شرایط بهینه فوق برای انتقال ژن کیتیناز کایمری به گیاه نیشکر استفاده شد و ایجاد گیاهان تراریخت با روش های مولکولی تایید و مقاومت آن ها به قارچ های بیماریزا بررسی شد. نتایج حاصل نشان می دهد که مقاومت به عوامل بیماری زا در لاین های تراریخت نسبت به گیاه کنترل بیشتر می باشد. بدین ترتیب می توان با استفاده از ژن های مهندسی مقاوم به قارچ ها، قارچ های بیماری زای را کنترل نمود.
سمیه رستمی داریوش داوودی
ریزازدیادی در سطح وسیع یا درحد تجاری علیرغم دارا بودن مزایای فراوان نسبت به روش های کلاسیک تکثیر با مشکلات متعددی از جمله هزینه های بالای تولید همراه است. کاربرد بیوراکتورهای گیاهی در ریزازدیادی گیاهان می تواند این هزینه ها را کاهش داده و از نظر اقتصادی آن را توجیه پذیر نماید. هدف از اجرای این پروژه تکثیر نیشکر در مینی بیوراکتور تناوبی و بررسی تاثیر سیکل های تغذیه بر شاخص های ریزازدیادی گیاه نیشکر می باشد. این آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با اعمال تیمار سیکل های تغذیه ای (یکبار، سه بار و شش بار تغذیه در شبانه روز) در سه تکرار انجام شد. در این پروژه ابتدا اثر غلظت های مختلف محیط کشت ms (1، 1/2، 1/4) و دو نوع محیط کشت جامد و مایع بر شاخصهای ریزازدیادی در سه رقم نیشکر(cp48، cp57 و cp69) مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید که بیشترین افزایش شاخصهای ریزازدیادی و رشد از قبیل: تعداد جوانه های جانبی، وزن تر و وزن خشک و طول ساقه مربوط به غلظت کامل محیط کشت ms و محیط مایع و رقم cp48 می باشد. اثر تیمارهای هورمونی bap (1، 2 و 3) میلی گرم بر لیتر و naa (2/0 میلی گرم بر لیتر) بر شاخص های ریزازدیادی رقم cp48 در محیط کشت ms جامد و مایع در شرایط درون شیشه نیز مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که که بیشترین میزان شاخصهای ریزازدیادی رقم cp48 در محیط کشت ms مایع حاوی 3 میلی گرم بر لیتر bap و 2/0 میلی گرم بر لیتر naa به دست می آید. همچنین گیاهچه های حاصل از کشت جوانه های جانبی و انتهایی نیشکر رقم cp48 در شرایط درون شیشه ای با محیط غذایی پایه ms حاوی 3 میلی گرم بر لیتر bap و2/0 میلی گرم بر لیتر naa به صورت مایع برای تکثیر در بیوراکتور مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که تعداد جوانه، وزن تر، وزن خشک و همچنین میزان کلروفیل گیاه در مینی بیوراکتور تناوبی با سیکل تغذیه سه بار در شبانه روز نسبت به دو سیکل دیگر بیشتر می باشد، ولی بیشترین ارتفاع گیاهچه ها در سیکل تغذیه شش بار در شبانه روز مشاهده شد. بطور کلی در روش سیکل تغذیه در بیوراکتور هرچه تعداد دفعات تغذیه در شبانه روز کمتر باشد، گیاهچه های حاصل به اتوتروفی نزدیک تر شده و در نتیجه سرعت سازگاری آنها با شرایط طبیعی نیز افزایش می یابد. تاثیر نانواکسید روی نیز در دو محیط کشت جامد و مایع بر شاخصهای ریزازدیادی و میزان کلروفیل رقم cp48 بررسی گردید و نتایج حاصل از آن نشان داد که بیشترین افزایش شاخصهای ریزازدیادی رقم cp48 مربوط به غلظت ppb 100 نانواکسید روی و محیط مایع می باشد. تاثیر نانواکسید روی بر شاخصهای ریزازدیادی رقم cp48 در مینی بیوراکتور تناوبی نشان داد که نانواکسید روی باعث کاهش شاخصهای ریزازدیادی گیاه نیشکر رقم cp48 می شود. به طور کلی غوطه ور شدن گیاه نیشکر در مینی بیوراکتور تناوبی باعث جذب بیشتر نانواکسید روی به درون گیاه و سمیت برای گیاه می-شود. بنابراین به نظر می رسد که استفاده از بیوراکتور تناوبی با سیکل تغذیه ای سه بار در شبانه روز و تیمار هورمونی (3mg/l bap)/(0.2mg/l naa) برای تکثیر نیشکر در شرایط درون شیشه مناسب می باشد.